Türk Bankacılık Sisteminde Konut Kredileri: İpotek Teminatlı Menkul Kıymet ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymet Uygulamaları

Bu makale Türk bankacılık sisteminde özellikle son yıllardaki kredi büyümesi sonucunda kredi mevduatoranının geldiği seviyeyi dikkate alarak banka bilançolarının içerisindeki konut kredilerine, bu kredilerinfiyatlanma dinamiklerine, mevduat ile fonlanma durumlarına odaklanmakta, bir fonlama alternatifi olarakmenkul kıymetleştirme potansiyelleri üzerine değerlendirmelerde bulunmaktadır. Konut kredilerininüç aya kadar vadelerde yoğunlaşan vadeli mevduat ile finanse edilmelerinde, zorunlu karşılık, vade uyumsuzluğuriski ve kanunen tüketiciye tanınmış düşük bedelli erken kapama hakkı faktörlerinin dikkate alınarakmatematiksel olarak nasıl fiyatlama yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu faktörler doğrultusundayapılan teorik fiyatlama ile pratikte piyasadaki fiyatlamalar arasındaki farkın yarattığı risk bankacılıksisteminin bilançolarında karşılığı alınamadan taşınmaktadır. İpotek Teminatlı Menkul Kıymet (İTMK) veİpoteğe Dayalı Menkul Kıymet (İDMK) modelleri konut kredisi finansmanında mevduata bir alternatif olabilirler.Yasal çerçevesi Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çizilmiş olan bu iki model karşılaştırıldığında,pratikte Türk bankacılık sistemi için Amerika Birleşik Devletleri piyasasında yaygın olan İDMK’ların değil,Kıta Avrupası’nda sıklıkla kullanılan İTMK’ların daha uygun olduğu görülmektedir. Piyasa gelişmeleride bu yöndedir. Kıta Avrupası’ndaki İTMK piyasasına ilişkin büyüklük, para birimi ve faiz tipi bilgilerininpaylaşılmasının ardından, sistemdeki tek örnek olan Vakıfbank işleminden hareketle İTMK’ların konut kredisiportföylerini hangi risklerden arındıramadığı ve ihraçlarının yapıldığı para biriminin ihraççıya etkisiele alınmaktadır. Türkiye’nin demografik yapısı ve şehirleşmesi ele alındığında konut finansmanının gelecektede kritik önem taşıması muhtemeldir, bu nedenle bu ilk ihraç özellikle likidite yaratma açısından çokönemlidir. Öte yandan İTMK’ların bankacılık sisteminin risk optimizasyonu açısından daha etkin olabilmeleriiçin Türk Lirası cinsinden ihraç edilebilmeleri kritiktir ve mevcut durumda özellikle fiyatlama dinamikleriaçısından bunun önünde önemli engeller bulunmaktadır.

___

  • BDDK (2016). Aylık Bülten Aralık 2016
  • BLOOMBERG (18 Aralık 2016). S. SWPM
  • BOUZOUBAA, Mohammed. Adel Osseiran, (2010), “Exotic Options and Hybrids”.
  • ECBC (2016). European Covered Bond Fact Book.
  • MYINT, Stanley. Fabrice Famery (2012), “Corporate Financial Risk Management” .
  • PACKER, Frank. Ryan Stever. Christian Upper (2007). “The covered bond market”. BIS Quarterly Review Eylül 2007.
  • REUTERS (16 Aralık 2016). S. ICAPTRY
  • SERMAYE PİYASASI KURULU. İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: III, No: 33), Resmi Gazete Sayı No: 26603, Tarih: 04.08.2007.
  • SERMAYE PİYASASI KURULU. Konut Finansmanı Fonlarına ve İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri:III,No:34), Resmi Gazete Sayı No: 26603, Tarih: 04.08.2007.
  • VAKIFBANK (2016). Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. Global Covered Bond Programme. Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (No.5582), Resmi Gazete Sayı No: 26454, Tarih: 06.03.2007.
  • TCMB Zorunlu Karşılık Oranları, www.tcmb.gov.tr, (15.12.2016).
  • TCMB Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları, www.tcmb.gov.tr, (17.12.2016).
  • TÜİK Temel İstatistikler, Ulusal Hesaplar, Harcama Yöntemi ile GSYH, www.tuik.gov.tr, (31.12.2016). Tüketiciyi Koruma Kanunu (No.6502), Resmi Gazete Sayı No: 28835, Tarih: 28.11.2013.
  • WORLD BANK Gross Domestic Product Ranking Table, www.worldbank.org, (17.12.2016).