BİLATERAL SAGİTTAL SPLİT OSTEOTOMİ VE DİSTRAKSİYON OSTEOGENEZİ YÖNTEMLERİ İLE YAPILAN ALT ÇENENİN İLERLETİLMESİ GİRİŞİMLERİNDE OLUŞAN İNFERİOR ALVEOLAR SİNİR HASARLARININ İNCELENMESİ

Bilateral sagital split osteotomi (BSSO) ve distraksiyon osteogenezi (DO) alt çenenin ilerletilmesini gerektiren olgularda sıklıkla kullanılan cerrahi tekniklerdir. Bu girişimler sırasında, alt çene kemiğinin ve dişlerin en önemli innervasyon kaynağı olan inferior alveolar sinir (IAS) etkilenebilir ve çeşitli derecelerde hasar görebilir. Bu komplikasyonlar, çene ucunda ve dudakta paresteziye ya da aynı bölgelerde hastaların 12 aydan uzun süren his değişikliklerinden yakınmalarına yol açabilir. Bunların değerlendirilmesi klinik duyu testleri gibi nesnel yöntemlerle ya da hastaların doldurduğu anketlerle öznel olarak yapılır. Ancak, bu iki yaklaşımla elde edilen bulgular arasında önemli farklıklar olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Yaş, cerrahi teknik, ilerletme miktarı ve IAS'in konumu özellikle BSSO için değerlendirilmesi gereken olası risk etkenleridir. Ancak, kaynak bilgileri incelendiğinde BSSO ve DO benzer hasta gruplarında aynı amaçlarla kullanıldığında, iki yöntem arasında IAS hasarları bakımından bir farklılık bulunmamıştır. Hangi olguda hangi yaklaşımın daha uygun olduğunun belirlenmesi için, duyu kayıplarının hasta üzerindeki etkisini göz önünde bulundurarak tasarlanmış karşılaştırmalı klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Bilateral sagittal split osteotomi, distraksiyon osteogenezi, inferior alveolar sinir, periferik sinir hasarı, alt çene

PDF

___

Ylikontiola L . Neurosensory distur bance after bilateral sagittal split osteoto- my. Doktora Tezi, Oulu Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, 2002.
Ogutcan-Toller M . Alt çene için orto- gnatik cerrahi teknikleri, stabilite ve kom- plikasyonlar. Çene Cerrahları İçin Ortognatik Cerrahi, Ankara: Özyurt Matbaacılık, 2009; s.103-35.
Harris M , Hunt N . Acil durumlar ve komplikasyonlar. Ortognatik cerrahinin lofac Surg, 1995; 33: 231-34. temelleri, Çev. Ed. Ayşegül Apaydın. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi, 2010, s. Bozzetti A, Brusati R. Neurosensory alter 444-74.
Campbell RL, Shamaskin RG, Harkins SW. Assessment of recovery from injury to with sagittal osteotomy of the mandibular inferior alveolar and mental nerves. Oral ramus. J Craniomaxillofac Surg, 2002; 30: Surg Oral Med Oral Pathol, 1987; 64: 519ı
Colella G, Cannavale R, Vicidomini A, Lanza A. Neurosensory disturbance of the inferior alveolar nerve after bilateral sagittal split osteotomy: a systematic review. J Oral Maxillofac Surg, 2007; 65: 1707-15.
K i m YK, K i m SG, K i m JH. Altered sensation after orthognathic surgery. J Oral Maxillofac Surg, 2011; 69: 893-98.
Teltzrow T, Kramer FJ, Schulze A, Ba- ethge C, Brachvogel P. Perioperative com plications following sagittal split osteotomy of the mandible. J Craniomaxillofac Surg, 2005; 33: 307-13.
Uygun S, Apaydın A. Maksillofasiyal bölgede periferik sinir yaralanmaları ve teı davisi. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 2008; 42: 11-17.
