Şenol POYRAZLI, Binnur YEŞİLYAPRAK, Ali MİLLİOĞULLARI

Predictors of life satisfaction among guidance counselors and administrators employed by the Minisry of Education in Turkey

Problem Durumu: Mutluluk ya da yaşam doyumunun, insanlık tarihi boyunca tüm insanların yaşam boyu erişmek istediği, hep erişmek için çalıştığı ana ve sonal amaç olduğu, insan türününen önemli fiziksel, duygusal, düşünsel ontolojik bir gerçekliğidir. Bu nedenle de, mutluluğun ne olduğu, nasıl erişileceği, insanlığın düşün tarihi boyunca, sıradan insane anlatısından mitolojiye, teolojiye, yazına ve felsefeye bir en önemli düşünme-araştırma konusu olmuştur. Giderek, modern çağda toplum bilimsel araştırmaların konusu olmaya başlamış ve 1960'lı yıllardan başlayarak, mutluluk, yaşam doyumu, insanın kendini iyi duyumsama durumu (human well-being) ve yaşam niteliği, bir önemli toplum bilimsel-interdisiplineri kuramsal ve görgiil bilimsel araştırma alanı haline gelmiş bulunmaktadır. Bu gelişmeyi, kuşkusuz, insan ve toplum bilimleri açısından ve daha insanca-tüm insanları mutlayıcı-anlamlı bir toplumsal düzeni geliştirebilme amacı açısından bir en değer-anlamlı gelişme olarak değerlendirebiliriz.Son yıllarda Türkiye'de toplum bilim çevrelerinde de bu yeni önemli araştırma alanının yansımaları görülmeye başlandığı; insanın kendini iyi duyumsama, yaşam doyumu, iş doyumu ve yaşam niteliği üzerine araştırmaların gerçekleştirildiği görülmekle birlikte, ilgili araştırma yazınının incelenmesi, toplumumuzun çağdaşlaştırmasında ve geleceğinde çok önemli bir yeri olan Türk Milli Eğitim topluluğunun bileşenlerinden olan eğitim yöneticileri ve psikolojik danışmanların yaşam doyumlarını belirleyici-yordayıcı etmenlerin neler olabileceği, bu etmenlerden özellikle, iş doyumunun yaşam doyumu üzerinde belirleyiciliğinin karşılaştırılmalı perspektifle inceleyen araştırmaların olmadığını göstermiş bulunmaktadır. Araştırma konusu, bu gerekçelerle seçilmeye değer bulunmuştur.Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığında çalışan eğitim yöneticileri ve psikolojik danışmanların yaşam doyumlarını yordayıcı etmenleri, karşılaştırmalı bir yaklaşımla araştırmaktır. Böylece, araştırmanın bu alanda konunun bilimsel bilgisinin geliştirilmesine ve eğitim çalışanları topluluğunun yaşam niteliğini geliştirici ulusal eğitim politikalarının oluşturulmasında bilimsel temelli veriler sağlamaktır.Araştırmanın Yöntemi: Araştırma örneklemi, Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığının merkez ve taşra örgütlerini temsili olarak içerecek şekilde, büyük ve orta ölçekli 10 ilde çalışan yöneticiler ve psikolojik danışmanlar arasından seçilen 920 katılımcıdan oluşmaktadır (679 psikolojik danışman ve 241 eğitim yöneticisi olmak üzere). Veri toplama araçları olarak, araştırmacılarca hazırlanan sosyo-demografik veri bilgi formu, Minnesota Satisfaction Questionnaire ile Satisfaction with Life Scale kullanılmıştır. Her iki ölçekte hem özgün formlarının