Melike TELLİOĞLU, Ömer Faruk TEKİN, İnci ARİKAN

BİR TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİNDE SÜRÜCÜ DAVRANIŞLARINI GELİŞTİRME EĞİTİMLERİNE KATILAN SÜRÜCÜLERİN TANIMLAYICI ÖZELLİKLERİ

Ülkemizde alkollü araç sürdüğü ikinci defa tespit edilen sürücülere belli miktarda idari para cezası verilerek sürücü belgeleri 2 yıl süreyle geri alınır ve sürücüler sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine (SÜDGE) tabi tutulur. Çalışmanın amacı, bu eğitime katılan sürücülerin sosyodemografik özelliklerini ve bazı davranışlarını incelemektir. Kütahya Toplum Sağlığı Merkezinde 2013-2017 tarihleri arasında SÜDGE almış 393 kurs dosyalarının incelenmesiyle yapılan tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. 2018 Ocak-Şubat aylarında taranan dosya bilgileri oluşturulan standart bir forma kaydedildi ve tanımlayıcı veriler değerlendirildi. Verilerin analizinde SPSS paket programı kullanıldı ve McNemar X2 testi yapıldı. Hepsi erkek olan 393 katılımcının yaş ortalaması 40,86±9,44, %39,4’ü (n:155) lise ve üstü eğitimli, %19,3’ü (n:76) bekar idi. Katılımcıların %58,3’ü (n:229) 10 yıldan daha fazla süredir araç kullandığını belirtilmiştir. Son 5 yılda en az bir kez kaza yapma sıklığı %26,4 (n:104) idi. Alkollü araç kullanma dışında alınan trafik cezalarının türü; %10,7 yanlış park etme, %4,8 aşırı hız, %1,8 kırmızı ışıkta geçme olarak sıralandı. Çalışma grubunun %11,7’si haftada 2-4 gün, %1,5’i haftada 4 günün üzerinde alkol tükettiğini belirtirmiştir. Katılımcılar alkol alma nedenlerini %19 maddi sıkıntı, %15,6 hastalık varlığı, %11,6 boşanma, %11,1 yoğun iş yükü, %10 işten ayrılma, %9 aile içi sorun, %8,8 işsizlik, %4 kutlama-eğlenme olarak belirtmiştir. Kişilerin ilk kez alkollü araç kullandığı tespit edildiğindeki alkol alma nedenleri ile ikinci kez tespit edildiğindeki nedenler arasında istatistiksel olarak bir fark bulunamadı (p>0,05). Çalışma grubunda haftada 2 günün üzerinde alkol kullanım sıklığı %11,7 saptandı ve alkol alma nedenleri arasında ilk sırada maddi sıkıntı yaşama yer aldı. SÜDGE’nin kişilerin sosyodemografik özellikleri ve alkol kullanma nedenleri dikkate alınarak verilmesi ve değerlendirilmesinin önemli olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Alkol, davranış, sürücü eğitimi

DESCRIPTIVE CHARACTERISTICS of DRIVERS PARTICIPATING in DRIVERS BEHAVIOR IMPROVEMENT PROGRAMS in a COMMUNITY HEALTH CENTER

In our country, the drivers who are detected drinking and driving for the second time are given a certain amount of administrative fines and their the driving licences are taken for two years. And these drivers are trained in Drivers Behavior Improvement Programs (DBIP). The aim of this study is to examine the socio-demographic characteristics and some behaviors of the drivers attending this educational programme This is a descriptive study conducted in the Kütahya Community Health Center by examining 393 DBIP course files between 2013-2017. In January-February 2018, the information from the examined files was recorded to a standard form and descriptive data were evaluated. SPSS package program was used in the analysis of the data and McNemar X2 test was performed. The mean age of 393 participants all of whom are males was 40,86 ± 9,44, 39,4% (n: 155) of them were high school graduates and over, 19,3% (n: 76) were single. It was stated that 58,3% (n: 229) of the participants had been driving for more than 10 years. The incidence of having at least one traffic accident in the last 5 years was 26,4% (n: 104). Type of traffic fines except drinking and driving were for wrong parking (10,7 %), over speed (4,8%) and red light violation (1,8%). 11,7% of the study group stated that they consume alcohol 2-4 days a week and 1,5% of them 4 days a week. Participants stated that the reasons for alcohol intake were because of financial problems (19%), disease (15,6%), divorce (11,6%), intensive workload (11,1%), job withdrawal (10%), family problem (9%), unemployment (8,8%), celebration and fun (4%). There was no statistically significant difference between the reasons of alcohol consumption, when detected drinking and driving for the first time and for the second time (p> 0.05). In the study group, the frequency of alcohol use above 2 times per week was found to be 11,7%, and financial problems took the first place among the causes of alcohol consumption. It is considered that DBIP should be given and evaluated by considering the sociodemographic characteristics of the drivers and the reasons of alcohol use

