ÖĞRETİM MATERYALİ OLARAK KAVRAM HARİTALARI

Eğitim programlarının önemli bir öğesi öğrenme-öğretme süreci olan eğitim durumudur. Öğretim materyalleri, öğrenme-öğretme sürecinin önemli bir öğesidir. Öğrenme-öğretme sürecinde asıl amaç, konuyu daha somut, daha yakından ve bilinen hareket ederek; öğrenmeyi daha kolay ve öğrenmede verimliliği artırmaktır. Öğrenme-öğretme sürecinde bu amacı en çok öğretim materyalleri sağlamaktadır. Eğitim-öğretimde sık kullanılan bir öğretim materyali de kavram haritalarıdır. Kavram haritalarıyla eğitim durumu daha somut ve anlaşılır bir hale gelmektedir. Öğrenme-öğretme sürecinde öğrenciye düşünme, analiz ve sentez yapabilme fırsatları tanımaktadır. Kavram Haritaları Öğrencilerin yaratıcı güçlerini ve özelliklerini ortaya çıkarmalarında önemli katkı sağlar. Kavram haritaları sosyal bilimler ve fen bilimler alanlarında kullanılmaktadır. Biz bu çalışmada, kavram haritalarının bir öğretim materyali olarak ne olduğu, eğitim-öğretimde amaç ve işlevlerinin neler olduğu, bu konu ile ilgili yapılmış çalışmalar ve kavram haritaları oluşturulurken dikkat edilmesi gereken hususları ele aldık. Ayrıca sosyal bilimlerin önemli bir bilim dalı olan coğrafyanın öğretiminde kullanılabilecek birkaç örnek kavram haritası ile çalışma desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kavram Haritaları, Öğretim Materyali, Coğrafya Öğretimi

PDF

___

1. Atasoy, Basri (2002) Fen Öğrenimi ve Öğretimi. Ankara: Gündüz Yayıncılık.
2. Ayas, Alipaşa., Karamustafaoğlu, Sevilay ve Coştu, Bayram (2002). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çözeltiler Konusundaki Kavram Yanılgıları Ve Bu Yanılgıların Kavram Haritası Tekniği İle Giderilmesi”, V. Ulusal Fen Bilimle-ri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi. 12-18 Eylül 2002
3. Baykul, Yaşar (1998). İlköğretim Birinci Kade-mede Matematik Öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 4. Conlon, Tom (2003) Why Conception is better than Inspiration. http://www.peg2003.org/ peg2003docs/Conlon.doc 15.07.2003 tarihinde indirildi.
5. Çelikten, Okşan (2002). Kavramsal Değişim Yaklaşımına Dayalı Kavram Haritaları Destekli İşbirlikçi Öğrenme Yönteminin 4. Sınıf Öğrenci-lerinin Dünya ve Gökyüzü Konularını Anlama-larına Olan Etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
6. Çimer, Atilla ve Çimer, Sabiha (2002). Öğrenci-lerin Biyoloji Konularının Tekrar Edilmesinde Bir Araç Olarak Kavram Haritası Tekniğini Kullanmaya Karşı Tutumları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
7. Doğanay, Hayati (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Erzurum: Aktif Yayınevi.
8. Doğru, Pınar (2002). Kavramsal Değişim Metinleri ve Kavram Haritaları Kullanılarak Öğrencilerin Difüzyon ve Osmoz Konularında Kavramsal Değişiminin Geliştirilmesi, (Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
9. Duru, M. Kürsad ve Gürdal, Ayla (2002). “İlköğretim Fen Bilgisi Dersinde Kavram Haritasıyla Ve Gruplara Kavram Haritası Çizdirilerek Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi”, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi. 12-18 Eylül 2002
10. Kalaycı, Nurdan ve Çakmak, Melek (2000) Kavram Haritalarının Öğretim Sürecinde Kulla-nılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 6 (24) 571-580.
11. Kaptan, Fitnat (1999). Fen Bilgisi Öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
12. Stevens, Ann Patrice (1997). Using Concept Maps for Assessing Adult Learners in Training Situations. Ph.D., Psychological Foundations, University of New Mexico. (www.unm.edu/ ~ogshmpg/manuscripts/example/front_matter_word6.doc). 05.05.2003 tarihinde indirildi.
13. Subaşı, Güzin (2000). Etkili Öğrenme / Öğren-me Stratejileri, Milli Eğitim Dergisi. Sayı: 146 (http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/146/ subasi.htm). 12.07.2003 tarihinde indirildi
14. Tezbaşaran, A. Ata (1997). Öğretim ve Öğren-mede Bilgisayara Dayalı Bilgi Teknolojileri. http://www.biltek.tubitak.gov.tr/dergi/97/ hazi-ran/etkin1.html 13.06.2003 tarihinde indirildi.
15. Tümertekin, E., Özgüç, N. (1997). Beşeri Coğrafya İnsan-Kültür_Mekan Çantay Kitabevi. İstanbul
16. YÖK (1995). İlköğretim Fen Öğretimi, Aday Öğretmen Kılavuzu. Ankara.
17. Wandersee, J.H. (1990) Concept Mapping and The Cartography of Cognition. Journal of Research in Science Teaching 27 (10) 923-936.
18. www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen/kitaplar/fizik/u4.doc 12.07.2003 tarihinde indirildi
19. http://www.onlinefizik.com/edu/harita.php?findgo=1 15.07.2003 tarihinde indirildi.
20. http://www.aspire.cs.uah.edu/aspire/summer/manuals/secondary_manual/LP_Concept_Map_12-2.doc 02.07.2003 tarihinde indirildi.
21. http://www.utexas.edu/student/utlc/si/simanual4ns/tstprepanalys/conceptmaps.doc 02.07.2003 tarihinde indirildi.