yetkin kavramsal temellendiriliş nitelikleri hem de yeterli psikometrik özellikleri nedeniyle, kültürler arası karşılaştırmalı araştırmalarda en çok kullanılan veri toplama araçları arasında olmaları nedeniyle tercih edilmiştir. Ayrıca, bu iki ölçeğin Türkçe versiyonlarının da yeterli psikometrik niteliklere sahip oluşları temelinde bu ölçeklerin kullanılması tercihi yapılmıştır.Araştırmanın Bulguları: Araştırmanın üzerine temellendirildiği kuramların beklentilerine uygun olarak, psikolojik danışmanlar ve yöneticilerin yaşam doyumu düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulgulanmıştır. Psikolojik danışmanların algılanan yaşam doyumu düzeylerinin, yöneticilerin algılanan yaşam doyumlarından daha yüksek olduğu görülmüştür. Çoklu regresyon çözümlemesinin sonuçları, cinsiyet, evlilik statüsü, eğitim düzeyi, eğitim-görev uyumu, içsel ve dışsal iş doyumu değişkenlerinin psikolojik danışmanların yaşam doyumu düzeylerini istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir. Psikolojik danışmanlar arasında kadın, evli, eğitim düzeyi yüksek, eğitim-görev uyumu olanlar ve içsel ve dışsal iş doyum düzeyi yüksek olanların, yaşam doyumlarının da anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Yöneticiler grubu içinse, cinsiyet, evlilik statüsü ve dışsal iş doyumu değişkenlerinin, yaşam doyum düzeylerini istatistiksel olarak anlamlı ölçüde yordadığı görülmüştür. Yöneticiler arasında, kadın, evli olanlar ve yüksek düzeyde iş doyumu olanların, yaşam doyum düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür.Araştırmanın Sonuçlan ve öneriler: Araştırmanın bir önemli sonucu, ülkemizde ve başka ülkelerde bu konuda yapılan araştırma bulguları ile de tutarlı olarak, psikolojik danışmanların yöneticilerden daha yüksek yaşam doyumu düzeyine sahip olduğudur. İlgili araştırma sonuçları ve kuramsal temelde bu bulgu, yöneticilerle karşılaştırıldığında, psikolojik danışmanların işlerinin daha yaratıcı, görece daha özgür, kendilerini gerçekleştirmeye daha uygun olanak sağlayıcı, daha yeterli boş zaman veren içsel iş doyumu sağlayıcı nitelikte olmasma bağlanabilir . Araştırmanın diğer bir önemli sonucu da, iş doyumunun yaşam doyumunu yordamada bir ana etmen olduğu bulgusunu desteklemesidir.Bu araştırma deneyimi, en önemli kuramsal-yöntemsel öneriler olarak, bilimsel evrenselliklere erişmek için bu alandaki kavramlaştırma, araştırma araçları ve göstergelerinin öznel perspektiften nesnel perspektife doğru geliştirilmesi, aynı konuda yapılan öznel ve nesnel perspektifli araştırma sonuçlarının karşılaştırılması; kültürler arası, toplumsal sistemlerarası karşılaştırılmalı yaklaşımlı ve uzun dönemli araştırma tasarımlarının daha yeterlice yön verici olması gereğini vurgulamayı zorunlu kılmaktadır. Uygulamaya yönelik önerimiz ise, tüm toplumsal politikalar için geçerli olacağı gibi,ulusal eğitim politikalarının da bilimsel bulgular temelinde geliştirilmesi bilincinin kazandırılması olacaktır.

Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığında çalışan psikolojik danışmanlar ve yöneticilerin yaşam doyumlarını yordayıcı değişkenler

Problem Statement: A review of the literature indicated that both job satisfaction and life satisfaction are important to an individual's overall wellbeing. While there have been extensive studies related to job satisfaction in a Turkish context, studies related to the predictors of life satisfaction are limited.Purpose of Study: The purpose of this research study was to explore and compare the level of life satisfaction among guidance counselors and administrators working for the Ministry of Education in Turkey.Method: A total of 920 participants (679 guidance counselors, 241 administrators) took part in this study. Ten cities from among the most populated and average-size populated cities and surrounding towns in Turkey were selected for data collection. A Socio-Demographic Data Form, prepared by the researchers, the Minnesota Satisfaction Questionnaire, and the Satisfaction with Life Scale (SWLS) were used to collect data. An independent-samples t-test and two separate simultaneous multiple regression analyses were utilized to analyze the data.Findings: There was a statistically significant difference in the scores for guidance counselors and administrators. Counselors reported higher levels of life satisfaction. Results of the regression analyses indicated that the following variables contributed significantly to the level of life satisfaction among guidance counselors: gender, marital status, level of education, fit between educational background and tasks assigned, intrinsic job satisfaction, and extrinsic job satisfaction. Guidance counselors who were women, who were married, who reported higher levels of education, higher levels of intrinsic job satisfaction, and higher levels of extrinsic job satisfaction, and who reported a better fit between their educational background and the tasks they were assigned to also reported higher levels of life satisfaction. For the administrator group, the following variables contributed significantly to the level of life satisfaction: gender, marital status, and extrinsic job satisfaction. Administrators who were women, who were married, and who reported higher levels of extrinsic job satisfaction also reported higher levels of life satisfaction.Conclusion and Recommendations: Based on the results, interventions that increase the administrators' and counselors' job satisfaction levels which in turn will contribute to an increase in their life satisfaction are warranted. An increase in these groups' job and life satisfaction will likely impact the delivery of educational services to students. Further research needs to be carried out in a Turkish context to further contribute to the exploration of the predictors of life satisfaction.

