Küreselleşme Çevre Kirliliğini Artırıyor mu? Türkiye’den Kanıtlar

Araştırmacılar arasında, küreselleşmenin ve ekonomik büyümenin çevre kirliliği üzerindeki etkileri, günümüzde hâlâ tartışma konusudur. Bu bakımdan çalışmada, II. Dünya Savaşı’ndan sonra diğer ülkelerle ekonomik iş birliklerini ve ticari ilişkilerini geliştiren, küreselleşmiş, ihracata dayalı ekonomik büyümeyi hedef olarak belirlemiş karbon yoğun bir ekonomiye sahip olan Türkiye ele alınmaktadır. Çalışmada Türkiye’nin 1970 – 2020 yılları arasındaki yıllık verileri kullanılarak; küreselleşme, birincil enerji tüketimi, ticari açıklık, kentleşme ve ekonomik büyüme değişkenlerinin çevre kirliliği (CO2) üzerindeki etkileri ekonometrik olarak test edilmektedir. Değişkenler arasındaki ilişkilerin test edilmesinde ARDL metodu kullanılmıştır. Ulaşılan sonuçlara göre, değişkenler arasında hem kısa hem de uzun dönemli ilişkiler tespit edilmiş, katsayılar istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Modelde kullanılan enerji tüketimi, kentleşme ve ekonomik büyüme bağımsız değişkenlerinin bağımlı değişken olan çevre kirliliğini artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. ARDL metodunun uygulandığı durumlarda en çok tercih edilen Toda – Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Nedensellik test sonuçlarına göre değişkenler arasında nedensellik ilişkileri tespit edilmiştir. Bu bağlamda gerek doğal gerekse ekonomik yaşam açısından ciddi öneme sahip çevre kirliliğinin çözümü ve gerekli önlemlerin alınması için politika yapıcılarına önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çevre Kirliliği, Ekonomik Büyüme, Küreselleşme

Does Globalization Increase Environmental Pollution? Evidence from Turkey

The effects of globalization and economic growth on environmental pollution are still a matter of debate among researchers. In the study, Turkey, which has developed its economic cooperations and trade relations with other countries and become globalized after World War II, which defined export-oriented growth as its target, and which has a carbon-dense economy, is being handled. In the study, the effects of the variables of globalization, primary energy consumption, trade openness, urbanization and economic growth on environmental pollution (CO2) are tested econometrically, by using annual data of Turkey between 1970-2020. During testing the relations between variables, ARDL method has been used. According to the results, both short-run and long-run relations have been observed between variables, and coefficients have been found statistically significant. It is resulted in the model that independent variables of energy consumption, urbanization and economic growth increase the dependent variable-environmental pollution. Toda- Yamamoto causality test has been applied which is preferred at most in situations that ARDL method is practised. According to causality test results, causality relations have been found between variables. In this context, suggestions are made to policy makers in order to find solutions and take cautions for environmental pollution which has a great importance both for natural and economic life.

Keywords:

