Vergi Tahsilatında Yapay Zekânın Kullanımı ve Önemi

Vergilendirme işlemleri düşünüldüğünde tahsilat oldukça önemli bir aşama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun en büyük sebebi, vergilendirme işleminin son aşaması olmasıdır. Özellikle devlet açısından tahsil edilecek gelirin önemi oldukça büyüktür. Değişen zaman ve teknoloji birçok yeniliği de beraberinde getirmektedir. Özellikle yapay zekânın ortaya çıkması ve tartışılmasıyla birlikte bu değişim büyük bir hız kazanmıştır. Bilişim çağının gereği olarak vergi yönetimlerine de büyük bir rol düşmektedir. Vergi tahsilatında yapay zekânın kullanılmasına ilişkin ülkemizde pilot uygulamanın yapılmasıyla birlikte, bu konuda atılan adımlar da somut bir şekilde ortaya konmuştur. Çalışmanın amacı, geleneksel vergi tahsilat yöntemlerine alternatif olabilecek yapay zekâ uygulamasını değerlendirmektir. Çalışma sonucunda yapay zekânın oluşabile-cek vergi hatalarının önüne geçtiğine ve vergi tahsilatını olumlu etkileyebile-ceğine ulaşılmıştır. Ayrıca, erken uyarı sisteminin mükelleflerin vergisel işlemlerini kolaylaştıracağı da düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yapay Zekâ, Vergi Tahsilatı, Vergi Uygulamaları

The Use and Importance of Artificial Intelligence in Tax Collection

When taxation is considered, tax collection is a significant step. The main reason for this is that the collection is the final stage of taxation. The significance of the collected income cannot be denied, especially for the state. The changing time and technology bring many innovations. This change has accelerated, especially with the emergence and discussion of artificial intelligence. As a necessity of the information age, tax administrations also play a principal role. The steps taken in this regard have been demonstrated concretely, with the implementation of artificial intelligence in tax collection in Turkey. This study aims to evaluate the application of artificial intelligence, which can be an alternative to traditional tax collection methods. As a result of the study, it was found that artificial intelligence prevents tax errors that may occur and can increase tax collection. In addition, it is thought that taxpayers’ tax transactions will be easier with the early warning system.

Keywords:

