Emine ÇORUH, Sinan HINISLIOĞLU, Muhtar KOCAKERİM, Seracettin ARASAN, Meral OLTULU

BOROJİPSİN ALTTEMEL TABAKASINDA STABİLİZASYON MALZEMESİ OLARAK KULLANILMASININ ARAŞTIRILMASI

Bu çalışmada bor cevheri olan kolemanitten borik asit üretimi esnasında ortaya çıkan borojips atığının, yol üstyapılarındaki alttemel tabakalarında bağlayıcı madde olarak kullanımı araştırılmıştır. Bandırma’da bulunan Eti Bor AŞ.’den sağlanan borojips atığı ile Makimsan AŞ’den sağlanan alttemel malzemesi farklı oranlarda karıştırılarak elde edilen numuneler üzerinde serbest basınç ve CBR deneyleri yapılmıştır. %20 borojips ilaveli karışımlardan 9.5 kg/cm²’lik maksimum serbest basınç dayanım değeri ve %50 borojips ilaveli karışımlardan %70’ lik maksimum CBR değeri elde edilmiştir. %50 borojips içeren alttemel tabakası kullanılarak AASHTO esnek üstyapı tasarımı yapılmıştır. Bu durumda, üstyapıda kullanılan toplam agrega miktarı %43, yol yapım maliyeti ise %12 azalmıştır. Sonuç olarak esnek üstyapılarda borojips kullanımıyla, üstyapı maliyetinin ve bor atığının sebep olduğu çevre kirliliğinin azalabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Borojips, agrega, yol stabilizasyonu, CBR.

-

In this study, use of waste borogypsum which is obtained during the production of boric acid from colemanite, in subbase courses in flexible highway pavements as a stabilization material is investigated. Unconfined compressive strength and CBR tests were performed on the specimens prepared by mixing the waste borogpysum provided by Eti Boron JointStock Company in Bandırma and subbase material provided by Makimsan Joint-Stock Company. Maximum compressive strength of 9.5 kg/cm² was obtained at the mix with 20% Borogpysum, and max CBR value of 70% was obtained at the mix with 50% borogpysum. For the cost analysis, flexible pavement design was performed using the subbase course with 50% borogypsum. In this case, total amount of aggregate and the cost of pavement is decreased by 43% and 12%, respectively. As a result, it is seen that both cost of pavement and environmental pollution caused by waste borogypsum can be decreased using the waste borogypsum in subbase courses.

Keywords:

Borogypsum, aggregate, road stabilization, CBR.,

PDF

___

Alataş,T.,(1996). Afşin-Elbistan Termik Santrali Uçucu Külünün Yol Stabilizasyonunda Çeşitli Malzemelerle Birlikte Kullanımı, Doktora Tezi, Fırat Ünv.Fen Bil.Enst.,Elazığ.
Anonim, 15.08.2006 tarihinde http://www.etimineusa.com. adresinden alınmıştır
ASTM D 698-00, (2000). Standard Test Method for Laboratory Compaction Characteristics of Soil Using Standard Effort. ASTM West Conshohocken, PA. Modified.
ASTM D 1883-05, CBR Standard Test Method for CBR(California Bearing Ratio)of Laboratory-Compacted.
ASTM D 1140-00, (2000). Standard Test Method for Amount of Material in Soils Finer Than No.200 Sieve. ASTM West Conshohocken, PA.
ASTM D 4318-00, (2000). Standard Test Method for Liquid Limit, Plastic Limit, and Plasticity Index of Soils. ASTM West Conshohocken, PA. Aytekin,Y., (1995). Maden Mühendisliğine Giriş, DEÜ Mühendislik Fakültesi Yayınları No:167, 271, İzmir.
Değirmenci,N.,Okucu,A. ve Turabi,A.,(2006). Application of Phosphogypsum in Soil Stabilization. Building and Environment, G. U. Journal of Science: 18(3),505-515.
Erkal,İ.F.,Girgin,İ.,(1992). Etibank Emet Kolemanit İşletmesi Kaba Artıklarının Konsantre Üretimi Amacıyla Değerlendirilmesi, IV. Uluslararası Cevher Hazırlama Sempozyumu, Antalya.
Fındık F.S. (2005). Karayolu Esnek Üstyapıları Alttemel Tabakasının Stabilizasyonunda Hafif Agregaların Kullanılabilirliği, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
Gürer C., (2004). Atık Mermer Parçalarının Bitümlü Yol Kaplamalarında Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Ünv., Fen Bilimleri Enstitüsü,Afyon.
Güyagüler,T.,(2001). Türkiye Bor Potansiyeli, IV. Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, İzmir.
Kılınç,B.,2005.Borik Asit Üretimi Ders Notları.
Motor, E., (2007). Borojipsin Yol Alttemel Tabakasında Stabilizasyon Malzemesi Olarak Kullanılması, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Özbayoğlu,F.U.,(1993). Köy Yollarının Termik Santral Külleri ile Stabilizesi, Köy Hizmetleri Dergisi,45,8-19.
TS 1900,1987, İnşaat Mühendisliğinde Zemin Laboratuar Deneyleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
TS 3114, Beton Basınç Mukavemeti Tayini, TSE, Ankara.
Turabi, A., Okucu, A., Değirmenci, N.,(2002). Fosforik asit üretim atığı fosfojipsin stabilizasyon malzemesi olarak kullanım olanaklarının araştırılması, 4. Mühendislik Mimarlık Sempozyumu, Balıkesir, 93. Yaman,C., Maraşoğlu,M., 1998. Bor Minerali Atıklarından Üretilen Camsı Maddenin Olası Kullanım Alanları, IV. Seramik Kongresi, Eskişehir Yılmaz A. ve Sütaş İ., (2008). Ferrokrom Cürufunun Yol Temel Malzemesi Olarak Kullanımı, İMO Teknik Dergi, 4455-4470, Yazı 294
Yıldırım, S., (2002). Zemin İncelemesi ve Temel Tasarımı, Birsen Yayınevi, İstanbul.
Zoorob, S. E., Suparma, L. B., (2000), Laboratory Design and Investigation of the Properties of Continuously Graded Asphaltic Concrete Containing Recycled Plastics Aggregate Replacement (Plastiphalt), Cement & Concrete Compasites , Elsevier Science, Vol.22 pp 233-242