Wijbenga JG, Verlinden CR, Jansma J, Becking AG, Stegenga B. Long-lasting neurosensory disturbance following ad vancement of the retrognathic mandible: distraction osteogenesis versus bilateral sag ittal split osteotomy. Int J Oral Maxillofac Surg, 2009; 38: 719-25.
August M , Marchena J, Donady J, 263-85. Kaban L . Neurosensory deficit and func- tional impairment after sagittal ramus osteı otomy: a long-term follow-up study. J Oral Maxillofac Surg, 1998; 56: 1231-35.
Bouwman JP, Husak A, Putnam GD, Becking AG, Tuinzing DB. Screw fixation following bilateral sagittal ramus osteotomy for mandibular advancement-complications in 700 consecutive cases. Br J Oral Maxil
Gianni A B , D'Orto O, Biglioli F, ations of the inferior alveolar and mental nerve after genioplasty alone or associated
Jaaskelainen SK, Peltola JK, Forssell K, Vahatalo K. Evaluating function of the inferior alveolar nerve with repeated nerve conduction tests during mandibular sagit tal split osteotomy. J Oral Maxillofac Surg, 1995; 53:269-79.
Leira JI, Gilhuus-Moe OT. Sensory impairment following sagittal split osteot omy for correction of mandibular retrog- nathism. Int J Adult Orthodon Orthognath Surg, 1991; 6: 161-67.
Naples RJ, Van Sickels JE, Jones DL. Long-term neurosensory deficits associated with bilateral sagittal split osteotomy versus inverted ' L ' osteotomy. Oral Surg Oral Med Oral Pathol, 1994; 77: 318-21.
Cope JB, Samchukov ML, Cherkash- in A M . Mandibular distraction osteogenesis: a historic perspective and future directions. Am J Orthod Dentofacial Orthop, 1999; 115: 448-60.
Ilizarov GA. The tension-stress effect on the genesis and growth of tissues: Part I I . The influence of the rate and frequency of distraction. Clin Orthop Relat Res, 1989;
Ilizarov GA. The tension-stress effect İlerletilmesi Girişimlerinde Oluşan Inferior Alveolar Sinir Hasarlarının İncelenmesi on the genesis and growth of tissues. Part I . The influence of stability of fixation and soft-tissue preservation. Clin Orthop Relat Res, 1989; 249-81.
McCarthy JG, Schreiber J, Karp N , Thorne CH, Grayson BH. Lengthening the human mandible by gradual distraction. Plast Reconstr Surg, 1992; 89: 1-8.
Guerrero C, Bell WH, Flores A, Mo- dugno VL, Contasti G, Rodriguez A M . Disı traccion osteogenica mandibular intraoral. Odontol Dia, 1995; 11: 116-32.
Whitesides L M , Meyer RA. Effect of distraction osteogenesis on the severely hypoplastic mandible and inferior alveolar Forssell K , Forssell H , Vahatalo K , Tam- nerve function. J Oral Maxillofac Surg, 2004; 62: 292-97.
Master DL, Hanson PR, Gosain AK. Complications of mandibular distraction osteogenesis. J Craniofac Surg, 2010; 21: 1565-70.
Ow A, Cheung LK. Skeletal stability and complications of bilateral sagittal split osteotomies and mandibular distraction os- teogenesis: an evidence-based review. J Oral Maxillofac Surg, 2009; 67: 2344-53.
Schreuder WH, Jansma J, Bierman MW, Vissink A. Distraction osteogenesis versus bilateral sagittal split osteotomy for teotomy alone or combined with genioplasty. advancement of the retrognathic mandible: a Br J Oral Maxillofac Surg, 2004; 42: 105-11. review of the literature. Int J Oral Maxillofac Surg, 2007; 36: 103-110.
Savran A. Alt gömük akıl dişlerinin operasyonlarından sonra, n. lingualis ve n. alveolaris inferior' da meydana gelen ilet- sel ve fonksiyonel değişikliklerin klinik ve elektrofizyolojik olarak değerlendirilerek, lazer ve tens fizik tedavi yöntemlerinin K. Comparison of different tests assessing sinir rejenerasyonu üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ege Üniver sitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2006.