Artificial Intelligence, Tax Collection, Tax Practices,

PDF

___

Akdoğan, A. (2019). Kamu maliyesi (20. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
Amershi, S., Cakmak, M., Knox, W. B. ve Kulesza, T. (2014). Power to the people: The role of humans in interactive machine learning. AI Magazine, Winter, 105-120. Aracı, C. ve Solmaz, A. (2018). 17. Çözüm ortaklığı platformu vergide elektronik dönüşüm. PWC.
Atanasijević, J., Jakovetić, D., Krejić, N., Krklec-Jerinkić, N. ve Marković, D. (2018). Using big data analytics to improve efficiency of tax collection in the tax administration of the Republic of Serbia. Original Scientific Paper, 115-130.
Avaner, E. B. (2018). Turing testi ışığında düşüncenin multidisipliner incelemesi III. Türkiye Biyoetik Dergisi, 5(4), 183-192.
Biyan, Ö. (2018). Vergi hukuku (1. Baskı). Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım.
Bozdoğanoğlu, B. ve Haspolat Kaya, I. (2019). Dijitalleşmenin vergi idareleri açısından yarattığı fırsatlar ve güçlükler: Ekonomi dijitalleşirken vergi idarelerinin dijitalleşme süreci. Mali Hukuk Dergisi, 15(176), 1647-1676.
Brennan- Marquez, K. ve Henderson, S. E. (2019). Artificial intelligence and role- reversible judgment. The Jounal of Criminal Law & Criminology, 109(2), 137-164.
Bulut, G. (1996). Türk vergi sisteminde kaynakta kesme (stopaj) yoluyla vergi tahsilatı. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, Mali Hukuk Bilim Dalı.
Carter, L., Schaupp, L. C. ve McBride, M. E. (2011). The U.S. e-file initiative: An investigation of the antecedents to adoption from the individual taxpayers’ perspective. E-Service Journal, 7(3), 2-19.
Centre for Public Impact (2018). Artificial intelligence in taxation a case study on the use of AI in government. A BCG Foundation.
Collosa, A. (2020). Artificial intelligence in tax administrations: Benefits and risks of its use. GCC Fintax, 28.10.2020 tarihinde https://www.gccfintax.com/articles/artificial-intelligence-in-tax-administrations-benefits-and-risks-of-its-use-1685.asp, adresinden erişildi.
Çetin Gerger, G. (2019). Gelir idarelerinde dijitalleşme: Yapay zeka ve nesnelerin internetine bir bakış. Vergi Sorunları Dergisi, 364, 43-50.
Çolak, M. (2008). Vergi tahsilatında teknolojik gelişimin getirdiği son nokta: Vergi kredisi sistemi. Yaklaşım Dergisi, 190, 19.11.2019 tarihinde https://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=9256 adresinden erişildi.
Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E. (2019). Kamu maliyesi (10. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Erdem, M., Şenyüz, D. ve Tatlıoğlu, İ. (2020). Kamu maliyesi (Güncellenmiş 15. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Erkan, S. (2019). Yapay zeka ve makine öğreniminin vergi uygulamalarında kullanımı ve karar almaya etkisi. Vergi Dünyası Dergisi, 457, 59-66.
Faúndez-Ugalde, A., Mellado-Silva, R. ve Aldunate-Lizana, E. (2020). Use of artificial intelligence by tax administrations: An analysis regarding taxpayers’ rights in Latin American countries. Computer Law & Security Review, 38, 1-13.
Gacar, A. (2019). Yapay zeka ve yapay zekanın muhasebe mesleğine olan etkileri: Türkiye’ye yönelik fırsat ve tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(Eurefe’ 19), 389-394.
Gelir İdaresi Başkanlığı (2020a). 2019 yılı faaliyet raporu. Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Yayın No: 349, 26.10.2020 tarihinde https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2019/2019_faaliyet_raporu.pdf adresinden erişildi.
Gelir İdaresi Başkanlığı (2020b). Bütçe gelirleri (1923-2019). GİB, 26.10.2020 tarihinde https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/VI/GBG1.htm adresinden erişildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı (2018). Faaliyet raporu. Ankara: Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, 26.10.2020 tarihinde https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/04/VDK-2018-Birim-Faaliyet-Raporu-1102019-002.pdf adresinden erişildi.
Heller, C. H. (2019). Near-term applications of artificial intelligence: Implementation oppurtunities from modern business practices. Naval War College Review, 72(4), 79-105.
Herekman, A. (1986). Kamu maliyesi. Ankara: Sevinç Matbaası.
