İZMİR İLİNDE 2009-2018 YILLARI ARASINDA PARTİKÜLER MADDE KİRLİLİĞİ / PARTICULATE MATTER POLLUTION IN IZMIR BETWEEN 2009-2018

Partiküler madde (PM) kirliliği insan sağlığı ve çevreyi tehdit eden risklerden biridir. Ülkemizde Hava Kalitesi Gözlem İstasyonları başlıca hava kirleticilerinin ölçümü yapmakta ve toplumla paylaşmaktadır. İzmir merkezinde toplam 10 istasyon bulunmaktadır. Bu araştırmanın amacı İzmir merkezinde bulunan 10 istasyonda ölçülen PM10 değerlerinin 2009-2018 yılları arasındaki değişimini incelemektir. Tanımlayıcı tipteki bu araştırmanın verileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ait www.havaizleme.gov.tr adresinden alınmıştır. İzmir merkezinde bulunan 10 istasyona ait 2009-2018 yıllarındaki tüm PM10 ölçümleri değerlendirmeye alınmıştır. Veriler normal dağılmadığından tanımlayıcı veriler ortanca değerleri ile sunulmuş; PM10 değerleri, istasyonlara, yıllara ve aylara göre Kruskal Wallis ve non-parametrik ikili karşılaştırma testleri kullanılarak karşılaştırılmıştır. İzmir merkezindeki tüm istasyonlar topluca değerlendirildiğinde PM10 değerlerinde özelikle 2009-2011 yıllarında hızlı bir düşüşün yaşandığı; PM10 değerlerinin 2011 yılından sonra ülkemiz için belirlenen hedef değerlerin altında seyrettiği görülmektedir. Ancak 10 yıllık süreç boyunca AB tarafından belirlenen 50 μg/m3 sınırının altına hiç düşmemiştir. İstasyonların 2012 öncesi ölçümleri sonraki yıllardan anlamlı olarak yüksektir (p<0,01). PM10 kirliliği yıllar içinde belirli olarak azalsa da hala AB sınırının üzerindedir. Başlıca PM kirlilik kaynakları olan evsel ısınma, endüstriyel faaliyetler ve ulaşım kaynaklarına yönelik çalışmalara hız ve öncelik verilmesi kritik önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

: partiküler madde, hava kirliliği, hava kalitesi, İzmir

PARTICULATE MATTER POLLUTION IN IZMIR BETWEEN 2009-2018

Particulate matter (PM) pollution is one of the risks that threaten human health and the environment. In our country, air quality monitoring stations measure the main air pollutants and share them with public. There are 10 stations in Izmir center. The aim of this study is to investigate the change of PM10 values measured in 10 stations in Izmir center between 2009-2018. The data of this descriptive study was taken from www.havaizleme.gov.tr of the ministry of environment and urbanization. All PM10 measurements of 10 stations in Izmir center in the years 2009-2018 were evaluated. Since the data were not normally distributed, descriptive data were presented with median values; PM10 values were compared according to stations, years and months using Kruskal-Wallis and non-parametric pairwise comparisons 1tests. When all stations in Izmir center are evaluated together, it is observed that there is a rapid decrease in PM10 values especially in 2009-2011; after 2011 PM10 values are below the target values set for Turkey. However, it has not fallen below the 50 μg / m3 limit set by the EU during the 10-year period. The measurements of the stations before 2012 were significantly higher than the following years (p<0.01). Although PM10 pollution has declined over the years, it is still above the EU limit. it is critical to give speed and priority to the works related to domestic heating, industrial activities and transportation resources which are the main PM pollution sources.

Keywords:

particulate matter, air pollution, air quality, Izmir,

PDF

___

1. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası. Hava Kirliliği Raporu-2018 http://cmo.org.tr/resimler/ekler/9d62b3a2bb620a4_ek.pdf Erişim Tarihi: 01.04.2019
2. Başar P, Okyay P, Ergin F, Coşan S, Yıldız A. Aydın İli Kent Merkezinde Hava Kirliliği 1997-2004. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2005;6(3):11-15.
3. Bayram H, Dörtbudak Z, Fişekçi F, Kargın M, Bülbül M. Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığına Etkileri, Dünyada, Ülkemizde ve Bölgemizde Hava Kirliliği Sorunu Paneli Ardından. Dicle Tıp Dergisi 2006;33(2):105-112.
4. How air pollution is destroying our health. Geneva, World Health Organization; 2019.
5. More than 90% of the world’s children breathe toxic air every day. Geneva, World Health Organization; 2018.
6. Özdemir H, Borucu G, Demir G, Yiğit S, Ak N. İstanbul'daki Çocuk Oyun Parklarında Partikül Madde (PM2,5 ve PM10) Kirliliğinin İncelenmesi. Ekoloji 2010;19 (77):72-79.
7. EEA, Air Quality in Europe-2016 report, EEA Report No 28/2016, 2016.
8. Yılmaz B. Manisa’da Partikül Madde (PM10) Kirliliğinin Değerlendirilmesi. BAUN Fen Bil. Enst. Dergisi 2018;20(1):626-633.
9. Kındap T, Karaca M. Avrupa Kaynaklı Aerosollerin Türkiye’ye Taşınımı, İTÜ Dergisi 2006;5(2):3-12.
10. N Künzli, R Kaiser, S Medina, M Studnicka, O Chanel, P Filliger. Public-health impact of outdoor and traffic-related air pollution. A european assessment. Lancet 2000;356:795–801.
11. Particulate matter air pollution: how it harms health. Geneva, World Health Organization; 2005.
12. Keçebas A, Gedik E, Kayfeci M. Fosil Yakıtların Kullanımından Kaynaklanan Hava Kirliliği Üzerine Jeotermal Enerji ve Doğalgaz Kullanımının Etkisi: Afyon Örneği Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2010;(7):23-30.
13. Berktaş B, Bircan A. Effects of atmospheric sulphur dioxide and particulate matter concentrations on emergency room admissions due to asthma in Ankara. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003;51(3):231-238.
14. Nur Sinem Ozcan and K. Mert Cubukcu. Evaluation of Air Pollution Effects on Asthma Disease: The case of Izmir. Social and Behavioral Sciences 2015;202:448- 455.
15. OECD (2019), OECD Çevresel Performans İncelemeleri: Türkiye 2019, OECD Publishing, Paris/Ministry of Environment and Urbanization, Turkey, Ankara, https://doi.org/10.1787/653318da-tr Erişim Tarihi: 10.10.2019
16. Demirarslan K. Kentsel Gelişmenin Hava Kalitesi Üzerine Etkileri ve Doğu Karadeniz Bölgesi Kentlerindeki Partikül Madde Kirliliği. Karadeniz Araştırmaları 2016;52:(27-55).