Akyar-Köprülü (Gündoğmuş-Antalya) civarındaki Üst Triyas kumtaşlarının (Kasımlar formasyonu) provenansı ve petrografik özellikleri

İnceleme alanında yer alan Üst Triyas yaşlı Kasımlar formasyonu sığ denizel ortamda oluşmuştur. Formasyon alacalı renkli kumtaşı, şeyl, çamurtaşı, gri renkli kireçtaşı ve çakıltaşından oluşmaktadır. İnce-orta tabakalı kumtaşlarında sedimanter yapı olarak laminalanma, normal derecelenme, alet izleri ve iz fosilli düzeyler gözlenmektedir. Kumtaşlarının bileşenlerini kuvars, plajiyoklas, ortoklas, sanidin, sedimanter, metamorfık ve volkanik kayaç parçaları, biyotit, muskovit, opak mineral, glokonit, turmalin, epidot ve rutil oluşturmaktadır. Mineralojik ve dokusal açıdan olgunlaşmamış olan kumtaşlarının bağlayıcısını çoğunlukla kalsit, silis çimento ve kil matriks ile az olarak da demiroksit ve dolomit çimento oluşturmaktadır. İncelenen kumtaşları sublitarenit, litarenit, kuvarsareni; teldispatik litarenit ve litik arkoz bileşimindedir. Kumtaşlarının ana kaynağı yeniden işlenmiş orojen. yeniden işlenmiş kuvars ve yeniden işlenmiş geçişli bölgelerdir.

Provenance and petrographical characteristics of Upper Triassic sandstones (Kasımlar Formation) around Akyar-Köprülü (Gündoğmuş-Antalya)

In the study area, Upper Triassic aged Kasımlar formation was formed in a shallow marine environment. The lithologies of the formation are speckled colored sandstone, shale, mudstone, gray colored limestone and conglomerate. Thick-medium bedded sandstones include sedimentary structures. lamination, normal grading, tool marks and trace fossil. The sandstones contain quartz, plagioclase. ortoclase, sanidine, rock fragments of sedimentary, metamorphic and volcanic, biotite, muscovite, opaque mineral, glauconite, turmaline, epidote and rutile. The sandstones were immatured in terms of mineralogy and texture. Binding materials of sandstones are mainly calcite, silica and clay matrix, and iron oxide and dolomite cement in little amount. Sandstones are named sublitharenite, litharenite, quartzarenite, feldspathic litharenite and lithic arkose. The main source of sandstones are recycled orogen, quartzose recycled and transitional recycled.

PDF

___

1. M. Blumenthal, Seydişehir-Beyşehir Hinderlandmdaki Toros Dağlarının jeolojisi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, Seri D, No: 2, 242s, 1947.
2. N. Özgül, Torosların bazı temel jeoloji özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, 1, 65-78, 1976.
3. A. Deli, Köprülü-Akyar-Kadıyakası (Gündoğmuş-Antalya) Yöresinin jeolojik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 106s, 1999.
4. O. Özçelik, ve M. Altunsoy, Levent (Akçadağ-Malatya) Kuzeybatısında Ulupmar Formasyonu (Üst Kretase) kumtaşlarmm petrofasiyes özellikleri. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 42, 15-20, 1993.
5. K. Gürbüz and G. Kelling, provenance of Miocene submarine fans in The Northern Adana Basin, Southern Turkey: A test of discriminant function analysis, Geological Journal, 28, 277-293, 1993.
6. M. Özkul ve İ. E. Kerey, hibrit arenitler: Eosen türbidit kumtaşlarmm petrolojisi, Baskil, Elazığ. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik - Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8, 143-157, 1995.
7. Ç. Saydam ve S. Korkmaz, Maden (Bayburt) Yöresi Eosen kumtaşlarmm sedimanter petrografik özellikleri ve çökelme ortamı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü 30. Yıl Sempozyumu (16-20 Ekim 1995) Bildirileri, S. Korkmaz ve M. Akçay (editörler), Trabzon, 624-635, 1996.
8. İ. Yılmaz ve K. Gürbüz, Adana Havzası Kuzeyi Alt Miyosen yaşlı kırıntılı kayaçlarmın provenansı ve sedimantasyon süreçleri. Jeoloji Mühendisleri Odası 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı (10-12 Mayıs 1999) Bildirileri, R. Ülusay ve T. Topal (editörler), Ankara, 310-317, 1999.
9. A. M. Özkan, Ulumuhsine-Tatköy (Konya) Civarındaki Üst Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı kumtaşlarmm petrofasiyes özellikleri. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 6, 2-3, 229.239,2000.
10. R. L. Folk, Petrology of Sedimentary Rocks, Hemphill Publ. Com. Austin, 182 pp., 1980.
11. W. R. Dickinson, interpreting provenance relations from detrial modes of sandstones. G. G. Zuffa (ed.) provenance of arenites, Reidel Publ. Com., 333-361, 1985.
12. A. E. Adams, W. S. Mackenzie and C. Guilford, Atlas of Sedimentary Rocks Under The Microscope: Longman Group Limited, UK, London, 104pp., 1984.
13. W. R. Dickinson, L. S. Beard, G. R. Brakenridge, J. L. Erjavec, R. C. Ferguson, K. F. Inman, R. A. Knepp, F. A. Lindberg and P. T. Ryberg, provenance of North American Phanerozoic sandstones in relation to tectonic setting, Geol. Soci. Amer. Bull., 94, 222-235, 1983.
14. A. V. Carozzi, Sedimentary Petrography. Prentice-Hall, Inc. A Simon and Schuster Company Englewood Cliffs, New Jersey, 263pp., 1993.
15. W. R. Dickinson and C. A. Suczek, plate tectonics and sandstone composition, Assoc. Amer.Petrol.Geol. Bull., 63, 2164-2182, 1979.
16. N. Özgül, Bozkır-Hadim-Taşkent (Orta Toroslar'm Kuzey Kesimi) Dolayında yer alan tektono-stratigrafik birliklerin stratigrafisi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi, 119, 113-174, 1997.