Keywords:

Alcohol, behavior, driver training,

PDF

___

1. United nations road safety collaborations, Global Road Safety Partnership (GRSP), Drinking and driving–an international good practice manual. https://www.who.int/roadsafety/projects/manuals/alcohol/en/
2. Global status report on road safety 2015, Violence and Injury Prevention. https://www.who.int/violence_injury_prevention/road_safety_status/2015/en/
3. Küresel Karayolu Güvenliği Ortaklığı (2011) Alkollüyken araç kullanma: Karar organları ve uygulayıcılar için karayolu güvenliği el kitabı. https://www.grsproadsafety.org/wp-content/uploads/Turkish-version-of-_GRSPsALCOHOL.pdf
4. Abiona TC, Aloba OO, Fatoye FO. Pattern of alcohol consumption among commercial road transport workers in a semi-urban community in south western Nigeria. East Afr Med J. 2006; 83(9):494-499.
5. Masten SV, Peck RC. Problem driver remediation: a meta-analysis of the driver improvement literature. J Safety Res. 2004;35(4):403-425.
6. Kroj G, Dienes E. Driver Improvement. Traffic psychology today. 2001. https://link.springer.com/content/pdf/bfm%3A978-1-4757-6867-1%2F1.pdf
7. Kroj G, Utzelmann HD. The role of driver selection, improvement and rehabilitation in the field of traffic psychology. Traffıc and Transport Psychology Theory and Applicatio, 2004. https://www.researchgate.net/profile/Ivo_De_Sousa/post/Dear_Colleagues_do_you_know_of_any_book_or_article_that_have_a_comperhensive_study_review_on_traffic_psychology_and_the_interventions/attachment/59d627a579197b8077985f2d/AS%3A326811092307968%401454929249115/download/%5BTalib_Rothengatter%5D_Traffic+psychology.pdf
8. Karayolları Trafik Yönetmeliği Madde 97 -(Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/2/2014-28918).http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.8182&MevzuatIlis=0
9. Karayolları Trafik Kanunu Madde 48 – (Değişik: RG- 24/5/2013 - 6487/19 md.) http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2918.doc
10. Caetano R, McGrath C. Driving under the influence (DUI) among U.S. ethnic groups. Accid Anal Prev. 2005;37(2):217-224.
11. Chou SP1, Dawson DA, Stinson FS, Huang B, Pickering RP, Zhou Y, et.al. The prevalence of drinking and driving in the United States, 2001-2002: results from the national epidemiological survey on alcohol and related conditions. Drug Alcohol Depend. 2006;83(2):137-146.
12. Flowers NT, Naimi TS, Brewer RD, Elder RW, Shults RA, Jiles R. Patterns of alcohol consumption and alcohol-impaired driving in the United States. Alcohol Clin Exp Res. 2008;32(4):639-644.
13. Dary D, FiorentinoDale E, BergerJuan R.Ramirez. Drinking and driving among high-risk young Mexican-American men. Accident Analysis & Prevention. 2007;39(1): 16-21.
14. Taymur İ, Duyan V, Özdel K, Budak E, Güngör BB. Alkollü Araç Kullanımı Nedeniyle Sürücü Belgelerine El Konulan Bireylere Uygulanan “Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimi” nin Bireylerin Özdenetimlerine Etkisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2014;(3):182-190.
15. Müller A. Revoking the driver’s license, assessment of driver competence, re-education and therapy in alcohol offenses: approaches to a necessary reorientation. Blutalkohol.1993;30:65-95.
16. Chang HL, Woo TH, Tseng CM, Tseng IY. Driving behaviors and accident risk under lifetime license revocation. Accid Anal Prev. 2011;43(4):1385-1391.