Problem Durumu: Kurgusal mahkeme (Mock trial), vatandaşlık eğitiminde sınıf içi ve ders dışı etkinlik olarak yaygınlıkla kullanılmaktadır. Kurgusal mahkeme vatandaşlık eğitiminde kullanılan tdeneyimleyerek öğrenmeye dayanan bir benzetim tekniğidir. Kurgusal mahkeme, gerçek mahkeme salonu şeklinde düzenlenen bir sınıfta, öğrencilerin hakim, avukat, şahit, yargıç gibi roller alarak bir konu hakkında gerçek ortama ilişkin benzetim yapması olarak tanımlanmaktadır. Kurgusal mahkeme ile öğrenciler, mahkeme sisteminin nasıl çalıştığını öğrenmekte, adalet, tarafsızlık, zaman aşımı, ifade hakkı, kanıtların önemi, birinin suçu işlediği kanıtlanıncaya kadar suçsuz olduğu gibi yasal ve demokratik ilkelerin önemini anlar, anayasanın felsefi ve tarihsel temellerini öğrenerek geçmiş ve bugün bağlamında güncel uygulamaları düşünüp tartışır. Öğrencilerin vatandaşlıkla ilgili konulara duyarlığını ve katılımını artıran, öğrencilerde çatışma çözme, problem çözme, karar verme, eleştirel düşünme, iletişim, işbirliği ve empati gibi becerileri ve adalet ve sosyal sorumluluk gibi duyguları geliştiren bir öğretim yöntemidir. Eğitimde kurgusal mahkeme önce hukuk eğitimiyle başlamış daha sonra sosyal bilgiler, tarih, fen eğitimi, diğer disiplinlerarası alanlarda ve öğretmen eğitiminde kullanılmıştır. Kurgusal mahkemeler genellikle bir kurgusal olay üzerine yapılır. Öğretmen bir kurgusal olay oluşturur, öğrencilere görevlerini dağıtır, mahkeme sürecine hazırlanmaları için rehberlik eder, mahkeme sürecini kontrol eder ve değerlendirme yapar. Mahkemede gerçek durumlardan ve kurgusal olaylardan yararlanılır. Bu yöntemde genellikle kurgusal olaylar kullanıldığı görülmektedir. Alanyazında doğrudan sınıf ve okul sorunları üzerine kurgusal mahkeme uygulanan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada doğrudan sınıf sorunları üzerine mahkeme yöntemi uygulandığında, bu yöntemin nasıl ele alınması gerektiği bir örnek durum üzerinden tartışılmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışma, Türkiye’de bir öğretmenin, sınıfında karşılaşılan sorunların çözümü için uyguladığı mahkeme yöntemini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada kurgusal mahkeme yönteminin sınıf sorunlarının çözümünde nasıl uygulandığı, öğretmenin rolünün, öğrenci kazanımlarının, öğrenci tutumlarının ve yaşanan sorunların neler olduğu anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırma, kurgusal mahkemelerin sınıf sorunlarının çözümünde kullanılmasını içeren özgün/asıl bir durumun (intrinsic case study) çalışmasıdır. Bu çalışmada, özgün ve farklı bir durumun incelenmesini temel aldığı için özgün durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma Türkiye’de bir il merkezinde, 800 öğrenci kapasitesine sahip, yarım gün eğitim veren ve sosyo-ekonomik düzeyi orta sayılabilecek ailelerin çocuklarının öğrenim gördüğü bir devlet okuludur. Araştırmaya bu okulda görev yapan yirmi yıllık bir öğretmen ile bu öğretmenin sınıfında öğrenim gören 20 dördüncü sınıf öğrencisi katılmıştır. Bu araştırmada, veriler sınıf ortamında yapılan katılımcı gözlemler, öğretmen ve öğrencilerle yapılan yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Araştırmada 6 ay katılımcı gözlem yapılmış, her mahkeme sonrasında mahkemeye katılan öğrenciler ile araştırma başında ve sonunda öğretmenle görüşmeler yapılmıştır. Araştırma verileri, MAXQDA veri analizi programında tümevarımsal analiz yaklaşımı ile temalandırılarak analiz edilmiştir. Gözlem ve görüşme verileri karşılaştırılarak analiz edilmiş, deneyimler ve anlamlar üzerine odaklanılmıştır.Araştırmanın Bulguları: Mahkeme süreci sınıfta bir-iki ay ara ile derslerin son 15 dakikasında gerçekleştirilmektedir. Kurgusal mahkeme, kısa bir zaman içerisinde, sınırlı sayıda öğrenci ile gerçekleştirilmiş ve sınıf ortamının tam bir mahkeme şeklinde düzenlenmemiştir. Bu nedenle, benzetimden