Makalemiz kendi içinde üç bölüme ayrılmıştır. İlk kısımda Necati Öner’in düşüncelerinden hareketle zihin kavramı değerlendirilip, zihnin yapısı ve işleyişine ilişkin bir tez öne sürülmüş ve gerekçelendirilmeye çalışılmıştır. Makalenin ikinci kısmında düşünce, idrak, inanç, duygu, duyum, algı, hafıza ve hayal kavramları olarak karşılık bulan zihnin unsurlarının işlem tarz ve hakimiyetlerine göre inşa edilmiş üç temel zihniyet üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise gerek zihniyet yapısı gerekse onun en merkezi unsuru olan dil yapısının bütüncül bir “ben” yapısını teşkil ettiği öne sürülüp, özellikle dil çerçevesinde bu bütüncül yapının muhafazası veya tahribinin ahlaki sorgulanması yapılmıştır. Çalışmada ayrıca, zihniyet bağımlı dil ve zihin bağımlı zihniyetin birbirinden ayrılmayan yapısı da tanıtılmıştır. Canlı ve bütüncül çerçevede dilin ve zihniyetin ferdi şuur ve toplumsal şuuru birleştiren güce sahip olduğu, bu hususun gözden kaçırılmasıyla hem ferdi zihin işleyişinin hem de toplumsal zihniyetin zarar göreceği vurgulanmıştır.

The paper has been divided into three parts. In the first part, based on the thoughts of Necati Oner, the concept of mind has been evaluated and a thesis about the structure and functioning of the mind has been put forward and tried to be justified. The second part of the paper has focused on three basic mentalities based on the process context and mastery of the elements of the mind that correspond to the concepts of thought, cognition, faith, emotion, sense, perception, memory and imagination. In the last section, both the mentality structure and the language structure, which is the most central element of the mentality, constitute a holistic “self” structure, especially within the framework of language, moral questioning of the protection or destruction of this holistic structure has been mentioned. The study also introduced the non-separating structure of mentality- dependent language and mind-dependent mentality. It has been emphasized that the language and mentality in a lively and holistic context have the power to unite individual consciousness and social consciousness, and that by ignoring this matter, both individual mind and social mentality will be damaged.