HALVETİYYE-ŞABANİYYE MEŞAYİHINDAN HOCA HAFIZ MEHMET DUMLU EFENDİ’NİN AHLAKÎ EĞİTİM ÜZERİNE GÖRÜŞLERİ

Birey-toplum ilişkisinde, insan davranışları belirli kurallar ölçüsünde tespit edilir. Bu kurallar zincirini, maddi ve manevi değer yargıları oluşturur. Bunların kazanımında, insanın öncelikle ahlakî bir eğitim sürecinden geçmesi düşünülür. Bu eğitim sürecinde bir eğiticiye, bir yol göstericiye ihtiyaç vardır. Bu yol göstericiye, tasavvuf literatüründe mürşit adı verilir. Bir ahlak öğreticisi olarak mürşit, nefis terbiyesi sonunda ruh olgunluğuna ulaşmış, en güzel ahlâkın temsilcisi olan Peygamber ahlâkının günümüzdeki temsilcileri ve takipçileridir. Yaşantısı ile toplumlara örnek olmuş bu kişilerden biri, 20. asrın mutasavvıflarından Hoca Hafız Mehmet Dumlu Efendi’dir. Tasavvuf dünyasında “Dumlu Hoca” olarak da tanınan bu şahsiyet, günümüz insanının karşılaştığı zorluklara ve sorunlara dönük kaygıların getirdiği çözüm önerileriyle bir kanaat önderi olarak toplumdaki yerini almıştır. 1973-2011 yılları arasında Halvetiyye-Şabaniyye tarikatının postnişini olarak toplumun manevi eğitimi ve irşadı ile meşgul olmuştur. Bu eğitimde, İslamî öğretileri ve tasavvufî doktrinleri esas almış; “Nefsini bilen Rabbini bilir.” hadisi ışığında, insanın kendi öz varlığını tanıması ve bilmesi üzerinde durmuş; ayet ve hadislerin rehberliğinde, sevgi, hoşgörü ve adalet eksenli metot izlemiş; bireyin kabiliyeti nispetinde yönlendirilmesini, topluma kazandırılmasını hedeflemiştir. Bu çalışmada, ilk önce ahlak kelimesinin tanımı, İslam tasavvufu ile ilişkisi üzerinde duruldu. Buna müteakiben Hoca Hafız Mehmet Dumlu Efendi’nin hayatı, şahsiyeti hakkında bilgi verildi sonra da ahlakî değer yargıları, insan nefsinin terbiyesi hususundaki yaklaşımları sunuldu.

Anahtar Kelimeler:

Hoca Hafız Mehmet Dumlu, insan, ahlâk, sevgi, toplum-birey ilişkisi.

PDF

___

AKTAN, Coşkun Can (1999). Ahlaki Yeniden Yapılanma ve Toplam Ahlaka Doğru: Ahlak ve Ahlak Felsefesi, İstanbul: ARI Düşünce Derneği Yayını.
AKTAN, Coşkun Can (2001). “Toplum Ahlak Yönetimi Ahlakta Kalite Vurgusu, İş Ahlakı, Ahlak Felsefesi”, TÜSİAD Görüş Dergisi, s. 92-97.
BAYMAN, Henry (2012). Lâ Mekâna Yolculuk Sûfilerin Açık Sırları, (Çev. İbrahim Görener), İstanbul: İnsan Yayınları, 125-126.
ÇAĞIRICI, Mustafa (1985). Ana Hatları ile İslam Ahlakı, İstanbul: Ensar Neşriyat.
DİLAVER, Faruk (2015). Hayat Işığı, Ankara: Emre Bilişim ve Yayıncılık.
DİLAVER, Faruk (2013). Hakikat, Ankara: Emre Bilişim ve Yayıncılık.
DUMLU, Mehmet (2005). Batmayan Güneş Devam Eden Gölgeler, (Haz. A. Nur Sır), İstanbul: İrfan Yayıncılık ve Tanıtım.
DUMLU, Mehmet (2010). Hiye’l-Fânî Hüve’l-Bâkî, (Haz. A. Nur Sır), İstanbul: Ada Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.
Ebu Hamid Gazali (1975). İhyâ-u Ulûmi’d-Dîn, C. I., (Çev. A. Serdaroğlu), Ankara: Bedir Yayınları.
EKİN, Yunus (1994). İslâm Ahlâkı Açısından Lokman Sûresinin Tefsiri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Hucvurî (1982). Keşfu’l-Mahcûb “Hakikat Bilgisi”, (Haz. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergâh Yayınları.
Kur’an-ı Kerim Meâli (2005). Haz. Halil Altuntaş, Muzaffer Şahin, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Dairesi Başkanlığı.
Kuşeyrî (1981). Risâle, Ter. Süleyman Uludağ, İstanbul.
Kınalızâde Ali Efendi (1974). Ahlâk ahlâk-i alâ’î, (Haz. Hüseyin Algül), Tercüman 1001 Temel Eser, Kervan Kitapçılık AŞ. Ofset.
OLGUNSOY, Esat (1991). Geçmişten Günümüze Ahlak Öğretisi, İstanbul: Bahar Yayınları.
PAZARLI, Osman (1972). İslamda Ahlâk, İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
YAKIT, İsmail (1990). “Mevlânâ’da Mutluluk Ahlakı”, III. Uluslararası Katılımlı Mevlâna Sempozyumu Tebliği 14 Aralık 1990, Selçuk Üniversitesi Rektörlüğü, Konya, s. 29-73.