Sürgün Filminde ‘Gelişen Planlar’ ve Anlatıma Etkisi

Bir sinema yönetmeni, ele aldığı konuyu bir filme dönüştürmek istediğinde kendini sinema sanatının getirdiği birçok anlatım aracıyla baş başa bulur. Bu araçlar içinden hangisini tercih etmiş olduğu ve tutarlı bir şekilde anlatımına dahil ettiği konusu da onun yönetmenlik tarzını oluşturur. Planlar, bir film içinde anlamlı en küçük parçalar olmaları dolayısıyla, bunlar üzerinde alınacak kararlar bütün bir filmi temelden etkileyecektir. Plan türleri içinde yer alan ‘Gelişen Plan’ türü, bir yönetmenin tercih etmesi durumunda, anlatım tarzını ve kullandığı araçları temelden etkileyebilme otansiyeline sahip bir plan türü olma özelliği taşımaktadır. Andrey Zvyagintsev de dilimize “Sürgün” olarak çevrilen The Banishment (Изгнание, 2007) filminde, senaryonun gidişatını etkileyen önemli olayların olduğu sahnelerinin çoğunda ‘Gelişen Planlar’dan faydalanmaktadır demek mümkündür. Bu çalışmanın amacı; ‘Gelişen Planlar’ın sinematografik olarak anlatıma ne tür katkılar sunabileceğinin Sürgün filmi üzerinden incelenmesidir. ‘Gelişen Planlar’ın bu film üzerinden incelenmesi, bu plan türünün olanaklarına ve Zvyagintsev’in yönetmenlik tarzına ışık tutabilmesi, söz konusu filmin sinematografik bağlamda anlaşılabilmesi açısından önem arz etmektedir. Yönetmenin filmleri üzerine yapılmış böyle teknik ve sinematografik bir çalışma yapılmamış olduğundan bu çalışmanın literatüre katkı sağlama potansiyeli taşıdığını söylemek mümkündür. Çalışmada incelenecek sahnelerin seçimi; senaryoda ve hikâyenin gidişatında önemli değişimler yaratan ‘Büyük Olaylar’ın bulunduğu ve senaryoda önemli bir yön değişimi yaratmamasına rağmen dikkate değer bir anlatım sağladığı düşünülen sahnelerdeki ‘Gelişen Planlar’ üzerinden yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş olup içerik analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda yönetmenin ‘Gelişen Planlar’ kullanarak bu plan türünü; atmosfer ve duygu durumu yaratmada, sahnelerde gerilim yaratmada ve sahneleme ihtiyaçlarını karşılamada, anlatıma yaratıcı bir katman sağlamada, tekniği senaryoyla bütünleştirerek anlatımı geliştirmenin ana unsuru olarak kullandığı ve bu konuda tutarlılık sergilediği görülmüştür. Bu plan türünü sahnelemesinin merkezine oturtan yönetmenin, standart ve ana akım bir anlatımın çok ötesine geçerek kendine has bir dil kurabildiğini söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Andrey Zvyagintsev, Sürgün, plan, gelişen plan, sinematografi

Developing Shots and Their Effect on the Narrative in The Banishment

Movie directors find themself face-to-face with a lot of elements of story-telling when they want to turn the story into a movie. Which story-telling elements they chose and use in the narrative determine their directing style. Because shots are the smallest meaningful part of a movie, the decision directors make in their regard will affect the whole movie. Developing shots have the potential to completely affect a director’s style and tools in cases where they have made a decision to use them. Andrey Zvyagintsev can be said to have preferred the use of developing shots in most of the scenes that contain important events affecting the whole story in his movie The Banishment (Изгнание, 2007). This study aims to analyze how developing shots contribute to the narrative cinematographically in The Banishment. Examining the use of developing shots in this film is crucial for illuminating the opportunities this type of shot offers and Zvyagintsev’s directing style and for comprehending the film cinematographically. This study can be said to have the potential to contribute to the literature due to the lack of any other technical and cinematographic analysis of this director’s movies. The process of choosing which scenes to analyze for this study was done by choosing those that have developing shots and that involve big events affecting the whole plot or that seem important for the script. The study has chosen a qualitative research method and conducted content analyses. These analyses show the director’s use of developing shots to create atmosphere and tension, to supply the necessities of staging, to add a creative layer to the narrative, and to develop the narrative and script through the compounding technique. It can be said that Zvyagintsev, who can make these types of shots, has the ability to move the movie beyond main-stream storytelling styles and to have constructed his own language of cinema.

