Ömer Faruk İNCİLİ, İlhan OĞUZ AKDEMİR

İKLİMİN KONUT KÜLTÜRÜ ÜZERİNE YANSIMALARI: TARİHİ KİLİS EVLERİ ÖRNEĞİ

Günümüzde teknolojinin nimetleri kullanılarak, iklimin oluşturmuş olduğu dezavantajlar nispeten önlenebilmektedir. Fakat eski dönemlerde ısıtma ve soğutma teknolojilerinin olmayışı insanları doğal klimatik şartlar oluşturmaya zorlamıştır. Böylece meskenler doğal iklim faktörüne göre şekillendirilmiştir. Bugün klima teknolojisinin amacı, insanın rahatça yaşamını sürdüreceği optimum sıcaklık değerlerini muhafaza etmektir. Klima teknolojisinin gelişmediği tarihi dönemlerde ise doğal yollarla sıcaklıkları optimum seviyede tutmaya çalışmışlardır. Aslında klima teknolojisi ile doğal klima şartlarının sunmuş olduğu nimetlerde insanlar tarafından ellerinin tersiyle itilmiştir. Çalışmada eski dönemlerde insanların oluşturmuş olduğu meskenlerin iklimle uyumlulukları değerlendirilecek, bu meskenlerin nasıl doğal iklim şartlarına uygun olduğu, planı ve ek yapılarıyla beraber açıklanmaya çalışılacaktır. Kilis’te iklimin şekillendirdiği tarihi konutlarda bir takım özel kullanım alanları ve eklentileri oluşturulmuştur. Örneğin; kuytu ev, havış/havuş (avlu), kıble evi, poyraz evi, mağara, kuş penceresi, eyvan (livan), berbah, dehliz bunlardan bazılarını oluşturmaktadır. Çalışmada iklimin Kilis konut kültürüne yansımaları ayrıntılı olarak ele alınacak, bu konutların şehir içerisindeki dağılışları ve bugünkü kullanım durumlarının ne olduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Yapılan alan araştırması sonucunda derlenen bilgiler görsel materyallerle zenginleştirilip coğrafi prensiplere göre ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Coğrafya, İklim, Konut, Konut Kültürü, Kilis

The Reflections on the Housing Culture of the Climate:The Case of Historical Kilis Housing

Today, using the technology's blessings and disadvantages that have created the climate can be prevented relatively. But the lack of heating and cooling technology in ancient times, people have been forced to create natural climatic conditions. Thus dwellings have been shaped by natural climatic factors. In fact, it has tried to eliminate the disadvantages of climate with technology, so to some extent dwellings could get away from dependence on natural climatic conditions. However, the reverse was also pushed by the hands of people in blessing offered by natural climate. The study will assess the compatibility of residential climate that has been created with the old people, it will be discussed as appropriate to how natural climatic conditions of these dwellings.A team in history has shaped the climate in Kilis private housing areas and add-ons have been created. For example; “Secluded Home”, “Havis /Havus (Courtyard)”, “Qibla House”, “Northeastern House”, “Caves”, “Bird Window”, “Eyvan (Livan)”, “Berbah”, constitute some of these corridors. Kilis housing culture reflection of the climate of work will be discussed in detail, distributions in the cities of this area and the present use cases that will be tried to determine what happened. The results of the field survey information collected will be handled according to the geographical principle enriched visual materials.

Keywords:

Geography, Climate, Housing, Residential Culture, Kilis,

PDF

___

Akın, G., 1985, “ Geleneksel Güneydoğu Evleri”, İTÜ, İstanbul.
Bebekoglu, S., 2008, Kilis Kültür Envanteri, Ankara.
Erginbaş, D., 1953, “Diyarbakır Evleri”, İTÜ, İstanbul.
Karagülle, C., ve Demir, Y., 2010, “Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi: Mardin Örneği, İTÜ Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi, C:9, S:2, İstanbul.
Konyalı, İ. H., 1968, Abideleri ve Kitabeleri ile Kilis Tarihi, Fatih Matbaası, İstanbul.
Kuban, D., 1965, “Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, c. 7, s.53-73, Ankara.
Oral, K. G. ve Manioğlu, G., 2005, İklimle Dengeli Tasarım: Mardin, Antakya, TASARIM, 157, s.136-142, Ankara.
Özbek, K., 2010, Geleneksel Niğde Evleri Mekansal Araştırması ve Kale Bölgesi Örnek Alanında Konut Yerleşimi ve Tipoloji-Morfoloji İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Raymond, A., 1995, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
Savaşçıoğlu, R., 2008, Tarihi Kilis Evleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Subaşı, Y., 1991, “Diyarbakır Sur İçi Planlama Sorunları ve Çözüm Önerileri” Fırat Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ
Subaşı, Y., 1993, “Eski Diyarbakır Evleri”, 5. Uluslar arası Yapı Ve Yaşam Kongresi’93, TMMOB Mimarlar Odası, Bursa Şubesi, Bursa.
Tanoğlu, A., 1966, Nüfus ve Yerleşme, İ.Ü. Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul.