Anıl BAŞPINAR, Meltem ŞENGELEN, Dilek ASLAN

HALK SAĞLIĞI BAKIŞ AÇISIYLA YAŞLI BİREYLERE YÖNELİK YAŞ AYRIMCILIĞI (AGEISM): KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE ÖNLEME YAKLAŞIMLARI / AGEISM AGAINST ELDERLY INDIVIDUALS FROM PUBLIC HEALTH PERSPECTIVE: CONCEPTUAL FRAMEWORK AND PREVENTIVE APPROACHES

Bu çalışmada yaş ayrımcılığı kavramının tanımlanması, belirleyicilerinin ve sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında dünyadaki ve Türkiye’deki güncel durum incelenmiş olup yaş ayrımcılığına bağlı olarak ortaya çıkan toplumsal ve bireysel problemler ele alınmıştır. Bu değerlendirmelerin sonucunda ise küresel ve ulusal seviyede uygulanmaya çalışılan güncel çözüm yolları ve bunlara ilişkin öneriler incelenmiştir. Yaşlı bireyler, 65 yaş ve üzerindeki bireyler olarak tanımlanmaktadır. Bu popülasyonun tüm dünyada göstermekte olduğu sürekli artış; bir sorun olarak toplumsal yaşamı ve bireylerin sağlık düzeylerini olumsuz etkilemektedir. Bu demografik değişime hazır olmayan toplumlarda zaman içerisinde daha fazla sayıda yaşlı bireyin savunmasız duruma düşmesi beklenmektedir. Bu süreçte yaş ayrımcılığının anlaşılması ve yaş ayrımcılığına yönelik farkındalığın arttırılması büyük önem göstermektedir. Yaşlı ayrımcılığına yönelik uluslararası mücadelenin desteklenmesi; hükümetler düzeyinde ise üretilen politikaların bu bireylerin toplumsal yaşama katılımını arttıracak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir. Bireylerin yaşlanmaya ve yaşlı bireylere yönelik gerçek olmayan olumsuz düşüncelerinin önüne geçilmesi; nesiller arasında iletişimin arttırılarak yaşlanmaya ve yaşlı bireylere yönelik olumlu tutumların geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Yaş Ayrımcılığı, yaşlı ayrımcılığı, yaşlı istismarı, yaşlanma, önleme

AGEISM AGAINST ELDERLY INDIVIDUALS FROM PUBLIC HEALTH PERSPECTIVE: CONCEPTUAL FRAMEWORK AND PREVENTIVE APPROACHES

This study aims to define age discrimination concept and to assess the determinants and consequences. Within the extent of the study, current situation in the world and social and individual problems arising due to age discrimination in Turkey have been discussed. Suggestions for the problems are proposed. Aged individuals are defined as 65 and older people. Continuously increasing trend in the numbers of the aged population all over the world affects the social life and the health conditions of individuals negatively. The societies are not ready for this demographic change. Therefore, more older individuals are expected to become vulnerable over time. In this regard, understanding ageism and improving awareness on age discrimination is becoming more important. The international struggle to prevent ageism should be supported and policies produced at state level should be arranged in a way to increase the participation of older age in social life. Interaction among generations and positive attitudes towards old age should be improved in order to prevent the negative thoughts towards aging and older individuals.

Keywords:

