Zübeyir OVACIK

Tabiat ve Şuurdan Daha Öte bir Varlık Olarak İnsan: Aliya İzzetbegoviç'te Felsefi Antropoloji

Felsefe varlığa ilişkin bütüncül bir sorgulamadır. İnsan da söz konusu sorgulamanın hem bir öznesi; hem de bir problem olarak nesnesidir.Bu çerçevede felsefi antropoloji insan doğasını inceleyen felsefenin biralt disiplinidir. Bu makalede Aliya İzzetbegoviçin insan doğasına ilişkinçözümlemeleri ele alınmaktadır. Aliya, insanı tabiata ve şuura indirgeyenmateryalist ve idealist bakış açılarının eleştirilerini yaptıktan sonra, insanailişkin üçüncü bir yolun imkanından söz etmektedir. Aliya, zıtların birliğidediği bu üçüncü yolun insanın hem fiziki; hem de metafizik boyutlarınıbirlikte ele aldığını belirtmektedir. Aliyaya göre bu üçüncü yol, İslamıninsan doğasına ilişkin ortaya koyduğu sentezci sistemden ibarettir.

The Anthropo as being which has meaning beyond Nature and Cons- ciousness: Philosophical Anthropology with Aliya Izzetbegovic

Philosophy is a holistic investigation about beings. Humans are boththe subject and the object of this problem. In this respect, philosophicalanthropology, which investigates human beings, is a sub-discipline of philosophy. In this study, we research about Aliya Izzetbegovic s analysison human nature. After making a criticism of the materialistic and idealistic point of view that limit human nature to consciousness, refers tothe possibility of a third way for humans. Aliya calls this third way as heoppositeness of unity, in which humans are regarded as both physicallyand metaphysically According to Aliya, this third way consists of synthesissystem which is also revealed concerning the human nature of Islam.

PDF

___

Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1998.
Akarsu, Bedia, Çağdaş Felsefe, İnkilap Kitapevi, İstanbul, 1994.
Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi II, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
Aydın, Mehmet S., İkbalin Felsefesinde İnsan, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1987, cilt: XXIX.
Bloom, Paul, Religion is Natural, Developmental Science 10:1 (20007), pp 147-151
Cevizci, Ahmet, Felsefi Antropoloji, Paradigma Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul: 2005.
Foucault, Michel, Kelimeler ve Şeyler, İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi, çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Kitapevi, Ankara, 2001.
Gündoğan, Ali Osman, Saçmadan Başkaldırı Ahlâkına, Akademik Araştırmalar, y.l, s.3, Kış 1996.
Hobbes, Thomas, Leviathan, çev.: Semih Lin, Yapı Kredi Yayınları, 2012.
İkbal, Muhammed, İslamda Dini Düşüncenin Yeniden İnşası, çev.: Rahim Acar, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013.
İzzetbegoviç, Aliya, Doğu ve Batı Arasında İslam, Türkçesi: Salih Şaban, Nehir Yayınları, İstanbul, 2008.
İzzetbeğoviç, Aliya, Konuşmalar, trc. Fatmanur Altun, Rıfat Ahmetoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
İzzetbeğoviç, Aliya, Özgürlüğe Kaçışım: Zindan Notlar, trc. Hasan Tuncay Başoğlu, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
İzzetbeğoviç, Aliya, Tarihe Tanıklığım, trc. Alev Erkilet, Ahmet Demirhan, Hanife Öz, Klasik Yayınları, İstanbul, 2011.
Kuçuradi, İoanna, İnsan ve Değerleri, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara, 1998.
Takiyettin Mengüşoğlu, Felsefi Antropoloji Bakımından Tecrübe Mefhumunun Tahlili, İstanbul Üniversitesi Felsefe Arkivi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 1952.
Mengüşoğlu, Takiyettin, Felsefeye Giriş, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1997
Mengüşoğlu, Takiyettin, İnsan Felsefesi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 1988.
Mengüşoğlu, Takiyettin, Kant ve Schelerde İnsan Problemi, Doğu Batı Yayınları, Ankara: 2014.
Özcan, Muttalip, İnsan Felsefesi: İnsanın Neliği Üstüne Bir Soruşturma, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2006.
Scheler, Max, İnsanın Kozmostaki Yeri,çev.: Harun Tepe, Ayraç Yay., 1998.