Mehmet Ertan BAMYACI, Sezgin GÜÇLÜAY

MAKEDONYALILAR HANEDANLIĞI’NIN II. DÖNEMİNDE (1025- 1056) BİZANS İMPARATORLUĞU’NDA YAŞANAN GENEL SİYASİ VE EKONOMİK GELİŞMELER

II.Basileios’un ölümü (1025) ile başlayan Makedonyalılar Hanedanlığı’nın ikinci dönemi, aynıhanedanlığın birinci dönemindeki kadar başarılı olamamıştır. Yaklaşık olarak otuz yıl süren bu dönemde yedifarklı isim devleti yönetme şansı bulmuştur. Uzun soluklu bir yönetimin olmayışı ise istikrar noktasında birbaşarısızlığa sebep olmuştur. Ülke içinde ve ülke dışında yaşanan sıkıntılara ekonomide yaşanan olumsuzgelişmeler de eklenince imparatorluk oldukça zor bir dönem yaşamıştır. VIII.Konstantinos’un sorumluluktanuzak yönetim anlayışıyla başlayan bu ikinci dönem III.Romanos’un gerçeklikten uzak politikalar izlediği birsüreçle devam etmiştir. III.Romanos, hazineye büyük yük getiren masraflı işlerle ve askeri alandakibaşarısızlıklarla Bizans tarihinde yerini almıştır. IV.Mihail döneminde imparatorun ağabeyi İoannes baştamali konular olmak üzere neredeyse tüm yönetimi eline almıştır. Bu dönemde bazı başarılar elde edilse bileuygulanan ağır vergi politikaları ve İoannes’in devlet hazinesini ailesinin hizmetine sunması, aslında devletinaile menfaatlerinin gerisinde kaldığı bir anlayışın yansımasıdır. Yine bu dönemde yaşanan askeribaşarısızlıkların sebeplerinden biri; askeri alanda başarısız kimselerin ordu yönetimine getirilmesidir.V.Mihail’in kısa süren yönetimi, İmparatoriçeler Theodora ve Zoe’nin idarecilikten anlamamaları ve masraflısiyasetleri, IX.Konstantin’in ülke sorunlarından çok dünyevi zevklerle ilgilenmesi MakedonyalılarHanedanlığı’nın II.döneminin ne kadar başarısızca yönetildiğinin göstergelerindendir.Bizans İmparatorluğu tarihte iz bırakmış büyük bir medeniyettir. Yüzyıllar boyunca varlığını devamettirmeyi başaran Bizans, Türk tarihi bakımından da önemli bir noktadadır. Böylesine büyük bir medeniyetitüm yönleriyle değerlendirecek tek bir çalışmanın mümkün olamayacağı bilinciyle hareket ettik veçalışmamızı bu doğrultuda sınırlandırdık. Böylece konumuzu; Bizans'ın hızlı bir şekilde güç kaybettiği birdönem olan, Makedonyalılar Hanedanlığı'nın II.döneminde yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmeler olarakbelirledik. Çalışmamızda özellikle dönemin Bizans kronik eserlerinden ve konuyla alakalı yazılan birçoktetkik eserden ve makaleden faydalandık. Çalışmamızın bu alanda yapılacak yeni çalışmalara katkı sunmasınıumuyoruz.

General Political and Economic Developments in The Second Perıod of Macedonians Dynasty (1025-1056) in Byzantine Empire

The second period of the Macedonians Dynasty starting with the death of Basil II (1025) is not as successful as the first period. During this period which lasted for thirty years, seven different individuals had a chance to govern the state. The absence of long-running governance causes failure in stabilization. The empire has a rather difficult period as adverse events in the economy are added to domestic and foreign problems. The second period, starting with a solid regime of Constantine VII, continues with a process that Romanos III pursues a far from reality and sensational policy. Romanos III takes part in Byzantine history with failures in the military and costly works putting a big burden on the treasure. Ioannes , brother of the emperor, takes almost entire reign, particularly financial issues in hand in Michael IV’s reign. In this period, even though some achievements are attained, heavy tax policies and state treasure, which Ioannes dedicated to his family, are reflections of the understanding that the state falls behind family interests. One of the reasons for military failure again in that period is bringing unable people to the army, just because they are family members. The short reign of Michael IV, Empresses Theodore and Zoe’s costly politics and their insufficiency in governorship and Constantine IX’s being fond of earthly pleasures rather than the state problems are among the marks indicating how unsuccessfullythe period is governed. Byzantine Empire is a great civilization that left a mark in history. Byzantine, which managed to survive for centuries, is also an important point in Turkish history. We have acted with the awareness that a single study that could take such a great civilization in all its aspects is not possible, and we limited our work in this direction. Thus, we set our subject as the political and economic developments that took place in the Second Period of the Macedonian Dynasty, which was a period when Byzantium rapidly lost power. In our study, we especially benefited from the Byzantine chronicles of the period and many studies and articles written on the subject. We hope that our work will contribute to new studies in this field.