Environmental Pollution, Economic Growth, Globalization,

PDF

___

Adebayo, T. S., Coelho, M. F., Onbaşıoğlu, D. Ç., Rjoub, H., Mata, M. N., Carvalho, P. V. & Adeshola, I. (2021). Modeling the Dynamic Linkage Between Renewable Energy Consumption, Globalization, and Environmental Degradation in South Korea: Does Technological İnnovation Matter?. Energies, 14(14), 4265.
Akbulut Yıldız, G. (2021). OPEC Üyesi Orta Doğu Ülkelerinde CO2 Emisyonu, Enerji Tüketimi ve Ticari Açıklık: Panel ARDL Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(1), 83-102.
Alam, M. J., Begum, I. A., Buysse, J. & Van Huylenbroeck, G. (2012). Energy Consumption, Carbon Emissions and Economic Growth Nexus in Bangladesh: Cointegration and Dynamic Causality Analysis. Energy Policy, 45, 217-225.
Albayrak, E. N. & Gökçe, A. (2015). Ekonomik Büyüme ve Çevresel Kirlilik İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisi ve Türkiye Örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 4(2), 279-301.
Altıntaş, H. (2013). Türkiye’de Birincil Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 263-294.
Antweiler, W., Copeland, B. R. & Taylor, M. S. (2001). Is Free Trade Good for the Environment?. American Economic Review, 91(4), 877-908.
Anwar, S. & Alexander, W. R. J. (2016). Pollution, Energy Use, GDP and Trade: Estimating the Long-Run Relationship for Vietnam. Applied Economics, 48(53), 5221-5232.
Audi, M. & Ali, A. (2018). Determinants of Environmental Degradation under the Perspective of Globalization: A Panel Analysis of Selected MENA Nations. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 85776.
Aykırı, M. & Bulut, Ö. U. (2019). Ekonomik Küreselleşme ve Doğrudan Yabancı Yatırımların CO2 Emisyonu Üzerindeki Belirleyiciliği: Türkiye Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ek Sayı, 69-90.
Boutabba, M. A. (2014). The Impact of Financial Development, Income, Energy and Trade on Carbon Emissions: Evidence from the Indian Economy. Economic Modelling, 40, 33-41.
Bozkurt, C. & Okumuş, İ. (2015). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Ticari Serbestleşme ve Nüfus Yoğunluğunun CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkileri: Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 23-35.
Chang, C. C. (2010). A Multivariate Causality Test of Carbon Dioxide Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in China. Applied Energy, 87(11), 3533-3537.
Çetin, M. & Seker, F. (2014). Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye için bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 213-230.
Çoban, M. N. & Özkan, O. (2022). Çevresel Kuznets Eğrisi: Türkiye'de Küreselleşme ve Ekonomik Büyümenin Çevre Üzerindeki Etkisinin Yeni Dinamik ARDL Simülasyon Modeli ile İncelenmesi. Akademik Hassasiyetler, 9(19), 207-228.
Demir, C., Cergibozan, R. & Ari, A. (2020). Environmental Dimension of Innovation: Time Series Evidence from Turkey. Environment, Development and Sustainability, 22, 2497-2516.
Dinda, S. (2004). Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey. Ecological Economics, 49(4), 431-455.
Doğan, E. & Turkekul, B. (2016). CO2 Emissions, Real Output, Energy Consumption, Trade, Urbanization and Financial Development: Testing The EKC Hypothesis for the USA. Environmental Science and Pollution Research, 23(2), 1203-1213.
Enders, W. (2008). Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons.
Ertugrul, H. M., Cetin, M., Seker, F. & Dogan, E. (2016). The Impact of Trade Openness on Global Carbon Dioxide Emissions: Evidence From the Top Ten Emitters Among Developing Countries. Ecological Indicators, 67, 543-555.
Farhani, S., Chaibi, A. & Rault, C. (2014). CO2 Emissions, Output, Energy Consumption, and Trade in Tunisia. Economic Modelling, 38, 426-434.
Gökmenoğlu, K. & Taspinar, N. (2016). The Relationship Between CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth and FDI: the Case of Turkey. The Journal of International Trade & Economic Development, 25(5), 706-723.
