Akdeniz ve Hint Okyanusu Gemicilik Geleneklerinin Genel Bir Mukayesesi

Hint Okyanusu’ndaki gemi çeşitleri ve gemi yapım teknikleri, Akdeniz bölgesindeki gemicilik geleneğinden oldukça farklı bir şekilde gelişmiştir. Bu çalışma, Portekizlilerin bölgeye gelmesiyle birlikte önemli bir değişim yaşamış olan Ortaçağ Hint Okyanusu gemicilik geleneği ile Akdeniz denizcilik geleneği arasındaki farkları ve bu farklılıkların ardında yatan gerekçeleri öz bir şekilde ele almaktadır. Çalışmada, bu farklılıkların, sadece kara ve deniz coğrafyaları arasındaki farklılıklarla anlaşılamayacağı, aynı zamanda siyasi ve kültürel etkilerin de dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır. Bu çerçevede, gemicilik açısından Akdeniz’de siyasi etkenler, Hint Okyanusu’nda ise zorlu iklim ve coğrafya ön plana çıkmaktadır. Sonuç olarak, bu örnek üzerinden teknolojik ve teknik gelişmeleri inceleyen benzer nitelikli karşılaştırmalı analizlerin, bu süreçte etkili olan maddi, kültürel, sosyal ve siyasi etkileri de hesaba katmaları gerektiği ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Akdeniz, Hint Okyanusu, Gemi, Gemicilik

The General Comparison of the Shipbuilding Traditions of Mediterranean and Indian Ocean

The shipbuilding techniques of the Indian Ocean were different in history than the ones in the Mediterranean in the period until the arrival of the Portuguese to region. We explore these differences and summarize the reasons behind these traditions. The study proposes that these differences cannot be understood by just contrasting the geographical factors, but that political and cultural conditions must also be compared. Accordingly, it is seen that while political conditions were especially important in the development of ships in the Mediterranean, ships in the Indian Ocean were essentially designed with the climate and the geography in mind. In conclusion, it is expressed that similar studies on technology development should also consider material, cultural, social and political factors.

Keywords:

Mediterranean, Indian Ocean, Ship, Shipbuilding,

PDF

___

Abbadi, A.M., Salim, S.A. (1981). Tarihü’l-bahriyyeti’l-İslamiyye fi Mısr ve’ş-Şam, Beyrut.
Ali, C. (1978). el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslam, VII, Beyrut.
Arenson, S. (1989). “Ships and Shipbuilding, Red Sea and Persian Gulf”, DMA, ed. Joseph R.Strayer, XI, New York.
Bakır, A. (2001). “Ortaçağ İslam Dünyasında Deri, Tahta ve Kağıt Sanayi”, Belleten, LXV.
Benson, B. (1987). Gemiler, çev: Uğur Uluç, İstanbul.
Bostan, İ. (1996). “Gemi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XIV, İstanbul.
Bosworth, C. E., Kındermann, H. (1995). “Safina”, The Encyclopedia of Islam, VIII, Leiden.
Cahen, C., Colın, G. S. (1991). “Dar al-Sınaa”, The Encyclopedia of Islam, II, Leiden.
Cahen, C. (1990). İslamiyet – Doğuşundan Osmanlı Devleti’nin Kuruluşuna Kadar, çev: Esat Nermi Erendor, Ankara.
Casson, L. (2002). Antik Çağda Denizcilik ve Gemiler, çev: Gürkan Ergin, İstanbul.
Chaudhuri, K. N. (1985). Trade and Civilisation in the Indian Ocean: An Economic History from the Rise of Islam to 1750, Cambridge.
Christıdes, V. (1988). “Naval History and Naval Technology in Medieval Times - The Need For In- terdisciplinary Studies, Byzantion, LV.
Christıdes, V. (1989). “Navies, Islamic”, Dictionary of Middle Ages, Edt: Joseph R. Strayer, IX, New York.
Christıdes, V. (1993). “Milaha”, The Encyclopedia of Islam, VII, Leiden.
Fehmî, A. M. (1976). “el-Bahriyyetü’l-İslâmiyye fî şarki’l-bahri’l-mütevassıt”, Târîhü’l-Bahriyyetü’l- İslamiyye, Nşr: Câmiatü’l-İskenderiyye, y.y.
Günaltay, Ş. (1947). Yakın Doğu III, Suriye ve Filistin, Ankara.
Heyd, W. (1975). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, çev: Enver Ziya Karal, Ankara.
Hourani, G. F. (1995). Arab Seafaring: In The Indian Ocean in Ancient, Princeton.
Kâşif, S. İ. (1986). Mısr fî fecri’l-İslam, Beyrut.
Kavsi, A. (1976). Ticâretü Mısr fi’l-Bahri’l-Ahmer, Kahire.
Kayaoğlu, İ. (1985). İslam Kurumları Tarihi, Ankara.
Mâhir, S. (1979). el-Bahriyye fi’l-Mısrı’l-İslamiyye ve âsâruhe’l-bâkıyye, Cidde.
Mez, A. (2000). Onuncu Yüzyılda İslam Medeniyeti – İslam’ın Rönesansı, çev: Salih Şaban, İstanbul.
Nedvi, S. S. (1987). “The Arab Navigation”, al-İlm, VII.
Nuhayli, D. (1974). es-Sufunü’l-İslamiyye ala hurufi’l-mu’cem, İskenderiye.
Pearson, M. N. (2000). “The Indian Ocean and the Red Sea”, The History of Islam in Africa, ed. Nehemia Levtzion ve Randall L. Pouwells, Oxford.
Polo, M. (Tarihsiz). Seyahatname, ed. Filiz Dokuman, İstanbul.
Şahin Utku, N. (2012). Çöl, Gemi ve Tacir - Kızıldeniz, İstanbul.
Tibbets, G. R. (1993). “Milaha”, The Encyclopedia of Islam, VII, Leiden.
Vincent, W. (1998). The Commerce and Navigation: The Commerce and Navigation of the Anci- ents in the Indian Ocean, II, New Delhi – Madras.
Watt, M. (1989). İslam Avrupa’da, çev: Hulusi Yavuz, İstanbul.