daha çok drama şeklinde uygulandığı görülmektedir. Mahkemede ele alınacak olayı öğrenciler ve öğretmenler birlikte konuşarak karar veriyorlar. Mahkeme konuları daha çok sınıf kurallarının çiğnenmesi gibi sınıf eşyalarının zarar görmesi gibi öğrencilerin ortak sorunları üzerine yapılıyor. Öğrenciler mahkemede aldıkları rolleri uygulayarak sınıf sorununu çözüyorlar. Mahkemede uyulacak kurallar öğrenci ve öğretmenler tarafından birlikte mahkeme öncesinde belirlenmiş. Öğretmen mahkemede öğrencilerin görev dağılımı, kısmen de mahkeme kararının verilmesi konusunda ihtiyaç olduğunda müdahalede bulunuyor. Öğrencilerde eleştirel düşünme, karar verme, sorumluluk, iletişim, empati, sorun çözme, öz kontrol, empati, katılım ve iletişim becerileri gelişiyor. Hak ve adalet kavramları ile adalet sisteminin işleyişi konusun da bilgi ediniyorlar. Öğretmen mahkeme sonrasında herhangi bir değerlendirme yapmıyor sadece öğrencilerin tutum ve davranışlarında yaşanan değişimleri gözlemliyor. Öğrenciler genellikle sınıf sorunlarını bu biçimde çözmekten memnunlar. Öğretmen bu yöntem ile öğrencilerde davranış sorunlarının azaldığını belirtiyor. Öğretmen bu yöntemi uygularken, eğitim sisteminin işleyişinden, öğrencilerden ve çevreden kaynaklanan kimi sorunlarla karşılaşıyor. Araştırma Sonuçları ve Öneriler: Bu çalışmada sınıf sorunlarının çözümünde kurgusal mahkeme yönteminden yararlanılabileceği görülmüştür. Sınıf sorunlara ilişkin mahkeme uygulanacağında öncelikle öğrencilerin ortak yaşamından sorunlar mahkemede ele alınabilir. Mahkeme öncesinde, mahkemede ve sonrasında uyulacak ilkeler belirlenmeli, demokratik, saygı, sevgi ve güven içeren bir sınıf kültürü oluşturulmalıdır. Türkiye’de kurgusal mahkeme üzerine çok az çalışma yapılmıştır. Bu yöntem sadece hukuk eğitimi değil, demokrasi ve insan hakları eğitimi, vatandaşlık eğitimi, tartışmalı konuların eğitimi, Türkçe ve yabancı dil eğitimi gibi birçok alanda kullanılabilir. Bu alanlarda mock trial yönteminin kullanılarak yapılacak deneysel ve nitel çalışmalara çalışmalara gereksinim olduğu açıktır.

Purpose: Mock trial is an activity commonly used both in and out of the class in citizenship education. Mock trial is a simulation technique rooted in experiential learning. This study aimed to evaluate the Mock trial method used by a primary school teacher in Turkey to solve the problems faced during lessons. Research Methods: This research is designed as an intrinsic case study, which involves the use of Mock trials to solve the classroom problems. Participants were a classroom teacher and 20 fourth grade students attending her class. Research data were analyzed using inductive thematic analysis. Findings: Mock trial procedure was conducted during the last 15 minutes of the lessons at one-to-two-month intervals. The problem to be handled in the Mock trial is decided by the consensus of th students and the teacher. Students solve the problem by acting out their roles as decided in the trial. In this way, students develop the skills of problem solving, self-control, responsibility, empathy, and communication. Also, they learn about the concepts of right and justice, and the functioning of justice system. Implications for Research and Practice: When Mock trial is to be applied to solve classroom problems, especially the problems students commonly experience in their school can be prioritized. Rules to abide before, during and after the trial should be set up first, and a democratic classroom culture characterized with respect, affection and confidence should be established. Students should be encouraged to concentrate on the solution of the classroom problems. Further research can be conducted on utilizing this method as an instructional method in different courses. Moreover, training programs can be held to inform the teachers about this method.