Ayşem SEZER ŞANLI

Gündelik Hayatı Dönüştüren Eylem Olarak Protesto ve Protesto Aktörü Olarak Kadınlar: Cumartesi Anneleri Üzerine Bir Değerlendirme

Bu makale, Cumartesi Anneleri’nin sürekli protesto eyleminden yola çıkarak gündelik hayatın dönüşümünü sorunsallaştırmaktadır. Çalışmada öncelikle gündelik hayatın tekdüze yapısından çıkışın protesto eylemi ile mümkün olduğu iddia edilmektedir. İkinci olarak, gündelik hayatın sıradan aktörleri gibi değerlendirilen kadınların bir protestoya sürekli katılım sağladıklarında, toplumsal hareket aktörü olarak gündelik hayatlarını dönüştürebildikleri ileri sürülmektedir. Bununla birlikte, Cumartesi Anneleri’nin eylemlerinin Türkiye’de en uzun süren sivil itaatsizlik eylemi olduğu göz önüne alındığında, kadınların protesto aktörü olarak sosyal konumlarını değerlendirmenin gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu makale, protestocu kadınların gündelik rutinlerinden yola çıkarak siyasi ve toplumsal hayata katılma süreçlerini ele almakta; protestonun gündelik hayatı kalıcı biçimde değiştirdiğini saptamaktadır.

Protest As An Action to Transform Everyday Life And Women As Protest Actors: An Assessment on Saturday Mothers

This article problematizes the possibilities of the transformation of everyday life by focusing on the protest of Saturday Mothers. It is claimed that the escape from the monotony of everyday life is possible through protest. Secondly, it is argued that women who are seen as ordinary actors of everyday life, can transform their daily lives as actors of social movements when they participate in a protest continuously. When its considered that the protest of the Saturday Mothers is the most long lasting civil disobedience action in Turkey, the necessity to evaluate the social conditions of women as actors of the protest arises. In this respect, this article evaluates the process of protesting women's participation in political and social life through on the basis of the routines of everyday life and shows that the protest changes everyday life permanently.

