İMPARATOR HERAKLEİOS DÖNEMİ (610-641) BİZANS İMPARATORLUĞU’NUN GENEL EKONOMİSİ VE TİCARET POLİTİKASI

Phokas yönetiminden (602-610) tükenmiş bir hazine devralan Herakleios (610-640), bir süre yönetimi finansal kaynak olmadan yönetmek durumunda kalmıştır. Ancak başkent ve Anadolu kiliselerinin servetlerinin imparatorluk hazinesine aktarılmasıyla birlikte finansal bir ferahlama yaşanmıştır. Sasaniler ile yaşanan uzun ve yıpratıcı mücadelelerin ardından zafer kazanan İmparator, Sasani hazinesinin de büyük bir bölümünü ele geçirmiştir ve daha önce kiliseden topladığı ödünç paraları da bu kaynakla geri ödeme şansı bulmuştur. Bu dönemde dolaşımdaki altın para oranına bakıldığında (630 yılı itibariyle) iki asır öncesinden yaklaşık olarak %20 daha az olduğu görülmektedir. Bu veri VII. Yüzyılda ticaretin daraldığının ve ekonominin küçüldüğünün de açık bir göstergesidir. Sasani sorununu aşmayı başaran Bizans İmparatorluğu’nun yine aynı yüzyılda yükselen Arap akınları karşısında kendisi için oldukça önemli bölgeleri kaybetmesi de ekonomik ve ticari açıdan büyük bir darbe almasına neden olmuştur. Buna rağmen yine bu yüzyılda Herakleios gibi güçlü ve akıllı imparatorların yönetimiyle Bizans İmparatorluğu böyle zor bir süreçten sıyrılıp varlığını korumayı başarabilmiştir. Yaşanan zorluklar karşısında özellikle de Mısır ve Suriye’nin kaybedilmesinden sonra İmparatorluğun ayakta kalmasını sağlayan en önemli faktörlerden biri de Bizans İmparatorluğu’nun elinde tutmayı başardığı Anadolu olmuştur. Yine İmparatorluğun savunmasını güçlendirmek ve hazineye yük getirmeden ordu gücünü sağlamak amacıyla geliştirilen thema sistemi de bu yüzyılda Bizans’ın yüzleşmiş olduğu sorunlara direnç kazanmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bizans, Ekonomi, Ticaret, Herakleios, Mısır, Suriye

Emperor Herakleios Period (610-641) Byzantine Empire’s General Economy and Trade Policy

Herakleios (610-640) had to manage the administration for some time without financial resources whom inherited a depleted treasure from the Phocas administration (602-610). However, with the transferring of the wealth of the capital and Anatolian Churches to the empire treasury brought a financial relief. The Emperor gained a victory after the long and weary fights against Iran, also captured a large part of the Iranian treasure and had the opportunity to repay the loan money he collected from the church earlier. In this period it is seen that the circulation rate of golden coins (as of 630) is about 20% less than two century ago. This data is a clear indication that trade has narrowed and the economy has shrunk in the 7th century. While the Byzantine Empire succeeded in overcoming the Iranian problem, couldn’t prevent loosing territories so important for itself in the face of the rising Arab raids of the same century which caused a great economical and commercial impact. Nevertheless, The Byzantine Empire managed to survive such a difficult process and to preserve its existence by courtesy of powerful and intelligent emperors like Herakleios. One of the most important factors that enabled the Empire to survive was succeeding to keep Anatolia in its hands especially after the loss of Egypt and Syria.Again, the thema system developed to strengthen the defense of the empire and to provide the army power without bringing a burden to the treasure made it possible to resist the problems that Byzantine faced in this century.

