Faizsiz finansman bonosu sukuk ve Türkiye uygulamaları

2000-2001 krizinin ardından uygulamaya geçen Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı Türk sermaye piyasasına önemli bir derinlik kazandırmıştır. Özellikle bankacılık alanında yaşanan gelişmeler, 2008 Dünya Finansal Krizinin en az zararla atlatılmasına neden olmuştur. Ekonomide meydana gelen değişim sonucunda, Türk bankacılık sektöründe aynı zamanda geleneksel bankacılık anlayışının yanında İslami Pencere olarak tanımlanan İslami bankaların açılmasına izin verilmiş ve faizsiz finansal araçları talep eden kesimlere yönelik alternatif yatırım araçları geliştirilmeye başlanmıştır. Bu araçlardan hem dünyada hem de ülkemizde en yaygın olarak kullanılanı faizsiz bono dediğimizsukuk tur. Ele alınan çalışmada yurtdışı ve yurtiçinde İslami bankacılığın gelişimi bağlamında İslami yasaklar konusunda hassas düşünen kesimlerin elerindeki atıl fonu reel ekonomiye kazandırma noktasında çok önemli bir paya sahip olan sukuk irdelenmektedir. Ülke ekonomisi yararına düşünüldüğünde, sukuk işlemlerinin canlandırılması için hukuki açıdan doğru yapılandırılması ve vergi ayrıcalıklarının genişletilmesi, borsada işlem görmeye yönelik düzenlemelerin ve açıklayıcı tanıtımların yapılmasının bir zorunluluk haline geldiği gözlemlenmiştir .

Interest-free financial bill: Sukuk and turkey applications

After 2000-2001 economic crisis Turkey has started to implement Program for Transition to Strong Economy which has caused a significant depth for Turkish capital market. Especially the develop ments in the banking area provided Turkey overcome the 2008 World Financial Crisis with minimum damage. As a result of the change in economic system, besides the traditional banking approach, Islamic banks which were defined as Islamic Window was also allowed to be opened in Turkish banking sector and alternative investment instruments began to be developed for the non-interest inancial instruments demanding sector. Among these non-interest financial instruments, both in global economy and in domestic economy the most commonly used instrument which is also called as non-interest bonds is sukuk . In this study sukuk, which has a significant importance to transmit the idle money in the ownership of people who have sensitivity for the Islamic prohibitions to real economy is investigated in the context of the global and domestic development of the Islamic banking. Considering the benefit of the country s economy, for the revitalization of the sukuk transactions it is observed that correct legal configuration, expansion in the tax privileges, regulations for trading on the stock exchange and explanatory demonstrations has become a necessity.