Göv, A. & Kapkara K. S. (2023). Türkiye Örneğinde Çevresel Kalitenin Belirleyicileri: LASSO Yaklaşımı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (54), 25-37.
Grossman, G. M. & Krueger, A. B. (1991). Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement. NBER Working Paper Series, Working Paper No. 3914, 1-39.
Güllü, M. & Yakışık, H. (2017). The Impact of Carbon Emission and Energy Consumption on Economic Growth: A Comparison of the MIST Countries. Sosyoekonomi, 25(32), 239-253.
Halicioglu, F. (2009). An Econometric Study of CO2 Emissions, Energy Consumption, Income and Foreign Trade in Turkey. Energy Policy, 37(3), 1156-1164.
Haseeb, A., Xia, E., Baloch, M. A. & Abbas, K. (2018). Financial Development, Globalization, and CO2 Emission in the Presence of EKC: Evidence from BRICS Countries. Environmental Science and Pollution Research, 25, 31283-31296.
Hatzigeorgiou, E., Polatidis, H. & Haralambopoulos, D. (2011). CO2 Emissions, GDP and Energy Intensity: A Multivariate Cointegration and Causality Analysis for Greece, 1977-2007. Applied Energy, 88(4), 1377-1385.
Jun, W., Mahmood, H. & Zakaria, M. (2020). Impact of Trade Openness on Environment in China, Journal of Business Economics and Management, 21(4), 1185-1202.
Khan, M. K., Teng, J. Z., Khan, M. I. & Khan, M. O. (2019). Impact of Globalization, Economic Factors and Energy Consumption on CO2 Emissions in Pakistan. Science of the Total Environment, 688, 424-436.
Kılıç, C., Kurt, Ü. & Balan, F. (2020). Kentleşme ve Sanayileşmenin CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi: Türkiye için ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 182-196.
Kızılkaya, O., Sofuoğlu, E. & Çoban, O. (2016). Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve Çevre Kirliliği Analizi: Türkiye Örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 255-272.
Kurt, Ü., Kılıç, C. & Özekicioğlu, H. (2019). Doğrudan Yabancı Yatırımların CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 213-224.
Kuzu, T. & Hopoğlu, S. (2019). Küreselleşme ve Karbondioksit Salınımı İlişkisi: Türkiye İçin Bir Analiz (1970-2017). A. A. Eren & O. Şimşek (Ed.), Economic, Political and Social Issues in the Age of Globalization (71-88). Türk Eğitim Yayınları, Ankara.
Lau, L. S., Choong, C. K. & Eng, Y. K. (2014). Investigation of The Environmental Kuznets Curve For Carbon Emissions in Malaysia: Do Foreign Direct İnvestment and Trade Matter?. Energy Policy, 68, 490-497.
Lebe, F. (2016). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi: Türkiye için Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 177-194.
Liu, M., Ren, X., Cheng, C. & Wang, Z. (2020). The Role of Globalization in CO2 Emissions: A Semi-Parametric Panel Data Analysis for G7. Science of the Total Environment, 718, 137379.
Martens, P., Caselli, M., De Lombaerde, P., Figge, L. & Scholte, J. A. (2015). New Directions in Globalization Indices. Globalizations, 12(2), 217-228.
Mehmood, U. (2021). Globalization-Driven CO2 Emissions in Singapore: An Application of ARDL Approach. Environmental Science and Pollution Research, 28(9), 11317-11322.
Menyah, K. & Wolde-Rufael, Y. (2010). CO2 Emissions, Nuclear Energy, Renewable Energy and Economic Growth in the US. Energy Policy, 38(6), 2911-2915.
Mert, M., Bölük, G. & Büyükyılmaz, A. (2015). Fossil & Renewable Energy Consumption, Ghgs and Economic Growth: Evidence from a Ridge Regression of Kyoto Annex Countries. Akdeniz İİBF Dergisi, 15(31), 45-69.
Narayan, P. K. & Smyth, R. (2005). Trade Liberalization and Economic Growth in Fiji. An Empirical Assessment Using the ARDL Approach. Journal of the Asia Pacific Economy, 10(1), 96-115.
Okumuş, İ. (2019). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Tarım ve CO2 Emisyonu İlişkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 21-34.
Oluç, İ. & Güzel, İ. (2022). Finansal Küreselleşme ve Çevre İlişkisi: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), Denizli, 127-143.