PDF

___

Acar-Savran, Gülnur. “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru”, Praksis, 8 (2002): 255- 306.
Alpkaya, Gökçen. “Kayıplar Sorunu ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(3) (1995): 31-63.
Anbarlı, Şeniz. “Baskıya Karşı Direnme Hakkı ve Sivil İtaatsizlik: Türkiye Örneği”, Doktora Tezi, (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, 2006).
Bayat, Asef. “Tersyüz Olmuş Şehirde Siyaset”, Mekân Meselesi ed. Soner Torlak ve Önder Kulak (İstanbul: Tekin Yayınevi, 2014), 29-57.
Baydar, Gülsüm ve İvegen, Berfin. “Territories, Identities, and Thresholds: The Saturday Mothers Phenomenon in İstanbul”, New Feminist Theories of Visual Culture, 31 (3) (2006): 689-715.
Bora, Aksu. “Kamusal Alan Sahiden ‘Kamusal’ mı?”, Kamusal Alan ed. Meral Özbek (İstanbul: Hil Yayınları, 2004), 529-539.
Coşar, Yakup. Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014).
Çağlayan, Handan. (2013). Analar, Yoldaşlar, Tanrıçalar. (İstanbul: İletişim Yayınları, 2017).
De Certeau, Michel. “General Introduction to the Practice of Everyday Life”, The Everyday Life Reader ed. Ben Highmore (New York: Routledge Publishing, 2002), 63-76.
De Certeau, Michel. Gündelik Hayatın Keşfi I, Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları. çev: Lale Arslan Özcan. (Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2009).
Edkins, Jenny. Trauma and the Memory of Politics. (Cambridge: Cambridge University Press, 2003).
Erdal, Meryem. Herkesin Yargısı Kendine. Demokratikleşme Sürecinde Basının Yargı Algısı. (İstanbul: TESEV Yayınları, 2010).
Fraser, Nancy. “Kamusal Alanı Yeniden Düşünmek: Gerçekte Varolan Demokrasinin Eleştirisine Bir Katkı.”, Kamusal Alan ed. Meral Özbek (İstanbul: Hil Yayınları, 2004), 103-133.
Friedan, Betty. “The Problem That Has No Name”, The Everyday Life Reader ed. Ben Highmore (New York: Routledge Publishing, 2002), 58-63.
Goddard, Victoria Ana. “Demonstrating Resistance: Politics and Participation in the Marches of the Mothers”, Focaal European Journal of Anthropology, 50 (2007): 81-101.
Habermas, Jürgen. “Sivil İtaatsizlik: Demokratik Hukuk Devletinin Denektaşı: Almanya’da Otoriter Legalizm Karşıtlığı”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik ed. Yakup Coşar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014), 122- 142.
Heller, Agnes. Can Modernity Survive. (Los Angeles: University of California Press, 1990).
Holmes, Mary. Gender and Everyday Life. (London: Routledge Publishing, 2009).
Jasper, James. “The Emotions of Protest: Affective and Reactive Emotions in and Around Social Movements”, Sociological Forum, 13, 3 (1998): 397-424.
Jasper, James. Ahlaki Protesto Sanatı. çev: Senem Öner. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2002).
Jasper, James. Protesto. Toplumsal Hareketlere Kültürel Bir Giriş. çev: Aslı Önal. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2017).
Jasper, James., Goodwin, Jeff and Polletta, Francesca. “Emotional Dimensions of Social Movements”, The Wiley Blackwell Companion to Social Movements eds. David Snow, Sarah Soule and Hanspeter Kriesi (New York: Blackwell Publishing, 2004), 413- 432.
Kaptanoğlu, Cem. “Bellek Çalışması Olarak Toplumsal Yas”, Hakikat ve İnsan Hakları ed. Özkan Agtaş ve Bişeng Özdinç (Ankara: Dipnot Yayınları, 2011), 251-313.
Kayılı, Erkan. “Çıplak İtaatsizlik Olarak Cumartesi Anneleri”, Kamusal Alan ed. Meral Özbek (İstanbul: Hil Yayınları, 2004), 349-356.
King, Martin Luther. “Birmingham Cezaevinden Mektup”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik ed. Yakup Coşar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014), 195-216.
Klandermans, Bert and Stekelenburg, Jelle. “Individuals in Movements: A Social Psychology of Contention”, Handbook of Social Movements Across Disciplines eds. Bert Klandermans and Conny Roggeband (New York: Springer Publications, 2010), 158-205.
Kocabıçak, Evren. “Locating Thirdspace in the Specifities of Urban: A Case Study on Saturday Mothers, in İstiklal Street, İstanbul”, Yüksek Lisans Tezi, (Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi, 2003).
Lefebvre, Henri. Gündelik Hayatın Eleştirisi I. çev: Işık Ergüden. (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2012).
Lefebvre, Henri. Gündelik Hayatın Eleştirisi II, Gündelik Hayat Sosyolojisinin Temelleri. çev: Işık Ergüden. (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2013).
Lefebvre, Henri. Gündelik Hayatın Eleştirisi III, Moderniteden Modernizme. çev: Işık Ergüden. (İstanbul: Sel Yayıncılık, 2015).
Lefebvre, Henri. Modern Dünyada Gündelik Hayat. çev: Işın Gürbüz. (İstanbul: Metis Yayınları, 1998).
Macek, Ivana. Engaging Violence. Trauma, Memory and Representation. (New York: Routledge Publishing, 2014).
Olick, Jeffrey. “Collective Memory: The Two Cultures”, Sociological Theory, 17, 3 (1999): 333-348.
Opp, Karl Dieter. Theories of Political Protest and Social Movements. (London: Routledge Publishing, 2009).
Orhan, Gözde. “Annelikten Aktivizme: Değişen Kadınların Tarihi”, Yüksek Lisans Tezi, (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2008).
Öztürk, Saygı. Belgelerle Ergenekon. (İstanbul: Doğan Kitap, 2008).
Pink, Sarah. Home Truths. Gender, Domestic Objects and Everyday Life. (Oxford: Berg Publications, 2004).
Piven, Frances Fox ve Cloward, Richard. Poor People’s Movements. Why They Succeed, How They Fail? (New York: Vintage Books, 1977).
Şılar, Oktay. “Bitmeyen Yas: Faili Meçhul Kayıplara Psikanalitik Bakış”, 26. 10. 2013, https://bianet.org/biamag/toplum/150814-bitmeyen-yas-faili mechulkayiplarapsikanalitik-bakis
Şimşek, Sefa. “New Social Movements in Turkey Since 1980”, Turkish Studies, 5, 2 (2004): 111-139.
Tanrıkulu, Nimet. “Cumartesi Anneleri”, Toplumsal Hareketler Konuşuyor ed. Leyla Sanlı (İstanbul: Alan Yayıncılık, 2003), 274-292.
Temelkuran, Ece. Oğlum Kızım Devletim. (İstanbul: Metis Yayınları, 1997).
Thoreau, Henry David. “Devlete Karşı İtaatsizlik Görevi Üzerine”, Kamu Vicdanına Çağrı Sivil İtaatsizlik ed. Yakup Coşar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014), 29-55.
“BM Zorla Kaybedilmeye Karşı Herkesin Korunmasına İlişkin Sözleşme”, Erişim: 7 Ocak 2020,http://www.un.org.tr/humanrights/images/pdf/butun-kisilerin-zorla-kaybedilmeden-korunmasina-dairuluslararasi- sozlesme.pdf
“Soylu’dan Cumartesi Anneleri Açıklaması”, Birgün e-gazetesi, 27. 08. 2018, https://www.birgun.net/haber/soylu-dancumartesi- anneleri-aciklamasi-228222
Görüşmeci Bilgileri (İsim, Meslek, Yaş, Görüşülen Tarih) Ayla, Gazeteci, 42, 26.08.2017
Dilan, Arkeolog, 30, 09. 09. 2017
Fahriye, Ev Kadını, 50, 26.08.2017
Gönül, Avukat, 52, 21.10.2017
Gülsüm, Ev Kadını, 76, 14.10.2017
Hadiye, Ev Kadını, 71, 19.08.2017
Handan, Dernek Çalışanı, 55, 19.08.2017
Helin, Sekreter, 33, 14.10.2017
Işık, Bilgisayar Mühendisi, 30, 14.10.2017
İnci, Emekli Öğretmen, 62, 19.08.2017
Melek, Dernek Çalışanı, 42, 26.08.2017
Seher, Ekonomist, 55, 09. 09. 2017
Umut, Vakıf Çalışanı/Eğitimci, 58, 14.10.2017