PDF

___

AGİBALOVA, Ye.-DONSKOY, G., Ortaçağ Tarihi, çev.Çağdaş Sümer, İstanbul, 2017.
ALTINAY, Ahmet Refik, Bizans İmparatoriçeleri, çev.Muammer Yılmaz, Arkeoloji ve Sanat Yay., İstanbul, 2012.
ATTALEIATES, Mıkhael, Tarih, çev.Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2008.
AYÖNÜ, Yusuf, Selçuklular ve Bizans, TTK Yayınları, Ankara, 2018.
BAHAR, Hasan, Roma ve Bizans Tarihi, Kömen Yay., Konya, 2012.
BAMYACI, M. Ertan, Bizans İmparatorluğu’nda Ticaret ( VIII-X. Yüzyıllar ), F.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Elazığ, 2017.
BASIK, Celalettin, Hiç Bizans Olmadı, C.II, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2015.
BAUER, Susan Wise, Ortaçağ Dünyası, çev.Mehmet Moralı, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2014.
CHEYNET, Jean-Claude, Bizans Dünyası, Bizans İmparatorluğu (641-1204), çev.Aslı Bilge, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2018.
ÇAPAN, Fatma “İmparator Theophilos Döneminde (829-842) Doğu Roma İmparatorluğu ile İslam Dünyası Arasındaki İlişkiler”, History Studies, 11/5, Ekim 2019, s.1491-1508.
DİKİCİ, Radi, Bizans İmparatorluğu Tarihi (Şu Bizim Bizans-Byzantium 330-1453), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2013.
GREGORY, Tımoty E., Bizans Tarihi, çev.Esra Ermert, Yapı Kredi Kültür Sanat Yay., İstanbul, 2016.
GÜZEL, Fatih, Norman İstilasına Kadar Sicilya ve Güney İtalya’da Müslümanlar, Tarih ve Siyaset Bilimi Araştırmaları, Ed. Aydın Efe, Akademisyen Kitabevi, 2019.
HERRIN, Judıth, Bizans (Bir Ortaçağ İmparatorluğunun Şaşırtıcı Yaşamı), çev.Uygur Kocabaşoğlu, İletişim Yay., İstanbul, 2016.
İSLAM ANSİKLOPEDİSİ, İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugatı, C.4, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1993.
KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yay., İstanbul, 1984.
KİHTİR, Tuğrul, XI-XIII. Yüzyıl Kaynaklarıyla Anadolu’da Bizans, Haçlılar, Selçuklular, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2017.
LEVTCHENKO, M.V.,Bizans Tarihi, çev.Maide Selen, Doruk Yayımcılık, İstanbul, 2007.
LOPEZ, Robert S.,The Shape of Medieval Monetary History, Variorum Reprınts, London, 1986.
MATEOS, Urfalı-GRİGOR, Papaz, Urfalı Mateos Vekayi-Namesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), notları çev. Edoard Dulaurer, Halil Yınanç, Türkçe’ye çev. Hrant D.Andreasyon, TTK Basımevi/ TTK Yay., Ankara, 2000.
MORENO, Martino Mario, “Sicilya’da Müslümanlar”, çev. Aydın Çelik-Abdulhalık Bakır, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, V/1 (Elazığ 2007), s.165-232.
MORGAN, Gıles, Bizans’ın Kısa Tarihi, çev. Eylem Çağdaş Babaoğlu, Kalkedon Yay., İstanbul,2010.
NORWICH, J.J., Bizans Yükseliş Dönemi (803-1081), çev.Selen Hırçın Riegel, C.II, Kabalcı Kitabevi, İstanbul, 2013.
OMAN, Clarles William Chadwick, Bizans İmparatorluğu Tarihi, çev.Ekin Duru, Say Yayınları, İstanbul, 2019, s.193.
OSTROGORSKY, Georg, , Bizans Devlet Tarihi, çev.Fikret Işıltan, TTK Basımevi, Ankara, 1995.
PSELLOS, Mıkhaıl, Mıkhaıl Psellos’un Khronographıa’sı, çev.Fikret Işıltan, TTK Basımevi, Ankara, 1992.
SEVİM, Ali, Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, TTK Basımevi, Ankara, 1983.
TOKUŞ, Ömer, Fâtımîler ile Sicilya ve Güney İtalya Arasındaki Münasebetler, Tarih Dergisi, S.59, İstanbul, 2014, s.27-55.
ZONORAS, Ioannes, Tarihlerin Özeti (Kitap XVII-XVIII), çev.Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2008.