EBÛ DÂVÛD'UN (ö. 275/888) SÜNEN'İNDEKİ HZ. PEYGAMBER'İN SAVAŞLARIYLA (GAZVELERİYLE) İLGİLİ RİVAYETLERİN TESPİT VE DEĞERLENDİRMESİ

Megâzî literatürü, Hz. Peygamber döneminde gerçekleşen savaşlar (seriyye ve gazveler) hakkında kaleme alınmış müstakil eserlerdir. Bununla birlikte Hz. Peygamber döneminde gerçekleşen savaşlar hakkında hadis literatüründe ne kadar bilgi olduğu hususu merak konusudur. Kütüb-i Sitte adıyla meşhur altı hadis kitabından olan Ebû Dâvûd'un Sünen adlı eseri, özellikle ahkâmla ilgili hadislere yer veren ve bu rivayetleri fıkıh bâblarına göre tertip eden önemli kaynaklardan birisidir. Söz konusu eserde Hz. Peygamber döneminde gerçekleşen savaşlarla ilgili rivayetler de bulunmaktadır. Bu makale Ebû Dâvûd'un Sünen adlı eserinde yer alan rivayetler bağlamında Hz. Peygamber'in bizzat katıldığı savaşlara (gazvelere) ait nakillerin sayı ve muhteva olarak tespitini hedeflemektedir. Sünen'in farklı bölümlerinde yer alan iki yüz altmış altı rivayet, Ebû Dâvûd'un eserinden Hz. Peygamber'in savaşlarıyla ilgili önemli bilgilere ulaşılabileceğini göstermektedir. Bu makalede, rivayetlerin hangi gazvelere ait olduğu, kitâb başlıklarına göre dağılımı ve bu rivayetlerin kaynakları tespit edilmeye çalışılacaktır

Determination and Analysis of the Narratives about Gazawat Al-Nabi in the Abu Dawud's (D.A.H. 275/A.D. 888) Sunan

The literature of Maghazi consists of the works which are written about wars (sariyya and gazwa) at the time of the Prophet Muhammad. However, the issue of how much information could be found in Hadith literature is a conundrum. In this area, Abu Dawud's work Sunan, which is one of the six famous books called Kutub-i Sitta, is a significant source which contains hadiths about ahkam and it arrays these traditions according to fiqh sections. Narrations about wars which occurred in the time of Prophet Muhammad range in the aforementioned book. This paper aims to determine the narrations about wars, which Prophet Muhammad himself had participated (gazwa), in terms of number and content in Ebu Davud's Sunen. Two hundred and sixty six riwayah, which are found in Sunan's different books, show that one can reach important information about the Prophet's wars. In this paper, which narration belongs to which gazwa, distributions according to book titles and sources of riwayas are going to be determined

PDF

___

Bilgen, Osman, "Buhârî'nin Siyer ve Megâzî Rivayetlerine Yaklaşımı", Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVII/30, Sakarya, 2014, ss. 1-16.
Çakmak, Mehtap, Tarihçi Olarak Buhari ve Tarihçilik Açısından Sahîh'i, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2011.
Çın, Dursun, Hadis'te Kitâbü'l-Megâzî Literatürünün Erken Dönem Kaynaklarının Tespiti ve Değerlendirilmesi: İmam Buhari Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, 2013.
Dinçoğlu, Mehmet, Ebû Dâvud'un Sünen'i (Kaynakları ve Tasnif Metodu), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2012.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdî es-Sicistânî (ö. 275/888), Sünen, nşr. Salih b. Abdülaziz b. Muhammed, Riyad, 1999.
____________, Risâletü Ebî Dâvûd ilâ Ehli Mekke fî Vasfi Sünenihi, nşr. Muhammed b. Lutfî es-Sabbâğ, 4. Baskı, Beyrut, 1997.
İbn İshak, Muhammed b. Yesâr (ö. 151/768), Kitâbü'l-Mübtede` ve'l-Meb'as ve'l- Megâzî, nşr. Muhammed Hamidullah, Konya, 1981.
İbn Şihâb ez-Zührî, Muhammed b. Müslim b. Ubeydullah (ö. 124/742), Kitabü'l- Megâzî, nşr. Süheyl Zekkâr, Dımeşk, 1981.
Kandemir, M. Yaşar, "Ebû Dâvûd es-Sicistânî", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), X, Ankara, 1994, ss. 119-121.
Kâtip Çelebi, Keşfü'z-Zünûn an Esâmi'l-Kütübi ve'l-Fünûn, I-II, İstanbul, 1941.
Musa b. Ukbe (ö. 141/758), Ebû Muhammed Ebî Ayyaş el-Kureşî el-Esedî el-Mıtrakî el- Medenî, Kitabü'l-Megâzî, nşr. Muhammed Bakşîş Ebû Mâlik, Agadir, 1994.
Öz, Şaban, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, İstanbul, 2008.
Özdemir, Veysel, "Buhârî'nin Megâzî rivayetlerinde Tesâhülünün Olup Olmadığı İle İlgili Değerlendirmeler", Ekev Akademi Dergisi-Sosyal Bilimler, XVIII/59, Erzurum, 2014, ss. 265-330.
Robson, James, Sünen-i Ebî Dâvûd Nüshalarının Rivayeti, trc. Talat Koçyiğit, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, I-IV 1956, Ankara, 1958, ss. 173-182.
Terzi, Mustafa Zeki "Buhârî'nin Sahîh'indeki Siyer ve Megâzî Rivayetleri", Büyük Türk- İslâm Bilgini Buhârî 811-869) Uluslar arası Sempozyum, 18-20 Haziran 1987, 1996, ss. 159-164.
_____, Mustafa Zeki, "Buhârî'nin Sahîh'indeki Siyer ve Megâzî Rivayetleri", Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, V (Samsun 1991), ss. 147-156.
Urve b. Zübeyr (ö. 94/713), Megâzî Resûlillah, nşr. Muhammed Mustafa el-A'zamî, Riyad, 1981.