Ageism, age discrimination, elder abuse, aging, prevention,

PDF

___

1. Türk Dil Kurumu Sözlükleri [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://sozluk.gov.tr/?kelime=yaş
2. Kalache A. Ageing: A Global Perspective. Community Eye Health. 1999; 12(29): 1–4.
3. Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve Yaşlılık Epidemiyolojisi. Klinik gelişim. 2012; 25(3), 1-3.
4. Yerli G. Yaşlılık Dönemi Özellikleri ve Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler. Journal of International Social Research. 2017;10(52).
5. Ageism - WHO [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.who.int/ageing/ageism/en/
6. Türk Dil Kurumu Sözlükleri [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://sozluk.gov.tr/?kelime=ayrımcılık
7. A History of Ageism Since 1969 - American Society on Aging [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.asaging.org/blog/history-ageism-1969
8. Ayalon L, Dolberg P, Mikulionienė S, Perek-Białas J, Rapolienė G, Stypinska J, et al. A systematic review of existing ageism scales. Vol. 54, Ageing Research Reviews. Elsevier Ireland Ltd; 2019. p. 100919.
9. Müftüler HG. Modern Toplumda Yaş ve Yaşlı Ayrımcılığı. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(2), 181-214.
10. Elder Abuse and Neglect - HelpGuide.org [İnternet]. [Erişim:06.03.2020]. https://www.helpguide.org/articles/abuse/elder-abuse-and-neglect.htm
11. The Toronto Declaration – WHO [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020] https://www.who.int/ageing/projects/elder_abuse/alc_toronto_declaration_en.pdf
12. Akdemir N, Görgülü AGÜ, Çınar YHFİ. Yaşlı istismarı ve ihmali. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2008;15(1), 68-75.
13. Yıldır R, Ömeroğlu G, Terim N. Yaşlı Penceresinden Yaşlı Ayrımcılığı: Bursa ve Yalova örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2017;3(2), 313-29.
14. How ageism can negatively affect the health of older adults - Association of Health Care Journalists [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://healthjournalism.org/blog/2016/06/how-ageism-can-negatively-affect-the-health-of-older-adults/
15. Sargent-Cox, K. Ageism: we are our own worst enemy. International psychogeriatrics, 2017;29(1), 1-8.
16. Russo A, Reginelli A, Pignatiello M, Cioce F, Mazzei G, Fabozzi O, et al. Imaging of violence against the elderly and the women. In Seminars in Ultrasound, CT and MRI 2019;40(1),18-24.
17. Frequently Asked Quetions: Ageism – WHO [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020] https://www.who.int/ageing/features/faq-ageism/en/
18. Population [Internet]. United Nations. United Nations; [Erişim: 06.05.2020]. https://www.un.org/en/sections/issues-depth/population/index.html
19. Oecd. Old-age dependency ratio [Internet]. OECD instance. OECD; 2017 [Erişim: 05.05.2020]. https://www.oecd-ilibrary.org/social-issues-migration-health/pensions-at-a-glance-2017/old-age-dependency-ratio_pension_glance-2017-22-en;jsessionid=vw0FEKgcQCPaCGZC354XN3TV.ip-10-240-5-126
20. Türkiye İstatistik Kurumu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2019 [İnternet]. [Erişim:06.03.2020]. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33705
21. Elder abuse [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/elder-abuse
22. Consequences, Elder Abuse, Violence Prevention, Injury Center - CDC [İnternet]. [Erişim:06.032020]. https://www.cdc.gov/violenceprevention/elderabuse/consequences.html
23. The Pernicious Problem of Ageism - American Society on Aging [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.asaging.org/blog/pernicious-problem-ageism
24. Marquet M, Missotten P, Schroyen S, Nindaba D, Adam S. Ageism in Belgium and Burundi: A Comparative Analysis. Clinical interventions in Aging, 2016;11,1129.