PDF

___

Accounting and Auditing OrganizationforIslamic Financial Institutions (AAOIFI) (2012), Islamic Financial Definitions , http://www.aaoifi. com/aaoifi/IslamicFinancialDefinitions/tabid/209/language/en-US/Default.aspx (Erişim Tarihi: 15.02.2012).
AKIN, C., (1986), Faizsiz Bankacılık ve Kalkınma, İstanbul, Kayıhan Yayınları ( İlmi Araştırmalar serisi No: 1).
ALTAŞ, G. (2008), İslami Finans Sistemi, Sermaye Piyasasında Gündem Raporu, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği, S. 69.
ALVI, I. A. , SukukOverviewandTrends, (Conference on the Role of Sukuk in Development, İs - tanbul) (18.05.2012), http://siteresources.worldbank.org/ FINANCIALSECTOR/Resources/IJLAL_ ALWI_Sukuk_Overview_Trends.pdf (Erişim Tarihi: 25.06.2012).
T.C. Başkent Üniversitesi, http://www.baskent.edu.tr/~gurayk/finpazcuma17.doc.
BAYINDIR, A., (2008), Faizsiz Sistemde Ödemeyi Geciktiren Borçluya Uygulanacak Maddi Ceza, İstanbul.
BAYINDIR, S., (2005),İslam Hukuku Penceresinden Faizsiz Bankacılık, İstanbul, Rağbet Yayınları.
Bugünekonomi, Türk Şirketleri Sukukla 5 Milyar Dolar Hedefledi, (08.01.2012), http://ekonomi. bugun.com.tr/sukukla-5-milyar-dolar-hedefi-180623-haberi.aspx ( Erişim Tarihi: 26.01.2012).
Bloomberg, TurkeysTaxChangePavesWayforSukukSales: Islamic Finance, (02.11.2011), http:// www.businessweek.com/news/2011-11-02/turkey-s-tax-change-paves-way-for-sukuk-sales-islamic- finance.html (Erişim Tarihi: 26.01.2012).
DARÇIN, A. C., (2007), Özel Finans Kurumalarının Katılım Bankalarına Dönüşümünün Sebepleri ve Sonuçları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
ECE, N. (2011), Dünyada ve Türk Bankacılık Sektöründe İslam Bankalarının Gelişimi, Akademik Bakış Dergisi, Sayı.25.
Ekodialog, Finansal Varlıklar Diğer Finansal Varlıklar, http://www.ekodialog.com/Makaleler/ kar-zarar-ortakligi-belgesi.html (Erişim Tarihi: 02.05.2012)
Ernst&Young(2011), TheIslamicFunds&Invesment Report 2011, http://www.ey.com/PubIication/ vwLUAssets/IFIR_2011/$FILE/IFIR_2011.pdf
Gaztevatan, İlk Sukuklar Bu Yıl Çıkıyor, (31.01.2012), http://haber.gazetevatan.com/ilk-sukuklar- bu-yil-cikiyor/428193/2/Haber (Erişim Tarihi: 31.01.2012).
GÜNAL,V., (1989), Özel Finans Kurumları, Ankara, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları.
International Islamic Financial Market (IIFM),Sukuk Report 1st Edition, Temmuz 2011, http://www. institutfrancaisdefinanceislamique.fr/docs /files/14_IIFM_Sukuk__Report_1st_Edition.pd.
International Financial Services London (IFSL), Islamic Finance Report, Mayıs 2011, http://www. thecityuk.com/assets/Uploads/Islamic-finance-2011
KÜÇÜKÇOLAK, N. (2008), Faizsiz Finansman Sertifikası Sukukun Türk Sermaye Piyasası Açısından Değerlendirilmesi, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt.45, Sayı:520.
ÖZGÜR, E. , (2007), Katılım Bankalarının Finansal Etkinliği ve Mevduat Bankaları ile Rekabet Edebilirliği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
ÖZSOY, İ. , (1997), Özel Finans Kurumları,İstanbul,Asya Finans Kültür Yayınları.
ÖZSOY, İ.ve YABANLI, A. (2011), Yeni Gelişmeler Işığında Türkiyede Faizsiz Finans ve Katılım Bankacılığı, Turcomoney Dergisi, Şubat Sayısı.
Reuters, TurkeysfirstIslamicbondsaleoversubscribed, (25.08.2010), http://www.reuters.com/artic le/2010/08/25/kuveytturk-sukuk-idUSLDE67N0JX20100825 (Erişim Tarihi 26.01.2012)
Sermaye Piyasası Kurulu - SPK (2010). Sermaye Piyasası Araçları, Ankara, SPK Yatırımcı Bilgilendirme Kitapçıkları-2.
SÖYLER,İ. (2012),Kira Sertifikalarına Yönelik Vergisel Teşvikler,2012, www.maliyeokulu.org.tr ,Erişim Tarihi: 20.07.2012.
TESTA, D., (2008), FixedIncomeSukuk: ProspectsforCorporateIssuance, RAHAIL, A., (edt), Islamic Finance, Apractical Guide, (115-121), Londra, Globe Business Publishing
TOK, A. (2009), İslami Finans Sistemi Çerçevesinde Sukuk (İslami Tahvil) Uygulamaları, Katılım Bankaları ve Türkiye Açısından Değerlendirmeler, (Yeterlilik Etüdü), Sermaye Piyasası Kurulu Hukuk İşleri Dairesi, Ankara.
TKBB, (2011), Global Faizsiz Finans Verileri, www.tkbb.org.tr . Erişim tarihi: 22.07.2012.
TÜRKER, H.(2010). İslami Finans Sisteminde Finansal Aracılık (Yeterlilik Etüdü), Sermaye Piyasası Kurulu Aracılık Faaliyetleri Dairesi, Ankara.
UÇAR, M. (1993), Türkiyede-Dünyada F. Bankacılık ve Hesap Sistemleri, İstanbul, Faisal Eğitim ve Yardımlaşma Vakfı Yayını.
WILSON, R. (2004), Overview of theSukuk Market, ADAM, N. ve THOMAS,A. (edts), Islamic bonds: Your Guide toIssuing, StructuringandInvesting in Sukuk, (3-17), Londra, EuromoneyBooks.
YILMAZ, O.N. (2010), Faizsiz Bankacılık İlkeleri ve Katılım Bankacılığı, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, Eğitim No: 2009/2010-51.
YIMAZ, M.K., (2012), Türk Sermaye Piyasasında Faizsiz Yatırım Araçlarının Gelişiminin Değerlendirilmesi ve Geleceğe Dönük Bir Bakış, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt.49, Sayı:563.
ZAİM, S. ( 2005), Türkiyenin Yirminci Yüzyılı Toplum/ İktisat/ Siyaset, İstanbul, İşaret Yayınları.
Cgscenter, Sukuk Nedir, Nasıl Oluşturulmaktadır, Geleneksel Bono ve Seküritizasyondan Farkı Nedir? http://www.cgscenter.org/doc/ SUKUK%20NEDIR.pdf (Erişim Tarihi: 15.02.2012).
www.aaoifi.com
www.kuveytturk.com.tr
www.albaraturk.com.tr
www.turkiyefinans.com.tr
www.bankasya.com.tr
www.tkbb.org.tr