Seddon HJ. Three types of nerve in jury. Brain, 1943; 66: 247-88.
Sunderland S. The anatomy and physiology of nerve injury. Muscle Nerve, 1990; 13:771-84.
Köymen R. Mandibulada uygula nan cerrahi işlemlerden sonra oluşabilecek duyu bozukluklarının klinik duyu testleri trigeminal somatosensoriyel (tsep) 'lerinin ölçümü ile değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dişhekimliği Bilimleri Merkezi, Ağız-Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Ana Bilim Dalı, 1998.
Teerijoki-Oksa T, Jaaskelainen SK, misalo T, Virtanen A. Risk factors of nerve injury during mandibular sagittal split osteı otomy. Int J Oral Maxillofac Surg, 2002; 31: 33-39.
Teerijoki-Oksa T, Jaaskelainen SK, Soukka T, Virtanen A, Forssell H. Subjec tive sensory symptoms associated with axo- nal and demyelinating nerve injuries after mandibular sagittal split osteotomy. J Oral Maxillofac Surg, 2011; 69: 208-13.
Al-Bishri A, Dahlberg G, Barghash Z, Rosenquist J, Sunzel B. Incidence of neu rosensory disturbance after sagittal split os
Van Sickels JE, Hatch JP, Dolce C, Bays RA, Rugh JD. Effects of age, amount of advancement, and genioplasty on neurosen sory disturbance after a bilateral sagittal split osteotomy. J Oral Maxillofac Surg, 2002; 60: 1012-17.
3. Ylikontiola L, Kinnunen J, Oikarinen neurosensory disturbances after bilateral sag ittal split osteotomy. Int J Oral Maxillofac Surg, 1998; 27: 417-21.
D'Agostino A, Trevisiol L , Gugole F, Bondi V, Nocini PF. Complications of orthognathic surgery: the inferior alveolar Surg, 2010; 39: 756-60. nerve. J Craniofac Surg, 2010; 21: 1189-95.
5. Thygesen TH, Bardow A, Helleberg ton ME. Mandibular advancement using an M , Norholt SE, Jensen J, Svensson P. Risk factors affecting somatosensory function af ter sagittal split osteotomy. J Oral Maxillofac Surg, 2008; 66: 469-74.
Panula K , Finne K , Oikarinen K. Neurosensory deficits after bilateral sagit tal split ramus osteotomy of the mandibleı -influence of soft tissue handling medial to the ascending ramus. Int J Oral Maxillofac Surg, 2004; 33: 543-48.
Ylikontiola L , Kinnunen J, Lauk- kanen P, Oikarinen K. Prediction of recov ery from neurosensory deficit after bilateral sagittal split osteotomy. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod, 2000; 90: 275-81.
Westermark A, Bystedt H, von KL. Inferior alveolar nerve function after sagittal split osteotomy of the mandible: correlation with degree of intraoperative nerve encoun ter and other variables in 496 operations. Br J Oral Maxillofac Surg, 1998; 36: 429-33.
Van Strijen PJ, Breuning K H , Beckı ing AG, Perdijk FB, Tuinzing DB. Compli cations in bilateral mandibular distraction osteogenesis using internal devices. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol En- dod, 2003; 96: 392-97.
Baas E M , de LJ, Horsthuis RB. Evaluation of alveolar nerve function after surgical lengthening of the mandible by a bilateral sagittal split osteotomy or distracı tion osteogenesis. Int J Oral Maxillofac Surg, 2010; 39: 529-33.
Ow A, Cheung LK. Bilateral sagittal split osteotomies versus mandibular distrac tion osteogenesis: a prospective clinical trial comparing inferior alveolar nerve function and complications. Int J Oral Maxillofac
Mattick CR, Chadwick SM, Mor intra-oral osteogenic distraction technique: a report of three clinical cases. J Orthod, 2001; 28: 105-14.