MULTIMOORA Yöntemi ile Farklı İllerdeki Organize Sanayi Bölgelerinin Yabancı Yatırımcılar Açısından Optimal Yer Seçimi Olarak Değerlendirilmesi

Organize sanayi bölgeleri (OSB), yatırımcı firmalara, organize bir alanda yoğunlaşmalarından dolayı hem ölçek ekonomilerinden hem de bilgi, teknoloji, üretim teknikleri, pazar koşulları, ham madde ve benzeri konularda gerçekleşen transferler sonucunda ortaya çıkan olumlu ekonomik dışsallıklardan yararlanma olanağı vermektedir. Bahsedilen nedenlerden dolayı OSB'i firmaların kuruluş yeri olarak tercih edebilecekleri uygun bir alternatif yerdir. Bu çalışmanın temel amacı, çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemlerini kullanarak yabancı yatırımcılar açısından yatırım yapılacak en uygun OSB'nin seçilmesidir. Bununla birlikte çalışmanın alt amacı ise yatırım yapacaklar için en uygun OSB seçiminde dikkate alınması gereken kriterleri ve bu kriterlerin önem düzeyini belirlemektir. Bu amaçlara yönelik olarak, analiz kriterleri ve önem ağırlıkları belirlendikten sonra analiz yöntemi olarak ÇKKV yöntemlerinden biri olan MULTIMOORA yöntemi kullanılmıştır.

Evaluation of Optimal Site Selection in Organized Industrial Zones in Different Cities for Foreign Investors Using MULTIMOORA Method

The organized industrial zones (OIZ), give investor firms the opportunity to benefit both from economies of scale and positive economic externalities as a result of knowledge, technology, production techniques, market conditions, raw materials and transfers taking place in similar domains thanks to the concentration in an organized area. Because of these, OIZs are places where firms can choose a suitable alternative as a place of business. The main purpose of the study is to select the optimal OIZ that will be invested by foreign investors using multi-criteria decision-making (MCDM) methods. Besides this, the subobjective of the study is to determine the criteria that should be considered in the selection of the organized industrial zone and the level of importance of these criteria. For these purposes, after determining the analysis criteria and importance levels, we have used as an analysis method, MULTIMOORA which is one of MCDM methods.

