MUSTAFA NEŞET’İN SERGÜZEŞT-İ BEGZÂDE HİKÂYESİNİN ÇEVRİYAZISI VE TAHLİL DENEMESİ

Türk edebiyatında yeni yazıya aktarılmamış, üzerinde inceleme yapılmamış pek çok eser bulunmaktadır. İstanbul’da 1873’te Mustafa Neşet tarafından yayımlanan ve İSAM (İslâm Araştırmaları Merkezi) Kütüphanesinin elektronik veritabanında “Hikâye-i Sergüzeşt-i Begzâde” adıyla kayıtlı bulunan hikâye de barındırdığı masalsı öğeler, gizem ve aksiyon sahneleriyle ilginç özellikler gösterdiği için çalışmamızın konusunu oluşturmuştur. Hikâyenin yazarı hakkında yapılan araştırmalar neticesinde herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır.                 Yeni yazıya aktarılarak tahlili yapılmaya çalışılan bu masalsı hikâyede genel anlatı sürecindeki ana karakterler Hint Padişahı ve oğlu Şehzâde’dir. Begzâde ve Dünyagüzeli de hikâyede önemli karakterlerdir ancak ikisi de Şehzâde ile birlikte var olabilmektedir. Begzâde, hikâyenin yardımcı karakteri olup zor işlerin başarılmasında kahramana sürekli yardım edendir. Hikâyede Padişah’ın oğlu ile aynı kıza âşık olması babalık ve padişahlık arasında kimlik çatışması yaşamasına yol açmıştır. Şehzâde ise çocukluğundan beri varoluş çabası vermiştir. Padişah, hileleri ile şehzadeyi aldattığını, onu alt ettiğini düşünür ama hikâyenin sonunda sahip olacağını sandığı kişi tarafından öldürülür.

___

  • Boratav, Pertev Naili (1969). 100 Soruda Türk Folkloru, Gerçek Yayınevi, 1. Basım, İstanbul.
  • Propp, Vladimir (2008). Masalın Biçim Bilimi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 4. Basım, İstanbul.
  • Turgul, Yavuz (1996). Eşkıya, www.beyazperde.com/fılmler/fılm-17646/
  • Türkiye Diyanet Vakfı İSAM (İSLAM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ). www.isam.org.tr