FÂRÂBÎ’DE ERDEMLİ TOPLUMUN ERDEMSİZLERİ/NEVÂBİT

Fârâbî, sudûr nazariyesi ekseninde erdemli şehrin özelliklerine vurgu yaparken tıpkı İlk Mevcut’tan son varlığa, varlıklar arasındaki ontolojik katmansal mertebelerde olduğu gibi, erdemli şehri başkandan toplumun son katmanında bulunan insana kadar yakından uzağa belirli bir silsile içerisinde ele almıştır. Bu yaklaşım, siyasete ait sosyolojik yapının metafiziğe ait ontolojik yapı üzerinden temellendiğini gösterdiği kadar siyaset ve varlık felsefesi gibi birbirinden farklı iki disiplinin bir arada değerlendirmeye tabi tutulması açısından da önemlidir. Bu çalışmada, Fârâbî’nin el-Medînetü’l-Fâdıla ve es-Siyâsetü’l-Medeniyye eserleri çerçevesinde, erdemli şehri inşa eden unsurlar ve erdemli insanın niteliklerinin yanı sıra bu şehirde yaşama imkânı bulan erdemsiz insan tipolojileri (nevâbit) ve bunların erdemli şehirle diyalektik ilişkileri ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İslam Felsefesi, Farabi, İlk Varlık, Faal Akıl, Başkan, Erdemli Şehir, Erdemsiz İnsanlar

The Unvirtuous of the Virtuous Society in al-Farabi / Al-Nawabit

While Fârâbî stresses the characteristics of the virtuous city in line with the theory of emanation just as the ontological hierarchical levels among the beings from the First Being to the last, he also addresses the virtuous city from the supreme ruler of it to the man who belongs to the last stratum of its society, from near to the far with a certain sequence. This approach is also important in terms of assessing two different disciplines together such as political philosophy and ontology as well as showing the founding of the sociological structure of politics on the ontological structure of metaphysics. In this work, the elements that built the virtuous city and the characteristics of the virtuous people, as well as the unvirtuous human typologies (al-nawabit) who had the opportunity to live in this city, and the dialectical relations of these typologies with the virtuous city will be discussed in detail within the framework of the The Virtuous City and The Political Regime of Fârâbî.

Keywords:

İslamic Philosophy, al-Farabi, First Being, Active İntellect, Supreme Ruler, The Virtuous City, Unvirtuous People,

PDF

___

• Alon, İlai. “Fârâbi’s Funny Flora al-Nawâbit as Opposition”. Arabica, T. 37, Fase, 1 (1990): 56-90.
• Aycan, İrfan. “Cahız ve Emevi Tarihine Mutezili Bir Yaklaşım”. AÜİFD. sy. 35 (1996): 285-308.
• Aydınlı, Osman. “Mutezile Geleneğinin Kur’an-ı Kerim Tasavvuru”. İslami İlimler Dergisi, 1, sy.1 (Bahar 2006): 39-57.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Endülüs’te Gelişen Düşünce Hayatı ve Batıya Tesirleri”. Endülüs’ten İspanya’ya içinde, 49-61. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Cahız. “Halku’l-Kur’an”. Resâilü’l-Cahız içinde. thk. ve şerh: Abdüsselam Muhammed Harun. Beyrut: Daru’l-Cîl, 1991.
• Cahız. Benî Ümeyye Risalesi. çev. İrfan Aycan. “Cahız ve Emevi Tarihine Mutezili Bir Yaklaşım” içinde. AÜİFD. 35, 1996:299-308.
• Fârâbî. el-Medinetü’l Fâzıla. çev. Nafiz Danışman. İstanbul: MEB Yayınları, 1990.
• Fârâbî. Fusûlü’l-Medeni. çev. Hanifi Özcan, Fârâbî’nin İki Eseri içinde, İstanbul: İFAV Yayınları, 2005.
• Fârâbî. es-Siyâsetü’l-Medeniyye veya Mebâdi’ül Mevcûdât. çev. Mehmet S. Aydın, Abdülkadir Şener, M. Rami Ayas. İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2012.
• Fârâbî. Mutluluğun Kazanılması (Tahsilu’s-Sa’âda). çev. Ahmet Arslan. Ankara: Vadi Yayınları, 1999.
• Fârâbî. Kitâbü’l-Mille. çev. Fatih Toktaş, “Fârâbî’nin Kitâbü’l-Mille Adlı Eserinin Takdim ve Çevirisi” içinde. Divan Dergisi, (2002/1): 247-273.
• İbn Kuteybe. Te’vîlu Muhtelifi’l-Hadîs, (Hadîs Müdâfaası). çev. Hayri Kırbaşoğlu. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 1989.
• İbn Nedim. Kitabü’l Fihrist. (Nşr. Gustav Flügel), Leipzig: Verlag Von F.C.W. Vogel, 1872.
• K. Arpaguş, Hatice. “Haşvî Temayülün İzdüşümü: Mukatil b. Süleyman Örneği”. MÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 43 (2012/2):65-106.
• Kara, Nurfadiye. “Fârâbî’de İdeal İnsan”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2016.
• Karaarslan, Nasuhi Ünal. “İbn Nedim”. İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 21:171-173.
• Korkut, Şenol. “Fârâbî’nin Siyaset Felsefesinin Temel Problemleri ve Kökenleri”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2005.
• Platon. Devlet. Çev. Sabahattin Eyüboğlu, M. Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.
• Uyanık, Mevlüt. Akyol Aygün. “Fârâbi’nin Medeniyet Tasavvuru ve Kurucu Metni Olarak “İhsâu’l-‘Ulûm” Marife Dergisi, sy 15/1 (2015): 33-65.
• Üzüm, İlyas. “Nâbite”. İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 32:263-264.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “İbn Küllab”. İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 20:156- 157.
• Yıldız, Mustafa. “Fârâbî’nin Toplum ve Devlet Görüşü”. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, 2009.
• Yurdagür, Metin. “Haşviyye”. İslam Ansiklopedisi, Ankara: TDV Yayınları, 16:426- 427.
• Yüksel Macit. “Emevi İdaresi Üstüne”. Hikmet Yurdu, sy.2 (Temmuz-Aralık-2008): 225- 244.