Problem Durumu:Doktora programlarının etkililiğinde doktora adaylarının 'doğru seçimi' önem taşımaktadır. Doktora programları incelendiğinde, farklı ülkelerde, hatta aynı ülkede dahi doktora programlarına öğrenci kabulünde birden fazla yaklaşımın uygulandığı görülmektedir. Ulusal, bölgesel ve merkezi sınavlar ya da ilgili programın olduğu birim tarafından yapılan sınavlar, lisans akademik başarısı, tavsiye mektupları ya da doğrudan çalışmak istediği tez konusu ile doktora programlarına başvurular olabilmektedir. Öte yandan nitelikli tezlerin ortaya çıkmasında ve geleceğin bilim insanlarının yetiştirilmesi açısından doktora sürecindeki öğrenme yaşantılarının,bu amacı destekleyecek biçimde yapılandırılması gerekmektedir. Türkiye'de belirli sayıda krediden oluşan zorunlu ve seçmeli dersleri tamamlayarak tez aşamasına geçilen programların yanı sıra, Almanya'da olduğu gibi doğrudan tez çalışmasına da başlanabilmektedir. Enstitülerin sunduğu oturumlar, seminerler, dersler veya doğrudan akademik tez danışmanlarının oluşturduğu kolokyumlara ve akademik ortamlara katılarak, tez konusunun belirlenmesi, olgunlaşması ve yazımı için gerekli bilgi ve becerilerin kazanıldığı bir çok uygulamaya rastlanmaktadır. Doktora adaylarının belirlenmesinde, etkili öğrenme yaşantılarının ve verimli bir tez sürecinin geçirilmesinin yanı sıra doktoranları yönlendirmede danışmanın etkin bir role sahip olduğu genel olarak kabul görmektedir. Araştırmanın Amacı:Bu çalışmanın amacı Almanya ve Türkiye yükseköğretim sisteminde eğitim fakültelerindeki doktora öğrencilerini seçme ve yetiştirme uygulamalarıyla akademik tez danışmanının rolüne ilişkin görüşleri karşılaştırmalı biçimde ortaya koymaktır.Araştırmanın Yöntemi: Çalışmada bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüte dayalı örnekleme tekniği ile belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Bremen Üniversitesi Eğitim Fakültelerinden sekizer akademik tez danışmanı ve2011-2012 yılları arasında mezun olmuş veya mezun olma aşamasına gelmiş sekizer doktoralı katılımcı (32 kişi) oluşturmaktadır. Veriler görüşme tekniği kullanılarak yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmış ve NVIVO 8 programı kullanılarak, içerik çözümleme tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın Bulguları: Türkiye'de doktora programlarına kabul süreci oldukça merkezi ve çoğunlukla akademik danışmanın dışında yürürken, Almanya'da danışmanın doktora adayını programa kabul etmede ve sonrasındaki tüm süreçte daha etkili olduğu görülmektedir. Doktora adaylarının sahip olması gereken yeterlikler 'sürece ilişkin farkındalık' 'akademik yeterlikler ve kişisel özellikler', 'mesleki deneyimler', 'doktora tez konusunun özgünlüğü' gibi temalar altında oldukça çeşitlilik göstermektedir. Almanya'da, daha çok doktora yapmanın yeterince çekici hale getirilmemesi; Türkiye'de ise doktora yapmaya uygun yeterlikleri ölçmeyen merkezi sınavlarla öğrenci alınması eleştirilmektedir. Belirli sayıda krediyi tamamlayarak teze başlanılan programların yerine, kolokyumlara, akademik ortamlara-ağlara ve gereksinimlere bağlı olarak alınacak eğitimler aracığıyla doktora adaylarınınım yetiştirilmesi daha uygun bulunmuştur. Akademik danışmanlık rolleri olarak 'yönlendiricilik, hazırlayıcılık ve güdüleyicilik' sahip olması gereken yeterlikler olarak ise 'kavramsal, teknik ile insan ilişkileri' temaları öne çıkmıştır. Danışmanların, yaygın bir akademik ilişki ağının içerisinde olmaları ve öğrencileri bu ortamlara katılmaya teşvik etmeleri;olası sorunları öngörebilmeleri; tutumlarıyla rol modeli olmaları, kariyer ve yaşam koçluğu yapmaları; güdüleyici ve iletişim becerileri gelişmiş, araştırma becerilerine sahip, çok yönlü bireyler olmaları beklenmektedir.Araştırmanın Önerileri:Merkezi genel yetenek sınavları yerine bilimsel araştırma yapma yeterliklerini ve alana yönelik bilgi birikimini ölçen sınavlar yapılabilir. Gerçekleştirilmiş bilimsel yayınların, düzenlenen mesleki etkinliklerin ve özgün araştırma önerilerinin puanlandığı bir sistem oluşturulabilir. Farklı doktora programları . (Ph.D ve Ed.D-) açılabilir, bu programlara farklı başvuru olanakları (doğrudan tez önerisi ile, bilimsel hazırlık programlarına katılma, kredilendirilmiş paket programlar) sağlanabilir. Doktora programlarına, kurumlarında başarılı çalışmaları olan, yaratıcı fikirler geliştirebilen, disiplinler arası bilgi birikimine sahip 'uygun' bireyleri çekecek sistemler geliştirilebilir. Enstitüler, lisans aşamasından itibaren öğrencileri doktora programlarına yönelik bilgilendirme ve hazırlama; doktora aşamasında tez önerisi hazırlayabilme, kaynak tarama ve raporlaştırma, bilimsel araştırma tekniklerini ve istatistik çözümleme yazılımlarını sunma ve bunları etkin biçimde kullanabilme, zaman-stres ve iletişim yönetimi alanlarında seminerler verme; kariyer planlaması hizmeti sunma gibi işlemleri yerine getirebilirler. Bu etkinlikler, süreli seminerler biçiminde, yıl içerisinde birkaç kez yapılabilir.Akademiktezdanışmanlığıeğitimleridüzenlenebilir.Tez danışmanlarının yaygın biçimde akademik ağların içerisinde yer almaları, kendi kolokyumlarını oluşturmaları ve kendilerinin de farklı kolokyumlarda yer almaları özendirilebilir.Zorunlu ders uygulaması, yüksek lisansını farklı bir anabilim dalında tamamlamış olanların ve bütünleşik doktora yapanların haricinde kaldırılabilir. Bunun yerine seçmeli derslerin, özellikle de farklı disiplinlerden (sosyoloji, psikoloji, tarih, ekonomi vb.) alınacak derslerin sayısı artırılabilir. Bu derslerin içerikleri (kuramsal temellendirme, uygulama ilişkisi kurma) ve işlenişleri (eleştirel yaklaşım, sentez basamağına uygun kazanımlar vb.), doktora sürecinin doğasına uygun olarak yapılandırılabilir.Enstitülerin yapılanmaları, yetkileri, olanakları ve kadroları bu işlemleri gerçekleştirecek biçimde düzenlenmelidir

Problem Statement: The "right selection" of doctoral candidates is of great importance for the effectiveness of doctoral programs. There are programs in which one can directly begin with the dissertation, as well as programs that require the completion of credits through mandatory and elective courses. It is widely accepted that academic thesis supervisors play an important role at every stage in PhD programs.Purpose ofStudy: The purpose of this study is to compare the selection and training of PhD students of the education faculties of the University of Bremen and Ege University, as well as the role of the supervisor by investigating the views of PhD students, graduates and thesis supervisors.Methods: In this study,integratedmulti-casedesign was used. The study group was determined with a criterion sampling method. The data was collected by interviews and analyzed by a content analysis technique.Findings and Results: The competenciesrequired ofdoctoral candidates vary under themes such as "awareness of the process", "academic qualifications and personal characteristics", "professional experience", and "the originality of the doctoral dissertation". In Germany, there is failure to make PhD programs sufficiently attractive to attract students, while in Turkey, the selection of students through central exams that do not measure suitability for doctoral qualifications are criticized. It was deemed more appropriate to train PhD candidates by practicing in colloquiums and academic environments addressing networks and needs rather than by programs in which candidates begin their dissertation after completing a certain number of credits. Being "directive, preparative and motivational" stood out as the preferred roles of an academic thesis supervisor.Conclusions and Recommendations: Systems that can attract "suitable" individuals who complete their studies successfully, can develop creative ideas, and are interdisciplinary in nature may be developed. Institutions may manage activities like informing and preparing students for PhD programs beginning from the undergraduate stage and continuing through the doctoral dissertation stage.