Bulanık Bütçeleme ve Bulanık Bütçe Kontrolü

Bütçeleme bir işletmenin etkin ve etkili yönetimi açısından vazgeçilmez bir yönetim aracıdır. Ancak geleneksel yaklaşımla hazırlanan bütçelerde iki temel sorun bulunmaktadır. Birincisi geleneksel bütçeler gerçeği yansıtmayacak kadar deterministik ve değişen koşullara uyum sağlayamayacak kadar esneklikten uzak bir şekilde hazırlanırlar. Geleneksel bütçeleme yaklaşımında karşılaşılan ikinci sorun ise, bütçe uygulaması sonucunda gerçekleşen bütçe rakamının hedeflenenden farklı olduğu her durumda ayrıntılı bir şekilde analiz yapılmasının gerekmesidir. Çünkü tespit edilen farklılığın, üretim hacmindeki farklılıktan veya bir performans sapmasından kaynaklanıp kaynaklanmadığının tespit edilmesi ancak ayrıntılı bir analizle mümkün olmaktadır. Bununla birlikte bu analizin bilgi, tecrübe gerektirmesi ve zaman alması, maliyet analizi konusunda uzman olmayanlar açısından sorun oluşturmaktadır. Bulanık mantık teorisi, belirsizlikleri ele alma ve işleme konusundaki yaklaşımı nedeniyle yukarıda konu edilen sorunları ortadan kaldırabilecek teorik yapıyı ve uygulama kolaylığını sunmaktadır. Bütçelerin hazırlanması sırasında bulanık mantıktan yararlanılması, bütçelerin belirsizlikleri içerecek şekilde hazırlanmasını ve esneklik kazanmasını sağlayacaktır. Bütçe kontrolünde bulanık karar destek sisteminden yararlanılması durumunda, bütçe analizi daha hızlı ve etkin bir şekilde yapılabilir ve yöneticilerin detaylı çalışmalar yapmadan etkili karar vermeleri sağlanabilir. Bu çalışmayla bütçeleme sürecinde bulanık mantıktan nasıl yararlanılabileceği ortaya konmaya ve bütçe sapmalarının analizinde kullanılacak bulanık karar destek sisteminin uygulama çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. 

FUZZY BUTGETING AND FUZZY BUTGETARY CONTROL

Budgeting is a major tool to manage a business in efficient and effective manner. But budgeting process is too deterministic and not flexible enough. Another problem related with budgeting process is the necessity to produce performance reports to compare actual results with the budget. Probable differences must be analyzed. But the analysis requires experience in budgeting and it is very time consuming. These problems prevent budgeting process reach aim mentioned above. These are the main drawbacks to attain the advantages in using of the budget as a control tool. Fuzzy logic provides an efficient tool to solve to solve these problems stated above. Fuzzy budgeting offer the flexibility by introducting fuzzy numbers and the means budget numbers involve uncertainty. Also fuzzy inference systems provide a decision support tool to managers for effective and efficient budgetary control. The paper firstly try to answer “how to prepare fuzzy budget” question and presents application frame work for fuzzy decision support system for budgetary control.