17. yüzyılda Erzurum’a yerleşmiş olan Kağızmanlı “Beyler” ailesinden iki kişi, burada iki önemli vakıf kurmuştur. Bunlardan ilki olan Kağızmanlı Hacı Mehmet Efendi, 1751 yılında, Tebrizkapı yakınındaki Mehdi Abbas Türbesi yanında altı odalı bir medrese yaptırmıştır. Gerek bu medresenin giderleri gerekse diğer bazı hayır işleri için 1752 yılında 50 civarında gayrimenkul vakfetmiştir. Aynı aileden olan Kağızmanlı Hacı Ahmet Ağa ise yaptırmış olduğu çeşme ve köprü gibi hayır işleri için 1820’de büyük bir vakıf kurmuştur. Bu makalede her iki vakfın kuruluş belgeleri olan vakfiyeler ve sonraki yüzyıllara ait belgeler birlikte değerlendirilmiş ve vakıfların kuruluşundan mazbut vakıf haline gelmelerine kadar Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte yaşanan gelişmeler bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Diğer taraftan gerek vakfiyeler gerekse sonraki döneme ilişkin belgeler detaylı bir şekilde incelenmiş ve böylece Erzurum şehrinin fiziki yapısı, çarşıların şehir içindeki konumları hakkında önemli sonuçlara ulaşılmıştır. Makalede ele alınan bu vakıflar Erzurum’un ekonomik ve toplumsal açılardan gelişimin sürecinde önemli rol oynamıştır.

Two people from the "Beyler" family from Kağızman, who settled in Erzurum in the XVII. century, established two essential waqfs here. The first of these, Haci Mehmet Efendi of Kağızman, had a six-room madrasah built next to the Mehdi Abbas Tomb near Tebrizkapi in 1751. He donated about 50 real estate in 1752, both for the expenses of this madrasah and for some other charitable works. Haci Ahmet Aga of Kağızman, who is from the same family, established a significant waqf in 1820 for charity works such as the waqf and bridge he had built. In this article, the waqf documents, which are the waqf documents of both waqfs, and the documents belonging to the following centuries are evaluated together, and the developments in the process from the waqf of the waqfs to their becoming fused waqfs from the Ottoman Empire to the Republic are evaluated from a holistic perspective. On the other hand, the waqf and documents related to the next period were examined in detail. Thus, actual results were obtained about the city's physical structure of Erzurum and the location of the bazaars. These waqfs that reviewed in this article played an important role in the economic and social development process of Erzurum