PİRLEPE KAZASINDA NÜFUS-VERGİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ BAĞLAMINDA EKONOMİK REFAH DÜZEYİ VE GELİR DAĞILIMI ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER (1445-1544)

Osmanlı arşiv kayıtları arasında yer alan 1445, 1455, 1478, 1519, 1528 ve 1544 tarihli altı ayrı taputahrir defterindeki verilerden hareketle hazırlanan bu çalışma Pirlepe Kazası’nda nüfus ve ekonomik gelir düzeyi arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı hedeflemektedir. Makale giriş ve sonuç bölümleri hariç üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde şehir nüfusu ve gelirlerine ilişkin veriler; ikinci bölümde, kırsal nüfus ve gelirlerine ilişkin veriler; üçüncü bölümde ise ekonomik refah düzeyi ve dağılımına ilişkin değerlendirmeler yer almaktadır. Hazırlanan bu çalışma neticesinde, Pirlepe şehrinin ekonomik dinamikleri itibariyle köy ekonomisiyle büyük benzerlik gösterdiği; nüfusun ve ekonomik değerlerin, 1478 ve 1544 dönemi müstesna, yüz yıllık dönemde sürekli yükselme eğilimimde olduğu; her bir dönemde bazı köylerin ortalama gelir düzeyleri arasında önemli farklılıkların bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı İmparatorluğu, Pirlepe, Tarım, Köy, Nüfus, Vergilendirme

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivinde Kayıtlı Tapu-Tahir Defterleri: MAD. 303, TD.4, TD. 16, TD. 73; TD. 149, TD. 232.
AKGÜNDÜZ, Ahmet; Osmanlı Kanunnameleri ve Hukukî Tahlilleri, c. 1, İstanbul 1990.
EMECEN, M. Feridun; “Pirlepe’nin İlk Osmanlı Tahrirleri”, Kral Marko Sempozyumu, Pirlepe 1997, s. 63-70.
EMECEN, M. Feridun; “Defter-i Köhne: Pirlepe-Kırçova Kesiminin En Eski Timar Defteri (1445- 1455), Osmanlı Araştırmaları / TheJournal of OttomanStudies, XLIII (2014), 341-474.
GÖYÜNÇ, Nejat; “Hâne Deyimi Hakkında”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, XXXII (1979), s. 331-348.
KIEL, M., “Pirlepe”, EI2, VIII, Leiden 1995, 310-12.
KOÇ, Ümit; “Osmanlı Yönetiminde Pirlepe 1440-1544”, Balkanlarda Osmanlı Şehirleri, (Değişim Yayınları, eser basım aşamasında).
KOÇ, Ümit; “Pirlepe Kırsalında Nüfus-Vergi Yükümlülüğü Bağlamında Ekonomik Refah Düzeyinin Tespiti ve Gelir Dağılımı Üzerine Bir Deneme (1455 Tarihli Mufassal Tapu-Tahrir Defterine Göre), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c. 24, S. 2, Elazığ 2014, s. 295-317.