___

  • AKDOĞAN, Nalan ve Nejat TANKER;(2003), "Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri", Onuncu Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2003.
  • AKSOY, Esra, Nuri ÖMÜRBEK ve Meltem KARAATLI;(2015), "AHP Temelli MULTIMOORA ve COPRAS Yöntemi İle Türkiye Kömür İşletmeleri'nin Performans Değerlendirmesi", 33(4), ss. 1-28.
  • AKYÜZ, Yılmaz ve Mustafa SOBA;(2013),"ELECTRE Yöntemiyle Tekstil Sektöründe Optimal Kuruluş Yeri Seçimi: Uşak İli Örneği", Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), ss.186-198.
  • ARCHANA, M. and Varadi SUJATHA;(2012), "Application Of Fuzzy MOORA and Gra In Multi-Criterion Decision Making Problems", International Journal Of Computer Applications, 53(9), pp.46-50.
  • BERKÖZ, Lale ve Şevkiye Şence TÜRK;(2007),"Yabancı yatırımların yerseçimini etkileyen faktörler: Türkiye örneği", İTÜ Dergisi, 6(2), ss.59-72.
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB), https://osbbs. sanayi.gov.tr, 27.09.2016.
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB), Kurum İçi Veri Tabanı, 27.09.2016.
  • BRAUERS, Willem Karel M. and Edmundas Kazimieras ZAVADSKAS;(2006), "The MOORA Method And Its Application To Privatization In A Transition Economy", Control and Cybernetics, 35, pp.445-469.
  • BRAUERS, Willem Karel M., Alvydas BALEZENTİS and Tomas BALEZENTİS;(2011), "MULTIMOORA For The Eu Member States Updated With Fuzzy Number Theory", Technological and Economic Development of Economy, 2, pp.259-290.
  • BRAUERS, Willem Karel M., Edmundas Kazimieras ZAVADSKAS, Friedel PELDSCHUS and Zenonas TURSKİS ;(2008),"Multi objective decision making for road design", Transport , 23(3), pp.183-193.
  • BRAUERS, Willem Karel M. and Edmundas Kazimieras Zavadskas;(2010),"Project Management By MULTIMOORA As An İnstrument For Transition Economies", Technological And Economic Development Of Economy.
  • BRAUERS, Willem Karel M. and Edmundas Kazimieras ZAVADSKAS;(2011), "MULTIMOORA Optimization Used to Decide on a Bank Loan to Buy Property", Technological And Economic Development Of Economy, 17 (1), pp. 174-188.
  • BRAUERS, Willem Karel M.;(2013), "Multi-Objective Seaport Planning By MOORA Decision Making." Annals of Operations Research, 206(1), pp.39-58.
  • BULUT, Tevfik; (2016), "Organize Sanayi Bölgelerinde Arsa Rantı ve Spekülasyonun Önlenmesine Yönelik Model Önerileri: tmax ve bln Modeli", 28(331), ss.12-20.
  • BULUT, Tevfik; (2014), "Oran Analizi Tekniği İle Organize Sanayi Bölgelerinde Finansal Performans Analizi", 26(312), ss.26-33.
  • CHAKRABORTY, Shankar;(2011),"Applications Of The MOORA Method For Decision Making İn Manufacturing Environment", The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 2011, 54(9-12): 1155-1166.
  • CHAN, F.T.S., N. KUMAR and K.L. CHOY;(2007), "Decision making approach for the distribution centre location problem in a supply chain network using the fuzzy-based hierarchical concept", Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part B: Journal of Engineering Manufacture, 221(4), pp. 725-739.
  • DEMİRDÖĞEN, Osman ve Bilsen BİLGİLİ;(2004), "Organize Sanayi Bölgeleri İçin Yer Seçimi Kararlarını Etkileyen Faktörler: Erzurum Örneği", Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), ss.305-324.
  • DEY, Balaram, Bipradas BAİRAGİ, Bijan SARKAR and Subir SANYAL;(2012), "A MOORA based fuzzy multi-criteria decision making approach for supply chain strategy selection", International Journal of Industrial Engineering Computations, 3(4), pp.649-662.
  • ELEREN, Ali; (2007), "Kuruluş Yeri Seçiminin Fuzzy Topsıs Yöntemi İle Belirlenmesi: Deri sektörü örneği", Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 13, ss.280-295.
  • ERSÖZ Filiz, A. ATAV; (2011), "Çok Kriterli Karar Verme Problemlerinde MOORA Yöntemi", YAEM2011 Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği 31. Ulusal Kongresi, Sakarya Üniversitesi, ss.78-87.
  • GADAKH, Vijay, Vilas Baburao SHİNDE and N. S. KHEMNAR;(2013), "Optimization Of Welding Process Parameters Using MOORA Method", The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 69(9-12), pp.2031-2039.