25. Makris UE, Higashi RT, Marks EG, Fraenkel L, Sale JE, Gill TM, et al. Ageism, Negative Attitudes, and Competing Co-morbidities: Why Older Adults May Not Seek Care for Restricting Back Pain: a Qualitative Study. BMC geriatrics, 2015;15(1), 39.
26. Fileborn B. Sexual Assault and Justice for Older Women: A Critical Review of the Literature. Trauma, Violence, & Abuse, 2017;18(5), 496-507.
27. Güler Z. Yaşlılık ve İntihar. Sosyoloji Konferanslari, 2017;(55), 181.
28. Li-Chan LIN. The Challenges of Manpower in Long-Term Care: Intergenerational Learning Approach From Ageism to Caregiving. Journal of Nursing Research, 2018;26(4), 228-30.
29. Öğütoğulları E, Kılıç C. Türkiye İşgücü Piyasasında Yeni Bir Problem Alanı: 40 Yaş ve Üstü İşsizler. Çalışma İlişkileri Dergisi, 2016;17(1), 85-97.
30. Artan T, Taşçı A. İş Piyasasında Yaş(lı) Ayrımcılığı. 2018;25(5):2413-21
31. Bows H. Sexual Violence Against Older People: A Review of the Empirical Literature. Trauma, Violence, & Abuse, 2018;19(5), 567-83.
32. Belisário MS, Dias, FA, Pegorari MS, Paiva MMD, Ferreira, PCDS, Corradini, FA, et Al. Cross-sectional study on the association between frailty and violence against community-dwelling elderly people in Brazil. Sao Paulo Medical Journal, 2018:136(1), 10-9.
33. Radkiewicz P, Korzeniowski K. Justification and İndifference: Diverse Permissive Attitudes Toward Witnessed Violence Against the Elderly and Disabled. Journal of Interpersonal Violence, 2017;32(24), 3797-3821.
34. OHCHR - United Nations Principles for Older Persons [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/OlderPersons.aspx
35. Strandberg T, Pietikäinen S, Maggi S, Harkin M, Petermans, J. Against Age Discrimination. The Lancet, 2015:386(9991), 337-8.
36. Vitman A, Iecovich E, Alfasi N. Ageism and Social Integration of Older Adults in Their Neighborhoods in Israel. The Gerontologist, 2014;54(2), 177-89.
37. Kissal A, Beşer A. Elder Abuse and Neglect in a Population Offering Care by A Primary Health Care Center in Izmir, Turkey. Social Work in Health Care, 2011;50(2), 158-175.
38. Uğurlu Z, Kav S, Karahan A, Akgün Çıtak E. Correlates of Ageism Among Health Care Professionals Working With Older Adults. Journal of Transcultural Nursing, 2019;30(3), 303-312.
39. Özdemir Ö, Bilgili N. Attitudes of Turkish Nursing Students Related to Ageism. Journal of Nursing Research, 2016;24(3), 211-6.
40. Altınöz AE, Yenilmez Ç, Öner SK, Yıldız P. Completed Suicide Rates of Older Adults in 5‐year Age Bands in Turkey Between 2002 and 2013: A Retrospective Study. Geriatrics & Gerontology International, 2019;19(1), 66-69.
41. Ertin H, Özkaya H. Etik Açıdan Yaşlıya Kötü Muamele/İstismar ve Toronto Bildirgesi. Türkiye Klinikleri Medical Ethics, Law and History - Special Topics, 2016;2(2), 77-84.
42. Türkoğlu Üstün K. [İnternet]. Tbbdergisi.barobirlik.org.tr. 2020 [Erişim: 07.03.2020]. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2017-2017-1717
43. Kisling L, Das J. Prevention Strategies [İnternet]. [Erişim: 06.03.2020]. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537222/
44. Officer A, Schneiders ML, Wu D, Nash P, Thiyagarajan JA, Beard, JR. Valuing Older People: Time for a Global Campaign to Combat Ageism. Bulletin of the World Health Organization, 2016;94(10), 710.
45. Levy SR. Toward Reducing Ageism: PEACE (Positive Education About Aging and Contact Experiences) Model. The Gerontologist,2018; 58(2), 226-232.
46. Ageism in Actionİ Ageism Inaction! – American Society on Aging [İnternet]. [Erişim: 07.03.2020] https://www.asaging.org/blog/ageism-action-ageism-inaction
47. Uysal A. Dünyada Yaygın Bir Sorun: Yaşlı İstismarı ve İhmali. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2002;5(5).