Huang, Z. (2018). Discussion on the development of artificial intelligence in taxation. American Journal of Industrial and Business Management, 8, 1817-1824. Işık, A. (2014). Kamu maliyesi (3. Baskı). Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
İlgar, B. (2019). Teknolojide vizyonel yükseliş: Yapay zeka uygulamalarına yönelik saha çalışması örneği. Vergi Raporu Dergisi, 236, 204-232.
Jing-Yi, L. (2019). Research on the reform of tax collection and management system by artificial intelligence under the background of “intelligence+” development strategy. Advances in Economics, Business and Management Research, 109, 1029-1034.
Kahraman, A. (2016). Ross: Dünyanın ilk yapay zeka avukatı. Deniz Humması, 12.10.2019 tarihinde https://www.denizhummasi.com/ross-dunyanin-ilk-yapay-zeka-avukati/ adresinden erişildi.
Kara Kılıçarslan, S. (2019). Yapay zekanın hukuki statüsü ve hukuki kişiliği üzerine tartışmalar. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2, 363-389.
Marwala, T. (2018). On robot revolution and taxation. Computer Science, 24.10.2020 tarihinde https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1808/1808.01666.pdf adresinden erişildi. Muter, N. B., Çelebi, A. K. ve Sakınç, S. (2012). Kamu maliyesi (4. Baskı). Manisa: Emek Matbaası.
Nadaroğlu, H. (1976). Kamu maliyesi teorisi (2. Baskı). İstanbul: Sermet Matbaası.
Niesen, T., Scheid, M. ve Fettke, P. (2018). Getting ready for the future of the tax function global survey on digital tax maturity and AI Readiness. Rotterdam: Wts Global. Oktar, S. A. (2018). Vergi hukuku (Gözden Geçirilmiş ve Güncelleştirilmiş 13. Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Öncel, M., Kumrulu, A. ve Çağan, N. (2017). Vergi hukuku (Gözden Geçirilmiş, Değişiklikler İşlenmiş 26. Bası). Ankara: Turhan Kitabevi.
Önder, M. ve Saygılı, H. (2018). Yapay zeka ve kamu yönetimine yansımaları. Türk İdare Dergisi, 90(487), 629-668.
Özkaya, L. ve Özkaya, L. (2019). Yapay zekanın muhasebe ve vergi denetimi mesleğine sunacağı katkılar. Vergi Raporu Dergisi, 236, 314-323.
Pianko, D. (2018). Machine-learning technology can serve as a valuable tool for tax auditors, but what is the best technique?. Nextgov, 28.10.2020 tarihinde https://www.nextgov.com/ideas/2018/04/using-artificial-intelligence-reduce-tax-fraud/147807/ adresinden erişildi.
Rajaraman, V. (2014), Father of artificial intelligence. Resonance, 19(3), 198-207.
Saraçoğlu, C. (2018). Vergide yapay zekalı hesap. Yenişafak, 23.11.2019 tarihinde https://www.yenisafak.com/ekonomi/vergide-yapay-zekali-hesap-3179196 adresinden erişildi.
Solum, L. B. (2014). Artificial meaning. Washington Law Review, 89, 69-86.
Sözcü (2019). Vergi toplamada yapay zeka dönemi. 23.11.2019 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2019/ekonomi/vergi-toplamada-yapay-zeka-donemi-3701198/ adresinden erişildi.
Susam, N. (2016). Kamu maliyesi temel kavram ve esaslar (2. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Şen, H. ve Sağbaş, İ. (2017). Vergi teorisi ve politikası (Gözden Geçirilmiş 3. Baskı). Ankara: Barış Arıkan Yayınları.
Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2019). Vergi hukuku (10. Baskı). Bursa: Ekin Basım-Yayın Dağıtım.
Turan, D. (2020). Yapay zeka ve vergi uygulamalarına etkisi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 55-70.
Wang, Y. ve Wang, P. (2020). New personal tax collection management system based on artificial intelligence and its application in the middle class. Journal of Physics: Conference Series, 1574, 1-7.
West, D. M. (2018). What is artificial intelligence?. Brookings, Octoberhell 4, 18.11.2019 tarihinde https://www.brookings.edu/research/what-is-artificial-intelligence/ adresinden erişildi.
Yereli, A. B. ve Şahin, I. F. O. (2019). Yapay zekanın ekonomi, toplumsal refah ve vergilendirme üzerindeki etkisi. Vergi Dünyası Dergisi, 459, 6-19.
Yereli, A. B. ve Şahin, I. F. O. (2020). Vergi otomasyon sisteminin yapay zeka ile etkileşimi. Vergi Sorunları Dergisi, 378, 9-16.
Yıldırım, A. (1995). Gelir idaresinin modernizasyonunda bir aşama: Tek vergi numarası ve otomasyonun yaygınlaştırılması. Yaklaşım Dergisi, 168, 19.11.2019 tarihinde https://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=3082 adresinden erişildi.
Zhou, L. (2019). Opportunities and challenges of artificial intelligence in the application of taxation system. Advances in Economics, Business and Management Research, 109, 201-206.