  • GİNEVİCİUS, Romualdas, Willem Karel M. BRAUERS and Valentinas PODVEZKO;(2010), "Regional Development In Lithuania Considering Multiple Objectives By The Moora Method", Technological and Economic Development of Economy, 4, pp.613-640.
  • GÖRENER, Ali, Hasan DİNÇER and Ümit HACIOĞLU;(2013), "Application Of Multi-Object And Optimization On The Basis Of Ratio Analysis (MOORA) Method For Bank Branch Location Selection", International Journal of Finance & Banking Studies (ISSN: 2147-4486), 2(2), pp. 41-52.
  • GÜRKAN, Aynur;(2005), "1994 ve 2001 yılı krizlerinin tekstil ve tekstil ürünleri sektörüne etkilerinin oran analizi yardımıyla incelenmesi", Uzmanlık tezi, Ankara: TCMB.
  • HAMZAÇEBİ, Çoşkun, Gül İMAMOĞLU and Ahmet ALÇI;(2013), "Selection of Logistics Center Location with MOORA Method for Black Sea Region of Turkey", Journal of Economics Bibliography, 3(1S), pp. 74-82.
  • KALİBATAS, Darius and Zenonas TURSKİS;(2008), "Multi Criteria Evaluation Of Inner Climate By Using MOORA Method.", Information Technology and Control, 37(1), pp.79-83.
  • KALİBATAS, Darius, Edmundas Kazimieras ZAVADSKAS and Diana KALİBATİENE;(2012), "A Method Of Multi-Attribute Assessment Using Ideal Alternative: Choosing An Apartment With Optimal Indoor Environment.", International Journal of Strategic Property Management, 6(3), pp.338-353.
  • Kalkınma Bakanlığı, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/ Attachments/548/SEGE-2011.pdf, 27.09.2016.
  • KARACA, Tuğce; (2011), "Proje Yönetiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerini Kullanarak Kritik Yolun Belirlenmesi", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • KARANDE, Prasad and Shankar CHAKRABORTY;(2012), "A FUZZY-MOORA Approach For ERP System Selection", Decision Science Letters, 1(1), pp. 11-21.
  • KARANDE, Prasad and Shankar CHAKRABORTY;(2012), "Application Of Multi-Objective Optimization On The Basis Of Ratio Analysis (MOORA) Method For Materials Selection", Materials & Design, 37, pp. 317-324.
  • MANDAL, Uttam Kumar and Bijan SARKAR;(2012), "Selection Of Best Intelligent Manufacturing System(IMS) Under FUZZY MOORA Conflicting MCDM Environment", International Journal Of Engineering Technology and Advanced Engineering, 2(9), pp.301-310.
  • ÖMÜRBEK, Nuri, Seda ÜSTÜNDAĞ ve Özlem Ceyda HELVACIOĞLU;(2013), "Kuruluş Yeri Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) Kullanımı: Isparta Bölgesi'nde Bir Uygulama", Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), ss.101-116.
  • ÖNAY Onur ve Eyüp ÇETİN;(2012),"Turistik Yerlerin Popülaritesinin Belirlenmesi: İstanbul Örneği", İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 23(72).
  • ÖZBEK, Aşır;(2015), "Akademik Birim Yöneticilerinin MOORA Yöntemiyle Seçilmesi: Kırıkkale Üzerine Bir Uygulama", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:38.
  • Resmi Gazete;(2000), "Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu", Kanun No: 4562, Tarih: 15/04/2000, Resmi Gazete, Ankara. Resmi Gazete;(2012), "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar", Karar Sayısı: KHK/3305, Tarih: 19/06/2012, Resmi Gazete, Ankara.
  • STANUJKİC, Dragisa, Nedeljko MAGDALİNOVİC, Rodoljup JOVANOVİC and Sanja STOJANOVİC;(2012), "An Objective Multicriteria Approach To Optimization Using MOORA Method And Interval Grey Numbers", Technological and Economic Development of Economy, 18(2), pp.331-363.
  • ŞİŞMAN, Bilal ve Mesut DOĞAN;(2016), "Türk Bankalarının Finansal Performanslarının Bulanık AHP ve Bulanık MOORA Yöntemleri İle Değerlendirilmesi", Celal Bayar Üniversitesi, İ.İ.B.F, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(2).
  • USTASÜLEYMAN, Talha ve Selçuk PERÇİN;(2007), Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Kuruluş Yeri Seçimi, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 9(3), ss.37-55.
  • TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059, 27.09.2016.
  • YILDIRIM, Bahattin Fatih ve Emrah ÖNDER;(2015),"Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri", İkinci Baskı, Dora Yayıncılık, Bursa, 2015.
  • YÜCEL, Mustafa ve Alptekin ULUTAŞ;(2009), "Çok Kriterli Karar Yöntemlerinden Electre Yöntemiyle Malatya'da Bir Kargo Firması İçin Yer Seçimi", Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,17, ss.327-344.