MEVLÂNÂ’NIN DİVÂN-I KEBÎR’İNDE GÖLGE METAFORU

Tasavvuf edebiyatında gölge, vahdet anlayışı bağlamında, mutasavvıfların varlık ve yoklukkonularına bakış açılarını yansıtmada kullandıkları önemli bir metafordur. Gölge bir metafor olarak,mutasavvıfların âlemin hakikatin gölgesi olduğuna yönelik düşüncelerini ortaya koymaları bakımındanönemli imkanlar sunmuştur. Mevlânâ da, gölgeyi bu yönüyle ele alan mutasavvıflardandır. Bu çalışmadaMevlânâ’nın gölge ile ilişkili olarak varlık ve yokluk konusuna bakış açısı ele alınmıştır. Mevlânâ’nın Divânı Kebîr’inde gölge metaforuna bağlı olarak taranan beyitler Şefik Can tarafından Türkçeye aktarılan Divân-ıKebîr/Seçmeler isimli eserle sınırlı tutulmuştur. Çalışmada bu örneklerden yola çıkılarak ulaşılan sonuçlaradeğinilerek Mevlânâ’nın vahdet anlayışı ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Shadow Metaphor in Mevlânâ’s Divân-ı Kebîr

The use of shadow in sufi literature within the context of the understanding of unity, is an important metaphor the mystics utilize to reflect their perspective on the topics of existence and non-existence. Shadow as a metaphor allows mystics to put forth the idea that the universe is the shadow of truth. Mevlânâ is a mystic who considers the notion of shadow in comparable ways. This study explores Mevlânâ’s thoughts on the topic of existence and non-existence in relation with the notion of shadow. The couplets in this study have been limited to Mevlânâ’s work Divân-ı Kebîr. The couplets have been selected from Şefik Can’s translation of Mevlânâ’s Divân-ı Kebîr titled Divân-ı Kebîr/Seçmeler. This study looks at selected key couplets from Divân-ı Kebîr to explore Mevlânâ’s understanding of the nation of unity.

PDF

___

Aygün, F. (2018). İslâm Düşüncesinde Tanrı-Âlem (Birlik-Çokluk) İlişkisine Yönelik Temel Teoriler: Hudûs, Sudûr, Zuhûr, Kader Dergisi c. 16, Sayı: 1, s. 157-187.
Büyükünal, Z. (2014). Mevlânâ’nın Tasavvuf Felsefesinde Sembolizm, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Cebecioğlu, E. (2014). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Otto Yayınları: Ankara.
Chittick, W. (2003). Tasavvuf. (Çev. Turan Koç). İz Yayıncılık: İstanbul.
Chittick, W. (2007). Varolmanın Boyutları. (Der. ve Çev. Turan Koç). İnsan Yayınları: İstanbul.
Demirci, M. “Hakîkat-ı Muhammediyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (DİA) (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1997) c. 15, s. 179.
Hayâlî. (1992). Divan. Akçağ Yayınları: Ankara.
Izutsu, T. (2005) İbn Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar-Kavramlar. (Çev. Ahmed Yüksel Özemre). Kaknüs Yayınları: İstanbul.
İbnü’l-Arabî. (2005). Fusûsu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi II. (Hzl: Ahmed Avni Konuk, Mustafa Tahralı, Selçuk Eraydın). M.Ü. İlahiyat Vakfı Yayınları: İstanbul.
İbnü’l-Arabî. (2019). Fusûsu’l-Hikem. (Çev. ve Şerh: Ekrem Demirli). Alfa Yayınları: İstanbul.
Mevlânâ. (2000). Divan-ı Kebir/Seçmeler C. 1,2,3 (Hzl. Şefik Can). Ötüken Yayınları: İstanbul.
Platon. Devlet (2020). (Çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: İstanbul.
Uludağ, S. (2012). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. Kabalcı Yayıncılık: İstanbul.
Uludağ, S. “Devir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (DİA) (Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994). c. 9, s. 231.
Türkçe Sözlük (10. bas.) (2005). Türk Dil Kurumu Yayınları: Ankara.
Yıldırım, A. (2008). Mevlânâ'nın Vahdet Anlayışı ve Paradoksal Söylemi. Erdem, 50(Nisan), 223-232.
Yıldırım, A. ve Akdemir, A. (2014). Söz… Bir… Âteş… Gazel Çözümlemeleri. Yılmaz Matbaacılık: Malatya.