PDF

___

Andrews, F. M., & Withey, S. B. (1976). Social indicators of well-being: Americans' perceptions of life quality. New York, NY: Plenum Press.
Argyle, M. (2001). The psychology of happiness. New York, NY: Routledge
Aysan, F., & Bozkurt, N. (2004, July). Psikolojik danışmanların yaşam doyumu, stresle başaçıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir il örneği (Guidance counselors' life satisfaction, coping strategies for stress, and negative automatic thoughts: The case of Izmir] . XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya (Turkey).
Bhaskar, R. (1987J. Scientific realism and human emancipation. London: Verso.
Bradburn, N. M. (1969). The structure of psychological well-being. Chicago, İL: Aidine.
Bulut, N. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başaçıkma stratejileri ve olumsuz otamatik düşünceleri arasındaki ilişkiler [The relations between school counselors' life satisfaction, strategies in dealing with stress, and negative automatic thoughts]. Türk PDR Dergisi (journal of Psychological Counseling and Guidance), 3 (27), 1-13.
Bryant, R. M., & Constantine, M. G. (2006). Multiple role balance, job satisfaction and life satisfaction in women school counselors. Professional School Counseling, 9, 265-271.
Campbell, A., Converse, P. E., & Rogers, W. L. (1976). The Quality of American Life. New York, NY: Sage.
Cantril, H. (1965). The pattern of human concerns. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
Dikmen, A. A. (1995). Kamu çalışanlarının iş doyumu ve yaşam doyumu [Work and life satisfaction among public sector employees]. Unpublished M.A. Thesis, University of Ankara.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95,542-575.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen,R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
Fritzsche, B. A., & Parrish, T. J. (2005). Theories and research on job satisfaction. In S. D. Brown & R.W. Lent (Eds.), Career Development and Counseling (pp.180-203). New York, NY: John Wiley & Sons, Inc.
Gasper, D. (2007). Human well-being: Concepts and conceptualizations. In M. McGillivray (Ed.), Human Well-Being (pp. 23-64). New York, NY: Palgra & Macmillan.
Heller, D., Judge, T. A., & Watson, D. C. (2002). The Confounding role of personality and trait affectivity in the relationship between job and life satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 23,815-835.
Herzberg, F., Mousner, B., & Synderman, B. B. (1959). Motivation to ivork. New York, NY: J. Wiley.
Iverson, R. D., & Maguire, C. (2000). The relationship between job and life satisfaction, evidence from a remote mining community. Human Relations, 53, 807-839.
Kahneman, D., Diener, E., & Schwartz, N. (1999). Well-being: The foundations of hedonic psychology. New York: Russell Sage.
Koç , Z. (1998). Rehberlik ve araştırma merkezlerinde görev yapan rehber öğretmenlerin iş doyumları [Work satisfaction of guidance counselors employed in guidance and research centers]. Unpublished M.A. Thesis, Gazi University, Ankara, Turkey.
Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerde yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması [Life satisfaction among adolescents with and without problems]. Unpublished M.A. thesis, Ankara University, Social Science Ins., Ankara, Turkey.
Locke, E. A. (1983). Nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (pp.1297-1349). New York, NY: John Wiley & Sons.
Marx, K. (1964). The Economic and Philosophical Manuscript of 1844. New York, NY: International Publisher.
Maslow, A. (1970). Motivation and Personality. New York, NY: Harper & Row.
Milliogullari, A. (2007). The effect of the socialist workers' self-government on the workers influence on decision-making and the transcendence of alienation of labor in work organizations in Yugoslavia. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
Myers, D. G. (1992). The Pursuit of Happiness. New York: Morrow.
Ok, S. (2004). Banka çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin iş doyumu, rol çatışması, rol belirsizliği ve bazı bireysel özelliklere göre incelenmesi [An examination of level of burnout in relation to work satisfaction, role conflict, role confusion, and demographic characteristics among bank employees]. Journal of Turkish Psychological Counseling and Guidance, 3(21), 57-67.
Onur, A. (2010). Çalışanların özyeterlilik algılarının yaşam doyumları üzerine etkisi: Okul yöneticileri üzerine bir araştırma [The effect of level of self-efficacy on life satisfaction among employees: A study of school administrators]. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (paper), Trabzon.
Pavot, W., & Diener, E.(1993). Review of the satisfaction with life scale. Psychological Assessment, 5,164-172.
Rain, J. S., Lane, I. M., & Steiner, D. D. (1991). A current look at the job satisfaction and life satisfaction relationship: Review and future considerations. Human Relations, 44,287-307.
Shin, D. C., & Johnson, D. M. (1978). Avowed happiness as an overall assessment of the quality of life. Social Indicators Research, 5, 475-492.
Surucu, M., & Bacanlı, F. (2007). Rehber öğretmenlerin iş ve yaşam doyumlarının incelenmesi [An investigation of work and life satisfaction of guidance counselors]. IX. Ulusal PDR Kongresi özet Kitabı. Ankara, Turkey: Nobel Basımevi.
Snyder, C. R., & Lopez, S. J. (2007). Positive Psychology. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Tezer, E., & Uzer, A. S. (1999). Okullarda görev yapan psikolojik danışmanların iş etkinlikleri işlerinde karşılaştıkları sorunlar ve iş doyumları arasındaki ilişkiler [The relations between school counselors' work activities, problems they encounter, and work satisfaction]. İnsan Bilimleri Dergisi, 12,17-28.
Uygac, N., Arbak, Y., Duygulu, E., & Çıraklar, N. (1998). İş ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin 3 temel varsayım altında incelenmesi [An investigation of Work and life satisfaction based on three fundamental assumptions]. DEU IIBF Dergisi, 13 (11), 193-204.
Uz-Bas, A. (2011). Investigating the levels and predictors of life satisfaction among prospective teachers. Eğitim Araşltrmalari Eurasian Journal of Educational Research, 11 (44), 71-88.
Veenhoven, R. (1996). The life satisfaction. In W. E. Saris (Ed.), A comparative study of satisfaction with life in Europe (pp. 11-48). The Netherlands: Eotovs University Press.
Weiss, D.J., Dawis, R. L, England, G. W., & Lofguist, L. H. (1977). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, XXII. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
Wright, T. A., Bennett, K. K., & Dun, T. (1999). Life and job satisfaction. Psychological Reports, 84,1025-1028.
Yeşilyaprak, B. (2001). Rehber öğretmenlerin iş doyumunun yordanması [Predictors of guidance counselors' work satisfaction]. Eğitim Arastirmalari - Eurasian journal of Educational Research, 1 (3-4), 139-143.
Yılmaz, E. (2008). Organizational commitment, loneliness, and life satisfaction of school principals. Social Behavior and Personality an Intenational journal, 36, 1085-1096.