RÜYALARA ETİK YAKLAŞIM: RÜYALARIMDA AHLAKSIZ OLABİLİR MİYİM?

Rüyalara olan felsefi ilgi her dönem karşımıza çıkmıştır. Dönem dönem bu ilgi azalsa da ve yerini başka bilimlerin incelemesine bıraksa da son yüzyılda tekrar canlanmıştır. Bu ilginin ilk ayağını Descartesçı rüya şüpheciliği oluşturur ki bu şüphecilik temelde uyku hali ile uyanıklık halinin ayırt edilemez olmasına dayanan epistemolojik şüpheciliği barındırır. İkinci ayak ise Augustinus’un rüya şüpheciliği olarak belirtebileceğimiz etik şüpheyi içerir. Bu çalışma Augustinus’un rüyalarımızdan sorumlu olup olmadığımıza dair etik analizini ve çağdaş dünyada nasıl tartışıldığını konu edinmektedir. “Rüyalarımızda yaşadıklarımızdan sorumlu muyuz?” veya “Rüyalarımda ahlaksız olabilir miyim?” sorularının, rüyalarımızda yaşadıklarımızın bilinçli deneyimler olup olmadığı meselesi üzerinden nasıl anlatıldığını göstermek amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Rüya, Etik, Bilinç, Descartes, Augustinus

Ethical Approach to Dreams: Could I Being Immoral in my Dream?

Philosophical interest to dreams has appeared in every period. Although this interest has decreased from time to time and left its place to the study of other sciences, it has been revived in the last century. The first dimension of this interest is Descartesian/Cartesian dream skepticism. This skepticism includes epistemological skepticism based on the indistinguishability of sleep and wakefulness. The second dimension includes ethical skepticism, which defined as Augustine's dream skepticism. The paper focuses on Augustine's ethical analysis of whether we are responsible for our dreams and how it is discussed in the contemporary world. “Are we responsible for what we experience in our dreams?” or “Could I be immoral in my dreams?” It is aimed to show how these questions are explained through the issue of whether what we experience in our dreams are conscious experiences.

Keywords:

Dream, Ethics, Consciousness, Descartes, Augustine,

PDF

___

Ağar, Erdal. (2016). “Rüyaların Nörobiyolojisi”, Doğu Batı Düşünce Dergisi -Rüyalar, 19 (76), 39-52.
Aristoteles (2019). Parva Naturalia (Doğa Üzerine Kısa Yazılar), çev. F. Akderin, İstanbul: Say Yayınları.
Aristoteles. (2012). Metafizik, çev. A. Arslan, İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Aristoteles. (2014). Nikomakhos’a Etik, çev. S. Babür, Ankara: BilgeSu Yayınları.
Augustinus. (2010). İtiraflar, çev: Ç. Dürüşken, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Bedir, Fatma Nur. (2020). “Bir Davranış ve Anlamlandırma Pusulası Olarak Rüyaya Dair İnanç ve Tutumların İncelenmesi”, Z. Sağır (Ed.), Din Psikolojisi: Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler, içinde (183-231), İstanbul: Dem Yayınları.
Ceyhan Çoştu, Feyza. (2021). Rüya ve Felsefe, Ankara: Eski Yeni Yayınları.
Dennett, Daniel C. (1976). “Are Dreams Experiences?”, The Philosophical Review , 85 (2) 151-171.
Descartes, René. (1997). Metot Üzerine Konuşma, çev. M. Karasan, Ankara: MEB Yayınları.
Descartes, René. (2018). Meditasyonlar -Gassendi’nin Meditasyonlara’a İtirazı ve Descartes’in Bu İtirazlara Yanıtı-, çev: İ. Birkan, Ankata: BilgeSu Yayıncılık.
Dreisbach, Christopher. (2000). “Dreams in the History of Philosophy”, Dreaming, 10 (1), 31-41.
Driver, Julia. (2007). “Dream Immorality”, Philosophy, 82 (319), 5-22.
Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed el. (1963). El Munkızu Min-ed Dalal, İstanbul: Cağaloğlu Yayınevi.
Güven, Esra. (2018). “Zihnin ve Bilincin Spor Yapma Biçimi: Rüyalar”, Pivolka, 8 (27), 2-3.
Hobbes, Thomas. (2007). Leviathan, çev. S. Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Koç, Çağlar. (2020). “Sınır-Fenomen Olarak Rüyasız Uyku”, Felsefe Arkivi, 53, 25-34.
LaBerge, Stephen ve Howard Rheingold. (2011). Bilinçli Rüyalar Dünyasını Keşfetmek, çev. R. Koray, İstanbul: Koridor Yayınları.
Locke, John. (2013). İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, çev. V. Hacıkadiroğlu, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Malcolm, Norman. (1956). “Dreaming and Skepticism”, The Philosophical Review, 65 (1), 14-37.
Mann, William E. (1983). “Dreams of Immorality”, Philosophy, 58 (225), 378-385.
Matthews, Gareth B. (1981). “On Being Immoral in a Dream”, Philosophy, 56 (215), 47-54.
Osmanoğlu, Ömer. (2017). “Aristoteles’in Rüya Teorisi ve “Rüyalar Üzerine” Adlı Eserinin Çevirisi”, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (4), 139-172.
Platon (1975). Devlet, çev: S. Eyüboğlu & M. A. Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Platon. (2018). Theaitetos, çev. F. Akderin, İstanbul: Say Yayınları.
Shokrollahi, Nader. (2016). “Philosophy and Dream”, Acta Universitatis Danubius, 10 (2), 84-91.
Springett, Ben. (2021). “Philosophy of Dreaming”, The Internet Encyclopedia of Philosophy, https://iep.utm.edu/dreaming/ (Erişim Tarihi: 17.02.2021).
Tanzer, Cornelia. (2013). ‘ne ruoche du, hêrre, umbe die troume‘- ‘Zur Funktion von Träumen in mittelhochdeutschen Texten am Beispiel des Rolandsliedes und des Nibelungenliedes’, Diplomarbeit (Mag. phil.), University of Vienna. Philologisch-Kulturwissenschaftliche Fakultät.
Van Eeden, Frederik. (1913). “A study of dreams”. Proceedings of the Society for Psychical Research, 26, 431-461.
Windt, Jennifer M. (2020). "Dreams and Dreaming", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/dreams-dreaming/ (Erişim tarihi: 17.02.2021).
Windt, Jennifer M. (2021) “How deep is the rift between conscious states in sleep and wakefulness? Spontaneous experience over the sleep–wake cycle”. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 376 (1817). https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rstb.2019.0696 (Erişim Tarihi, 21.02.2021).