Özturk, I. & Acaravci, A. (2010). CO2 Emissions, Energy Consumption and Economic Growth in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 14(9), 3220-3225.
Pao, H. T., Yu, H. C. & Yang, Y. H. (2011). Modeling the CO2 Emissions, Energy Use, and Economic Growth in Russia. Energy, 36(8), 5094-5100.
Pata, U. K. (2018). Renewable Energy Consumption, Urbanization, Financial Development, İncome and CO2 Emissions in Turkey: Testing EKC Hypothesis with Structural Breaks. Journal of Cleaner Production, 187, 770-779.
Pesaran, M. H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Rafindadi, A. A. & Usman, O. (2019). Globalization, Energy Use, and Environmental Degradation in South Africa: Startling Empirical Evidence from the Maki-Cointegration Test, Journal of Environmental Management, 244, 265-275.
Rahman, H. U., Zaman, U. & Górecki, J. (2021). The Role of Energy Consumption, Economic Growth and Globalization in Environmental Degradation: Empirical Evidence from the Brics Region. Sustainability, 13(4), 1924.
Salahuddin, M., Alam, K., Ozturk, I. & Sohag, K. (2018). The Effect of Electricity Consumption, Economic Growth, Financial Development and Foreign Direct Investment on CO2 Emissions in Kuwait. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 81, 2002-2010.
Seker, F., Ertugrul, H. M. & Cetin, M. (2015). The Impact of Foreign Direct Investment on Environmental Quality: A Bounds Testing and Causality Analysis for Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 347-356.
Shahbaz, M., Mallick, H., Mahalik, M. K. & Loganathan, N. (2015). Does Globalization Impede Environmental Quality in India?. Ecological Indicators, 52, 379-393.
Shahbaz, M., Ozturk, I., Afza, T. & Ali, A. (2013). Revisiting the Environmental Kuznets Curve in a Global Economy. Renewable And Sustainable Energy Reviews, 25, 494-502.
Shahbaz, M., Shahzad, S. J. H. & Mahalik, M. K. (2018). Is Globalization Detrimental to CO2 Emissions in Japan? New Threshold Analysis. Environmental Modeling Assessment, 23, 557–568.
Sharma, S. S. (2011). Determinants of Carbon Dioxide Emissions: Empirical Evidence from 69 Countries. Applied Energy, 88(1), 376-382.
Solarin, S. A., Al-Mulali, U., Musah, I. & Ozturk, I. (2017). Investigating the Pollution Haven Hypothesis in Ghana: An Empirical İnvestigation. Energy, 124, 706-719.
Soytas, U. & Sari, R. (2009). Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions: Challenges Faced by an EU Candidate Member. Ecological Economics, 68(6), 1667-1675.
Tekbaş, M. (2022). Ekonomik Büyüme ve Ekonomik Küreselleşmenin Çevre Kalitesi Üzerindeki Etkisi: Geçiş Ekonomileri Örneği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 528-538.
Tutulmaz, O. (2012). Çevresel Kuznets Eğrisi: Karbondioksit Emisyonu Üzerine Türkiye, Bölge ve Dünya Ülkeleri Üzerinden Analitik bir Değerlendirme. Avrasya Etütleri, 42(2), 51-82.
Usman, M. (2020), Globalization Driven CO2 Emissions in Singapore: An Application of ARDL Approach. Environmental Science and Pollution Research, 28(9), 11317-11322.
Wen, J., Mughal, N., Zhao, J., Shabbir, M. S., Niedbała, G., Jain, V. & Anwar, A. (2021). Does Globalization Matter for Environmental Degradation? Nexus Among Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Dioxide Emission. Energy Policy, 153, 112230.
Yılmaz, M. & Dilber, İ. (2020). Elektrik Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaret Açıklığının CO2 Emisyonu Üzerine Etkisi: ARDL Sınır Testi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 459-475.
Yii, K. J. & Geetha, C. (2017). The Nexus Between Technology Innovation and CO2 Emissions in Malaysia: Evidence from Granger Causality Test. Energy Procedia, 105, 3118-3124.
Zaidi, S. A. H., Zafar, M. W., Shahbaz, M. & Hou, F. (2019). Dynamic Linkages Between Globalization, Financial Development and Carbon Emissions: Evidence from Asia Pacific Economic Cooperation Countries. Journal of Cleaner Production, 228, 533-543.