Davranışsal Denge Döviz Kuru Yaklaşımı ile Reel Döviz Kurlarının Yanlış Dengelenmesinin Ölçülmesi: Türkiye Örneği

Çalışmada, 1991Q1-2014Q3 döneminde Türkiye için reel döviz kurlarının yanlış dengelenmesi, “Davranışsal Denge Döviz Kuru Modeli” ile belirlenmiştir. Davranışsal denge döviz kuru modelinden elde edilen sonuçlar, Türkiye’de ele alınan dönem boyunca genel olarak reel döviz kurlarının yanlış dengelendiğini, cari yanlış dengelenmenin boyutunun 1994 krizinde %140’a 2001 krizinde %195’e, toplam yanlış dengelenmenin ise 1994 krizinde %50’ye 2001 krizinde %125’e ulaştığını, göstermektedir. Çalışmadan elde edilen bir diğer önemli bulgu ise Türkiye’de sabit kur rejiminin uygulandığı dönemlerde, reel döviz kurlarının hem cari denge seviyesinden hem de uzun dönem denge seviyesinden ciddi ölçüde sapma gösterdiğini, esnek kur rejimine geçilmesinin ardından ise denge seviyesine yakınsadığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Davranışsal Denge Döviz Kuru Modeli, Reel Döviz Kurlarının Yanlış Dengelenmesi, Reel Döviz Kuru, Denge Reel Döviz KuruDenge Reel Döviz Kuru

Measuring the Real Exchange Rate Misalignment with Behavioral Equilibrium Exchange Rate Approach: The Case of Turkey

In this study the real exchange rate misalignment in Turkey in 1991Q1-2014Q3 period was determined by “Behavioral Equilibrium Exchange Rate Model”. The results obtained from the behavioral equilibrium exchange rate model show that the real exchange rate has been misaligned in general throughout the period covered in Turkey and that the size of the current misalignment has reached to 140% in the 1994 crisis and to 195% in the 2001 crisis. And the size of total misalignment has reached to 50% in 1994 crisis and 125% in the 2001 crisis. Another important finding from the study is that the real exchange rate in Turkey is significantly misaligned from both its current and the long-run equilibrium level in the period when the fixed exchange rate regime is applied, and after reaching the flexible exchange rate regime, it converged to its equilibrium level.

Keywords:

Behavioral Equilibrium Exchange Rate Model, Real Ex-change Rate Misalignment, Real Exchange Rate, Equilibrium Real Exchange Rate,

PDF

___

Clark, P. B. and R. MacDonald (1997), “Exchange Rates And Economic Fundamentals: A Methodological Comparison of BEERS and FEERS”, Ed: R. MacDonald ve J.L. Stein, Equilibrium Exchange Rates, Kluwer Academic Publishers, Londra: Birleşik Krallık.
Clark, P.B. ve R. MacDonald (1999), “Exchange Rates And Economic Fundamentals: A Methodological Comparison of BEERS and FEERS”, Ed: R. MacDonald ve J.L. Stein, Equilibrium Exchange Rates, Kluwer Academic Publishers, Londra: Birleşik Krallık.
Clark, P.B. ve R. MacDonald, (1998). “Exchange Rates and Economic Fundamentals: A Methodological Comparison of BEERS and FEERS”, International Monetary Fund Working Paper No. 98/67.
Clark, P.B. ve R. MacDonald (2000), “Filtering The BEER: A Permanent and Transitory Decomposition”, International Monetary Fund, Working Paper No. 00/144.
Çulha, O; Çulha, A. ve Gönenç, R. (2008), “The Challenges of Monetary Policy in Turkey”, OECD Economic Department Working Paper No: 646.
Edwards, S. (1987), “Exchange Rate Misalignment in Developing Countries”, Los Angeles: University of California and National Bureau of Economic Research.
Edwards, S. (1988), “Real and Monetary Determinants of Real Exchange Rate Behavior”, Journal of Development Economics, 29, 311–341.
Edwards, S. (1989), “Real Exchange Rates, Devaluation and Adjustment: Exchange Rate Policy in Developing Countries”, Cambridge, Mass and London: MIT Press.
Edwards, S. (1994), “Real and Monetary Determinants of Real Exchange Rate Behavior: Theory and Evidence From Developing Countires”, Ed: J. Williamson, Estimating Equilibrium Exchange Rates, Washington DC: Institute for International Economics, ss. 61-92.
Elbadawi, I.A. (1994), “Estimating long-run equilibrium real exchange rates”, Ed: J. Williamson, Estimating equilibrium real exchange rates, Londra: Longman Group Limited.
MacDonald, R. (2007), “Exchange Rate Economics: Theories and Evidence”, NewYork: Routledge.
MacDonald, R. ve Dias, P. (2007), “Behavioural Equilibrium Exchange Rate Estimates and Implied Exchange Rate Adjustments for Ten Countries”, Workshop on Global Imbalances, Peterson Institute of International Economics, Washington DC February 2007.
Özçam, M. (2004), “Döviz Kuru Politikaları ve Türkiye’de Döviz Kuru Oynaklığının Etkileşimleri”, SPK Araştırma Raporu. http://www.spk.gov.tr/yayingoster.aspx?yid=943&ct =f&action=displayfile., (Erişim: 10. 11.2015)
Pesaran, M. H.; Shin, Y. and Smith, R. J. (2001), “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289–326.
TCMB, (1998), “Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Altı Aylık Para Programı Gerçekleşmesi Ve İkinci Altı Aylık Para Politikası Uygulaması”.
TCMB, (2001), “Para Politikası Raporu”.
TCMB, (2009), “2010 Yılında Para ve Kur Politikası”.
TCMB, (2011), “2012 Yılında Para ve Kur Politikası”.
TCMB, (2014), “2015 Yılında Para ve Kur Politikası”.

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi-Cover

ISSN: 1306-6730
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi