Muğlalı Ali ve Divançesi
Osmanlı Devleti’nin siyasi ve sosyal açından önemli değişimler yaşadığı 19. yüzyıl, hiç şüphesiz edebî alanda da büyük değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir yüzyıldır. Bu değişimler kuşkusuz olarak toplumun var olduğu her bir alanı özellikle edebiyat sahasını da etkilemiştir. Bu dönemde edebiyat, önceki yüzyılın bir tekrarı olmaktan öteye gidememiştir. Bu dönemde edebî anlamda niteliğin düştüğü ve bir önceki yüzyılda yaşamış şair ve ediplerin tekrar edildiği; nicelik açısından şair sayısında ciddi bir artışın olduğu görülmektedir. Yine bu yüzyılda âşık tarzı söyleyiş, şehirlerde gelişen halk dili ve de dîvân tarzı söyleyişin birleşmesi ile ortaya çıkan Mahallîleşme Akımı’nın iyice revaç bulduğu gözlenmektedir. 19. yüzyılda, Mahallîleşme Akımı’nın adı sanı bilinmeen temsilcilerinden biri de Çaylıoğlu Muğlalı Ali’dir. Edebiyat tarihlerinde ve tezkirelerde hakkında herhangi bir bilgi bulunmayan Muğlalı Ali’nin 19. yüzyılda yaşadığına tanıklık eden yegane eseri Divançe’sidir. Divançe’sindeki biyografik kayıtlardan hareketle hakkında bilgi edinilebilen Muğlalı Ali’yi merkeze alan bu makalede, Muğlalı Ali’nin Divançesi’nden harektle onun hayatına, edebi şahsiyetine ve Divançe’sinin şekil özelliklerine değinilecek; şiirlerinden bazı örnekler sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Muğlalı Ali, Divançe, Aşık edebiyatı
Ali of Muğla and His Diwance
The 19th century, in which the Ottoman Empire experienced significant political and social changes, was undoubtedly a century of great change and transformation in the literary field. These changes have undoubtedly affected every area of society, especially literature. In this period, it is observed that the literary quality decreased, and the poets and literati of the previous century were repeated; however, there was a significant increase in the number of poets in terms of quantity. In 19th century, it is observed that the Localization Movement, which emerged with the combination of minstrel style discourse, folk language developed in the cities, and diwan style discourse, became more popular. In this century, one of the unknown representatives of the Neighborhoodization Movement is Çaylıoğlu Muğlalı Ali. The only work of Muğlalı Ali, about whom there is no information in literary histories and tezkires, which testifies that he lived in the 19th century, is his Diwance. In this article, which focuses on Muğlalı Ali, about whom information can be obtained from the biographical records in his Diwance, Muğlalı Ali's life, literary personality, and the formal characteristics of his Diwance will be discussed, and some examples of his poems will be presented.
Keywords:
Ali of Muğla, Minstrel Literature, Diwance,
___
- Akkuş, M. (2008). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası. Fenomen Yayıncılık.
- Artun, E. (2014). Türk Halk Edebiyatına Giriş. Karahan Kitapevi.
- Baba, S. (1998). Tasavvuf Terimleri. Heten Keten Yayınları.
- Canım, R. (2010). Divan Edebiyatında Türler. Grafiker Yayınları.
- Cebecioğlu, E. (1997). Tasavvuf Terimleri ve Deyimler Sözlüğü. Rehber Yayıncılık.
- Dilçin, C. (2004). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu.
- İpekten, H. (2014). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. Dergâh Yayınları.
- Kaya, D. (2014). Türk Dünyası Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Kavramları ve Terimler Sözlüğü. Akçağ Yayınları.
- Keleş, R. (2013). Divan Şiirinde Lafzî Âyet ve Hadis İktibasları (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Levend, A. S. (2018). Divan Edebiyatı Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar. Dergâh Yayınları.
- Oğuz, Öcal vd. (2015). Türk Halk Edebiyatı. Grafiker Yayınları.
- Onay, A. T. (2021). Açıklamalı Divan Şiiri Sözlüğü. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Saraç Y. (2014). Klâsik Edebiyat Bilgisi. Gökkube Yayınları.
- Şentürk, A. A. & Kartal, A. (2016). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Dergâh Yayınları.
- Taşkesenlioğlu, L. (2017) Divan Edebiyatında Elifnameler ve Bilinmeyen İki Elifname Örneği. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 58, 159-202.
- Yılmaz, M. (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler. Kesit Yayınları.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Erzurum Teknik Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Osmanlı Dönemi Erzurum’da Kamuya Ait Bazı Binaların Sigortalanması Süreci
Tek Parti Döneminde Parti Kurma Girişimleri ve Kurulan Siyasi Partiler (1923-1945)
Erzurum’da Kağızmanlı Vakıfları ve Şehrin İktisadi Durumu Hakkında Bazı Tespitler