Keywords:

Byzantine, Economy, Trade, Herakleios, Egypt, Syria,

PDF

___

AVRAMEA, ANNA, ,Land and Sea Communications, Fourth-Fifteenth Centuries,The Economic history of byzantium From the Seventh Through the Fifteenth Century, Editor in Chief, Angeliki E.Laiou, Volume 1,Washington, D.C.,2002.
BAHAR, Hasan, Roma ve Bizans Tarihi, Kömen Yay., Konya, 2012.
BASKICI, M. Murat, Bizans Döneminde Anadolu (900-1261), Phoenix Yay., Ankara, 2009.
BAUER, Susan Wise, Ortaçağ Dünyası, çev. Mehmet Moralı, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2014.
CAMERON, Averıl, Bizanslılar, çev. Özkan Akpınar, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul, 2015.
CHEYNET, Jean-Claude, Bizans Tarihi, çev. İsmail Yerguz, Dost Kitabevi Yay., Ankara, 2008.
DİKİCİ, Radi, Bizans İmparatorluğu Tarihi (Şu Bizim Bizans-Byzantium 330-1453), Remzi Kitabevi, İstanbul, 2013.
GHAZANFAR, S.M., Ortaçağ İslam İktisat Düşüncesi, çev. M. Sabri Akgönül, Şenyıldız Matbaacılık, İstanbul, 2015.
GÜÇLÜAY, Sezgin, “Bizans İmparatorluğunda Toprak Sistemi İçerisinde Themalar (IV-VII. Yüzyıllar)” , Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi, Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, Ocak, 2011, C.IX, S.1, Elazığ, 2013. S.63-89.
GÜÇLÜAY, Sezgin,”Bizans -Sasani Savaşlarında Hazar-Bizans Münasebetleri”, Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, S.234, s.42-46, Haziran-2006.
LAİON E,.Angeliki and MORRİSSON, Cecile, The Byzantıne Economy, Cambridge, 2007.
LEMERLE, Paul, Bizans Tarihi, çev. Galip Üstün, İletişim Yay., İstanbul, 2013.
LEVTCHENKO, M.V., Bizans Tarihi, çev.Maide Selen, Doruk Yayımcılık, İstanbul, 2007.
LEWIS, Bernard, İki Bin Yıllık Ortadoğu Tarihi, çev. Selen Y. Kölay, Ankara, 2005.
LUTTWAK, Edward N. , Bizans İmparatorluğu’nun Büyük Stratejisi, çev. Efe Tuzcu, Epilson Yay., İstanbul, 2012.
MANGO, Cyrıl, Yeni Roma İmparatorluğu Bizans, çev. Gül Çağalı Güven, Yapı Kredi Kültür Sanat Yay., İstanbul, 2011.
MORRİSSON, Cecile, Bizans Dünyası Doğu Roma İmparatorluğu (330-641), çev. Aslı Bilge, Ayrıntı Yay., İstanbul, 2014.
NIKEPHOROS Patrıarch of Constantınople Short Hıstory, Tex, Translation and Commentary by Cyrıl Mango, Washington, DC, 1990,
NORWICH, J.J.,Bizans Erken Dönem (323-802), çev. Hamide Koyukan, C.I, Kabalcı Kitabevi, İstanbul, 2013.
OSTROGORSKY, Georg, , Bizans Devlet Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, TTK Basımevi, Ankara, 1995.
ROBERTS, J.M., Avrupa Tarihi, çev. Fethi Aytuna, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2015.
ROBERTS, J.M., Dünya Tarihi (Tarih Öncesi Çağlardan 18. Yüzyıla), çev. İdem Erman, C.I, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 2015.
RUNCIMAN, Steven, ”Byzantine Trade and Industry”, The Cambridge Economic History of Europe, E.d.M.M. Postan, Vol.II, Cambridge, 1987.
RUNCIMAN, Steven, Byzantıne Cıvılısatıon, Unıversity Paperbacks, London, 1961
SEDILLOT, Rene, Değiştokuştan Süpermarkete, çev. Esat Nermi Erendor, Cep Kitapları, İstanbul, 1983.
TANİLLİ, Server, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası Ortaçağ: Feodal Dünya, C.2, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul, 2015.
THEOPHANES, The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine end Near Eastern History (A.D. 284-813), Translated with İntroduction and Commentary by Cyrıl Mango and Roger Scott, with the assistance of Geoffrey Greatrex, Clarendon Press, Oxford, 1997.
WATT, W. Montgomery, İslam’ın Ortaçağ Avrupa’sı Üzerindeki Etkisi, çev. Ümit Hüsrev Yolsal, Bilgesu Yay., Ankara, 2013.
WELLS, H.G.,The Outline of History V.2: The Roman Empire to the Great war, Barnes, 2004.
YERASİMOS, Stefanos, Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye I, çev. Babür Kuzucu, Belge Yay., İstanbul, 1986.