Sadettin TIPIRDAMAZ, Mehmet Fatih YÜKSEL

Morphometric investigations on the vertebral column of the rock partridges (Alectoris graeca) and pheasants (Phasianus colchicus)

Amaç: Bu çalışmanın amacı kaya kekliği (Alectoris graeca) ve sülünlerin (Phasianus colchicus) columna vertebralisini oluşturan cervical, thoracal, lumbal ve sacral omurların sayılarını ve makroanatomisini belirlemektir. Gereç ve Yöntem: 10 adet Kaya kekliği ve 10 adet sülün materyal olarak kullanıldı. Columna vertebralis üzerindeki deri ve kaslar diseke edilerek ayrıldı. Açığa çıkarılan kemikler %8’lik amonyak çözeltisinde 1.5 saat süre ile kaynatıldı. Daha sonra kemik üzerindeki kas, tendo ve benzeri gibi tüm oluşumlar temizlendi. Omurlarla ilgili ölçümler digital kumpas ile yapıldı. Bulgular: Kaya kekliğinin vertebra cervicalis’ini oluşturan kemiklerin morfometrik ölçüleri değerlendirildiğinde; C7 ve C8’in en uzun, C13’ün en yüksek, C2 ve C3’ün en geniş, C8, C9, C10, C11, C12’nin kanal yüksekliği en fazla, C13’ün kanal genişliği en fazla olan omurlar olduğu, proc. articularis cranialis ve proc. articularis caudalis genişliği en fazla olan omurların ise sırasıyla C13 ve C3, C7 olduğu gözlendi. Sülünde vertebra cervicalis’i oluşturan kemiklerinin morfometrik ölçüleri değerlendirildiğinde; C8’in en uzun, C13’ün en yüksek, C3’ün en geniş, C8, C10 ve C12’nin kanal yüksekliği en fazla, C13’ün kanal genişliği en fazla olan omurlar olduğu, proc. articularis cranialis ve proc. articularis caudalis genişliği en fazla olan omurların ise sırasıyla C13 ve C8 olduğu gözlendi. Öneri: Kaya kekliği ve sülüne ait vertebra’ların morfometrik değerlendirilmesi sonucunda diğer kanatlılara benzediği ifade edilebilir.

Kaya kekliği (Alectoris graeca) ve sülünlerin (Phasianus colchicus) columna vertebralisinin morfometrik incelenmesi.

Aim: The aim of this study was to determine macroanatomy and the number of cervical, thoracal and lumbar parts of the vertebral column in rock partridges (Alectoris graeca) and pheasants (Phasianus colchicus). Materials and Methods: 10 rock partridges and 10 pheasants were used as materials. The vertebral column was dissected out and morphometric features of vertebral bones were revealed. The boiled vertebral bones during 1.5 hours in 8% ammonia solution were cleaned from muscles, tendons etc. The morphometric measurements were performed by a digital calliper. Results: According to morphometric measurements of vertebral bones of partridges, the longest bones of cervical vertebrae were C7 and C8, the highest one was C13, the widest bones were C2 and C3; the bones with the highest canal were C8, C9, C10, C11, C12, the bone with the widest canal was C13, the bones with the largest cranial and the bones with the largest caudal width were C13, C3 and C7. When considering the morphometric measurements of vertebral bones of pheasants, the longest bone of cervical vertebrae was C8, the highest bone was C13, the widest bone was C3, the bones with the highest canal were C8, C10, C12, the bone with the widest canal was C13, the bone with the largest cranial width and the bone with the largest caudal width were C13 and C8, respectively. Conclusion: It may be stated that morphometric values of vertebrae of partridges and pheasants are similar to those of other poultry.

PDF

___

Bahadır A, 2002. Hareket sistemi, in; Evcil Kuşların Anatomisi, Ed; Dursun N, Medisan Yayınevi, Ankara, Türkiye, s: 1-29.
Bahadır A, Yıldız B, Serbest A, Yıldız B, Yılmaz O, 1993. Evcil Su kuşlarından yerli kaz, yerli ördek ve pekin ördeğinin iskeletleri üzerinde karşılaştırmalı makro-anatomik araştırmalar. Uludağ Ünv Vet Fak Der, 12, 1-12.
Baumel JJ, King AS, Breazile JE, Evans HE, Vanden Berge JC, 1993. Nomina anatomica avium puplished by the nuttall orniholgical clup, Cambridge, USA.
Çetin O, Kırıkçı K, 2000. Alternatif Kanatlı Yetiştiriciliği, Konya, S.Ü. Vak Yayın, Konya, Türkiye.
Demirkan AÇ, 2002. Ördekte İskelet Sistemi, A.Ü. Sağ Bil Ens Doktora Tezi, Ankara, Türkiye.
Doğuer S, Erençin Z, 1964. Evcil Kuşların Komparativ Anatomisi, Ankara Ünv Basımevi, Ankara, s: 2-23.
Dyce KM, Sack WO, Wensing CJG, 1987. Texbook of Veterinary Anatomy, Philadelphia, USA, pp: 775-779.
Getty R, 1975. Sisson and Grossman’s the Anatomy of the Domestic Animals, New York, USA, pp: 1790-1801.
Howman K, 1993. Pheasants of the World, Their Breeding and Management, Hancock House Publishers, Washington, USA.
King AS, McLelland J, 1975. Outlines of Avian Anatomy, Bailliere Tindal, London, UK, pp: 1-22.
Nickel R, Schummer A, Seiferle E, 1977. Anatomy of the Domestic Birds, Verlag Paul Parey, Hamburg, Germany, pp: 3-25.
Roenigk WP, 1999. World poultry consumption symposium: Muscle growth and development, keynote address. Poultry Sci, 78, 722-728.
Taşbaş M, 2001. Veteriner Anatomi, Yorum Matbaası, Ankara, Türkiye, s: 223-232.
Wise DR, Jennings AR, 1973. The Development and morphology of the growth plates of two long bones of the turkey. Res Vet Sci, 14, 161-166.
Woodard AE, Abplanalp H, Phisenti JM, Snyder RL, 1983. Inbreeding effects on reproductive traits in the ringnecked pheasant. Poultry Sci, 62, 1725-1730.
Yılmaz A, 2004. Kuluçkalık keklik (Alectoris graeca) yumurtalarının depolanmasında süre, pozisyon ve ön ısıtmanın kuluçka sonuçlarına etkileri. S.Ü. Sağ Bil Ens Doktora Tezi, Konya, Türkiye.
Zweers GA, Vanden Berge JC, Koppendraier R, 1987. Avian cranio- cervical systems, Part I: Anatomy of the cervical column in the chicken. Acta Morphol, 25, 131-155.