ANADOLU’DA İLK YERLEŞMELER VE KENTLEŞME EĞİLİMLERİ

Anadolu’nun konumu ve bereketli toprakları, bu bölgeyi insanoğlu için yaşanılır kılmıştır. İlkçağlardan itiba-ren yerleşim alanı olarak kullanılmasına olanak sağlayan bu durum, bölgenin her dönemde öneminin artması-na yol açmıştır. Göçebe yaşam tarzından ilk yerleşik düzene geçiş bu bölgede yaşanırken, yerleşim alanları geçirdikleri her evrede daha gelişmiş bir yapıya bürünmüş, hücre tipi ev kültüründen kent kültürüne ulaşan geniş bir süreçten geçmiştir. Bu incelemede*, Anadolu’da tarihi çekirdeğe sahip bir çok kentin Türkleşme ve İslamlaşma dönemine kadar belirli ekonomik, toplumsal, kültürel fonksiyonlara ve siyasal örgütlenmeye ulaşmaları sürecinde kentleşme eğilimlerinin neler olduğunun ortaya konulması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Anadolu’da Yerleşme, Yerleşme Eğilimleri, Kentleşme

PDF

___

1. Acar,E.,(1996).“Anadolu’da Tarih Öncesi Çağlar-dan Tunç Çağı Sonuna Kadar Konut ve Yerleşme ”,Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Mi-marlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 380-394.
2. Ağaryılmaz, İ., Binoğul, E., Can, C. ve Binan, C., (1991) Diyarbakır Kenti Tarihi Yapısı, Sorunları ve Korunması İçin Temel Yaklaşımlar, Yıldız Ü-niversitesi Raporu, İstanbul.
3. Akurgal, E., (1993), Anadolu Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, 4. Baskı, İstanbul.
4. Aktüre, S.,(1985), “Osmanlı Devletinde Taşra Kentlerindeki Değişimler”, Tanzimat’tan Cumhu-riyete Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 4, İstanbul.
5. Aktüre S., (1997), Anadolu’da Bronz Çağı Kent-leri, 2.Baskı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları İstanbul.
6. Arslan,R., (1999), “ Diyarbakır Kentinin Tarihi ve Bugünkü Konumu”, Diyarbakır: Müze Şehir, Ya-pı Kredi Yayınları, İstanbul, 80-107.
7. Boran,A.,(2001), Türk Sanatında Kale Mimarisi, Türk Tarih Kurumu Yay., VI.Dizi-Sayı 61, Ank.
8. Cerasi,M.M.,(2001), Osmanlı Kenti:Osmanlı Ken tinde 18. ve 19. Yüzyıllarda Kent Uygarlığı ve Mimarisi, Yapı Kredi Yayınları, 2.Baskı, Çeviren: Aslı Ataöv, İstanbul.
9. Childe,G.,(1993), Tarihte Neler Oldu, Ankara.
10. Gabriel, A., (1940), Voyages Archéologiques Dans La Turquie Orientale, Paris.
11. Hodder,I.,(1996),“Çatalhöyük: 9000 Year Old Housing and Settlement in Central Anatolia”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Mi-marlık, Tarih Vakfı Yayınları, Çeviren: Işılay Kür, İstanbul, 43-48.
12. Kolb,F.,(1996) “The Role of Dwelling Houses in Larger Anatolian Settlements of Antiquity”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Mi-marlık, Tarih Vakfı Yayınları, Çeviren: Süheyla Ababay, İstanbul, 146-154.
13. Mutlu,B.,(2001), Mimarlık Tarihi Ders Notları 1, Mimarlık Vakfı Enstitüsü Yayınları.
14. Naumann, R., (1991), Eski Anadolu Mimarlığı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 3. Baskı, Çev: Beral Marda, Ankara.
15. Özdoğan,M.,(1996),“Kulübeden Konuta: Mi-marlıkta İlkler”, Tarihten Günümüze Anadolu ’da Konut ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 19-30.
16. Rheidt,K.,(1996),“City or Village? Housing and Settlement in Middle and Late Byzantine Ana-tolia”,Tarihten Günümüze Anadolu’da Ko nut ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yay., İst.,221-233.
17. Reinhard, S., 1970.“Batı Anadolu Bölgesinde Kültür Değişmelerinin Ana hatları”, İstanbul.
18. Soysal,M.,(1999),Tarihten Günümüze Anadolu ’da Konut ve Yerleşmenin Öyküsü, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
19. Sözen, M., (1971), Diyarbakır’da Türk Mimari-si, DTD Yayını, İstanbul.
20. Tanyeli,U.,(1986), Anadolu-Türk Kentinde Fi-ziksel Yapının Evrim Süreci (XI.-XV.y.y’lar), Dok. Tezi, İ.T.Ü.Fen Bil. Ens. Yayımlanmamış
21. Ünsal, B., (1973), Mimari Tarihi, İ.D.M.M.A. Yayınları, Cilt 1, Sayı 53, 4. Baskı, İstanbul.