Türkiye Dış Ticaretinin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi
Gelişmekte olan ülkeler arasında bulunan Türkiye’nin küreselleşme ile birlikte dış ticareti artmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’nin ihracat ve ithalat yaptığı ülkelerin kümelere ayrılması amacıyla, Wards ve k-ortalamalar kümeleme yöntemleri kullanılmıştır. Veri seti Birleşmiş Milletler resmî web sitesinden elde edilirken, değişken olarak SITC Rev.3 basamak 1 mal sınıflandırması kullanılmıştır. İthalat ve ihracat bağlamında yapılan analizlerde 3 ve 4 küme sayısına göre üyelikler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’ye mesafe olarak uzak olan veya küçük nüfuslu ülkeler sayıca en kalabalık kümeyi oluşturmaktadır. İthalatta Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Çin, Brezilya ve Rusya, ihracatta ise Almanya, Fransa, İran, İsrail, İtalya, Hollanda, Suudi Arabistan, İspanya, BAE, Mısır, Birleşik Krallık, ABD ve Irak’ın diğer ülkelerden ayrışmaktadır. Ayrıca bu ülkelerden Irak ihracatta, Rusya ise ithalatta tek başına birer küme oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Dış Ticaret, Kümeleme Analizi, Ward Kümeleme Yöntemi, k-ortalama Kümeleme Yöntemi
Investigation of Turkey's Foreign Trade Using Cluster Analysis
Turkey’s, which is among the developing countries, foreign trade is increasing with the globalization. In this study, Wards and k-means clustering methods were used to divide the countries that Turkey exports and imports into clusters. While the data set was obtained from the United Nations official website, SITC Rev.3 level 1 codes were used as variables. In the analyzes made in the context of import and export, memberships were obtained according to the number of 3 and 4 clusters. In this respect, countries that are distant from Turkey or with small populations constitute the most crowded cluster. Germany, USA, UK, China, Brazil and Russia in import and Germany, France, Iran, Israel, Italy, Netherlands, Saudi Arabia, Spain, UAE, Egypt, the United Kingdom, the USA and Iraq in export separated other countries. In addition, Iraq in exports and Russia in imports have formed a cluster on their own.
___
- Akpınar, Haldun (2014). Data Veri Madenciliği Veri Analizi, 1. Baskı, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Akyüz, Kadri Cemil (2006), “Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Orman Ürünleri Sanayinin Rekabet Düzeyi”, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, C. 8, S. 9: 83-94.
- Alpar, Reha (2013). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler,4. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
- Aydın, Noyan; Seven, Ayşe Nur (2015), “İl Nüfus Ve Vatandaşlık Müdürlüklerinin İş Yoğunluğuna Göre Hibrid Kümeleme İle Sınıflandırılması”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, C. 13, S. 2: 181-201.
- Bircan, Hüdaverdi, Zontul, Metin; Yüksek A. Gürkan (2006), “SOM Tipinde Yapay Sinir Ağlarını Kullanarak Türkiye’nin İhracat Yaptığı Ülkelerin Kümelenmesi Üzerine Bir Çalışma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 20, S. 2: 219-239.
- Bulum, Ahmet; Ersöz, Filiz; Ersöz, Taner (2013), “Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Üyesi Ülkelerin Uluslararası Ticaret Hacimleri Üzerine Bir Çalışma”, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, C. 2, S. 2: 153-165.
- Çokluk, Ömay, Şekercioğlu, Güçlü; Büyüköztürk, Şener (2014), Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları, 3. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Hair, F. Joseph; Black, William C.; Babin, Barry J.; Anderson, Rolph E. (2014). Multivariate Data Analysis, 7. Baskı, Harlow: Pearson Education Limited.
- Kantar, E., Deviren, B. & Keskin, M. (2011), “Hierarchical Structure of Turkey’s Foreign Trade”, Physica A Journal, S. 390: 3454–3476.
- Özdamar, Kazım. (2013), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi Cilt 2, 9. Baskı, Ankara: Nisan Kitabevi.
- Seyidoğlu, Halil (2007), Uluslararası İktisat: Teori, Pratik Ve Uygulama, 16. Baskı, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
- Tatlıdil, Hüseyin (2002), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara: Ziraat Matbaacılık.
- Tiryaki, Sebahattin; Aydın, Aytaç; Üçüncü, Kemal (2015), “Türkiye Mobilya Sektörünün Avrupa Birliği Sürecin-de Dış Ticaret Durumunun Kümeleme Analizi İle İncelenmesi”, Selçuk Teknik Dergisi, özel sayı -1(UMK-2015): 938-949.
- Uygur, S. (2013), “Ülkemizin Dış Ticaret Ve Doğrudan Yurt Dışı Yatırımlarında Tercih Ettiği Ülkeler İçin Rank Korelasyonu ve Kümeleme Analizi”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 32, S. 2, 95-112.
- TUİK, www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=621 ,(Erişim Tarihi: 16.04.2016).
- BM Uluslararası Ticaret İstatistikleri Veritabanı, https://comtrade.un.org/data/ ,(Erişim Tarihi: 16.03.2017).
- ISSN: 1306-6730
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2006
- Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi