İbn Haldun’un tarihselci devlet kuramı
Felsefe tarihinde ilk kez İbn Haldun’la birlikte tarih felsefî bir disiplinolarak ele alınmış ve bilimsel temelleri araştırılmaya başlanmıştır. O, tarihselolguları ve bunların toplumsal yaşam alanındaki tezahürlerini, toplumun doğuşu, gelişmesi ve çöküşlerini ve bunların nedenlerini olgusal bir yöntemle ilkkez inceleyip ortaya koyan kişidir. Böylece kendisinin de farkında olduğu vebelirttiği üzere yeni bir bilim dalının kurucusu olarak kabul edilir. Bu anlamdaİbn Haldun, kurmuş olduğu bu yeni bilim dalının yöntemini, temel kavram veproblemlerini, bölümlerini ve bu bölümlerde işlenen konuları belirler. Bu yenibilim dalının konusu insanın toplumsal hayatıdır; malzemesi ise tarihsel vegözlemlenebilir toplumsal olgulardır. Bu tarihsel malzeme ayrıca İbn Haldun’unbir devlet kuramı oluşturmasına yardımcı olur. Bu kurama göre devletinkuruluşundan çöküşüne kadar geçirdiği tüm aşamalar nedensellik zinciriylebirbirine bağlanmıştır
Ibn Khaldun’s historical state theory
History, in the history of philosophy, had been priorly started to be takenup as a philosophical discipline and been inquired to expose its scientificfoundations by İbn Khaldun. He is the first thinker that investigates historicalfacts and their manifestations in social life with a method which would help todiscover them in their causality. Therefore Ibn Khaldun is accepted as thefounder of a new science as he was also aware. In this respect he designates themethod, the basic concepts and problems, and the subjects and subsubjects ofthis new science. The subject of this new science is the social life of humanbeing; and its material is the observable historical and social facts. Furthermorethis historical material enables him to constitude an authentic state theory.According to this theory, all of the stages of the state that passed from itsestablishment to its collapsing are tied up to each other with the chain ofcausality.
___
- ARİSTOTELES; Poetika, (Çev. İsmail Tunalı), Remzi Kitabevi, İstanbul 2002.
- ARSLAN, Ahmet; İbn Haldun, Vadi Yay. Ankara 2002.
- CARR, Edward Hallet; Tarih Nedir?, (çev.: Misket Gizem Gürtürk), İletişim Yay., İstanbul 1993.
- CEVİZCİ Ahmet; Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul 2005.
- CORBİN, Henry; İslam Felsefesi Tarihi-İbn Rüşd’ün Ölümünden Günümüze, (Çev. Ahmet Arslan), İletişim Yay., İstanbul 2007.
- DE BOER, T. J.; İslamda Felsefe Tarihi, (çev. Yaşar Kutluay), Anka Yay. İstanbul 2004.
- EL-CÂBİRÎ, Muhammed Âbid; Felsefî Mirasımız ve Biz, (çev: Said Aykut) Kitabevi Yay., İstanbul 2000.
- FARABİ; Fusûlün Müntezea, (neşr: Fevzi Mitri Neccar) Beyrut 1993.
- FARABİ; Kitâbü Ârâi Ehli’l-Medîneti’l-Fâzıla, (neşr: Albert Nasri Nader), Beyrut 1991.
- GÖKBERK, Macit; Kant ve Herder’in Tarih Anlayışları, Yapı Kredi Yay., İstanbul 1997.
- GÜRKAN, Ülker; “Montesquieu ve Kanunların Ruhu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1988, C: 40, Sayı: 1-4, Ankara 1989.
- HASSAN, Ümit; İbn Haldun’un Metodu ve Siyaset Teorisi, Toplumsal Dönüşüm Yay., İstanbul 1998, s. 28-29
- HİZMETLİ, Sabri; İslam Tarihçiliği Üzerine, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 1991.
- HÜLAGÜ, Orhan; Farabi ve İbn Haldun’da Devlet Düşüncesi, Kırkambar Yay., İstanbul 1999.
- İBN HALDUN, Et-Tarifu bi-İbni Haldun ve Rıhletehu Garben ve Şarken, Kahire 1951.
- İBN HALDUN; Mukaddime, C: I, (çev.: Zakir kadiri Ugan), Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul 1989.
- İBN HALDUN; Mukaddime, C: II, (çev.: Zakir kadiri Ugan), Maarif Basımevi, Ankara 1954.
- İBN HALDUN; Mukaddime, C: III, (çev.: Zakir kadiri Ugan), Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul 1970.
- İNAN, Kemal; “Üçüncü Dünya: Taşralılıktan Evrenselliğe”, Tarihselcilik ve Gelenek içinde, Vadi Yay., Ankara 1993.
- LAKHASSİ, Abdurrahman, “İbn Haldun”, (çev. Şamil Öçal, Hasan Tuncay Başoğlu), İslam Felsefesi Tarihi içinde, C. I, ed. Seyyid Hüseyin Nasr, Oliver Leaman, Açılım Kitap, İstanbul 2007.
- LAMBTON, Ann K. S., State and Government in Medieval Islam, Oxford University Press, New York 1991.
- LARAUİ, Abdullah; Tarihselcilik ve Gelenek, (çev.: Hasan Bacanlı), Vadi Yay., Ankara 1993.
- MAHDİ Muhsin; Ibn Khaldun’s Philosophy of History: A study in the philosophic foundation of the science of culture, George Allen & Unwin, London 1957.
- OLGUNER, Fahrettin; “Uluğ Bey Devri İlim-Felsefe Zihniyeti: Tarihi Kökleri ve Sebepleri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 4, Konya 1997, s. 139-146.
- ÖZLEM, Doğan; Tarih Felsefesi, İnkılap Yay., İstanbul 2001.
- SPENGLER, Oswald; İnsan ve Teknik, (çev: Kamil Turan), Töre-Devlet Yay., İstanbul 1973.
- TOGAN Zeki Velidi, Tarihte Usul, Enderun Yay., İstanbul 1985.
- ULUDAĞ, Süleyman, “İbn Haldun” maddesi, İslâm Ansiklopedisi, TDV, C.19, İstanbul 1999.
- ÜLKEN, Hilmi Ziya, Ziyaeddin Fahri; İbn Haldun, Kanaat Kitabevi, İstanbul 1940.
- ÜLKEN, Hilmi Ziya; İslam Düşüncesi: Türk Düşüncesi Tarihi Araştırmalarına Giriş, Ülken Yay., İstanbul 2000.
- WALSH W. H.; Tarih Felsefesine Giriş, (çev.: Yusuf Ziya Çelikkaya), Hece yay., Ankara 2006.
- ISSN: 1306-9535
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Yayıncı: -