Keywords:

Andrey Zvyagintsev, The Banishment, shot, developing shot, cinematography,

PDF

___

Abrams, J. J. (Yönetmen). (2019). Star Wars: Episode IX- The Rise ofSkywalker [Film]. Walt Disney Pictures. google scholar
Alper, E. (Yönetmen). (2019). Kız Kardeşler [Film]. Liman Film. google scholar
Ascher, S., & Pincus, E. (2012). The filmmaker's handbook: A comprehensiveguide for the digital age. Plume Penguin Group. google scholar
Bazin, A. (2011). Sinema nedir? (İ. Şener, Trans.). Doruk Yayımcılık. google scholar
Bordwell, D., & Thompson, K. (2008). Film art:An introduction. McGraw-Hill. google scholar
Bowen, C. J. (2018a). Grammar of the edit. Routledge Taylor & Francis Group. google scholar
Bowen, C. J. (2018b). Grammar of the shot. Routledge Taylor & Francis Group. google scholar
Britannica, T. E. o. E. (2023). Annunciation Christianity. https://www.britannica.com/topic/Annunciation-Christianity google scholar
Brown, B. (2022). Cinematography theory and practice for cinematographers and directors. Routledge Taylor & Francis Group. google scholar
Cabart, A. (2013). Andrei Zvyagintsev's The Return: A Tarkovskian initiation. Close Up: Film andMedia Studies, 1(2), 51-62. google scholar
Cura, C. (2017). Andrei Zvyagintsev filmlerinde iktidarın temsili olarak otorite ve hegemonik erkeklik (Tez No.470434) [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
Çubuk, M. (2019). Zvyagintsev filmlerinde ailenin sunumu: Göstergebilimsel bir analiz (Tez No. 566965) [Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
Dink, L. (2014). Andre Zvyagintsev: The Return, The Banishment, Elena How fathers exile their children (Tez No. 411825) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
Eisenstein, S. (2014a). Film biçimi (N. Özön, Trans.). Agora Kitaplığı. google scholar
Eisenstein, S. (2014b). Film duyumu (N. Özön, Trans.). Agora Kitaplığı. google scholar
Hoser, T. (2018). Introduction to cinematography learning through practice. Routledge. google scholar
Hristova, M. (2020). Corruption as shared culpability: Religion, family, and society in Andrey Zvyagintsev's Leviathan. Journal of Religion & Film, 24(2). https://doi.org/10.32873/uno.dc.jrf.24.2.001 google scholar
IMDB. (2007). The Banishment. https://www.imdb.com/title/tt0488905/ google scholar
Kiarostami, A. (Yönetmen). (2012). Like Someone In Love [Film]. Centre national du cinema et de l'image animee (CNC). google scholar
Lagerberg, R., & McGregor, A. (2021). Non-love in a non-place: Liminality and dislocation in Andrei Zvyagintsev's Loveless. International Journal of Russian Studies, 10, 18-28. http://hdl.handle.net/11343/260499 google scholar
Mercado, G. (2022). The filmmaker's eye learning (and breaking) the rules of cinematic composition. Routledge Taylor & Francis Group. google scholar
Öz, P. T. (2019). Toplumsal değişimin ahlaki çatlağı: Elena. Akdeniz İletişim Dergisi, 31, 495-511. https://doi. org/10.31123/akil.532822 google scholar
Palma, B. D. (Yönetmen). (1987). The Untouchables [Film]. Paramount Pictures. google scholar
Pearlman, K. (2016). Cutting rhythms intuitive film editing. Focal Press Taylor & Francis Group. google scholar
Rabiger, M. (2008). Directing:Film techniquesandaesthetics. Focal Press. google scholar
Roger Deakins, J. D. (2020, 22.11.2020). Team Deakins [Podcast]. In Andrey Zvyagintsev & Mikhail Krichman (Pt 1) -Director and Cinematographer Team. https://teamdeakins.libsyn.com/andrey-zvyagintsev-amp-mikhail-krichman-director-and-cinematographer-team google scholar
Vinci, L. D. (1472). Annunciation. https://www.uffizi.it/en/artworks/annunciation google scholar
Yıldız, S. (2014). Kurgunun Dili. S. Yıldız (Ed.), Sinema dili beyaz perdeyi yaratanlar (s. 171-215). Su Yayınları. google scholar
Zettl, H. (2011). Sight sound motion: Applied media aesthetics. Wadsworth Cengage Learning. google scholar
Zvyagintsev, A. (Yönetmen). (2003). The Return [Film]. Ren Film. google scholar
Zvyagintsev, A. (Yönetmen). (2007). The Banishment [Film]. Ren-TV. google scholar
Zvyagintsev, A. (Yönetmen). (2011). Elena [Film]. Non-Stop Productions. google scholar
Zvyagintsev, A. (Yönetmen). (2014). Leviathan [Film]. Non-Stop Productions. google scholar
Zvyagintsev, A. (Yönetmen). (2017). Loveless [Film]. Non-Stop Productions. google scholar
Zvyagintsev, A. (2022). The Banishment Info. https://az-film.com/en/Movies/1.html google scholar