Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

Metafor kısaca bir nesneyi başka bir şeyle benzeştirerek tanımlama olarak açıklanabilir. Metaforlar karmaşık, soyut kavramları, büyük düşünce sistemlerini bir tek kelime ile ifade edebilme becerisine sahip olduğu için araştırmacılara büyük imkânlar sunmaktadır. Bu araştırma okul öncesi öğretmeni adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla saptama amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 124 okul öncesi öğretmen adayı katılmıştır. Öğretmen adaylarından “Öğretmen …… gibidir, çünkü ………” ifadesini yazılı olarak doldurmaları istenmiştir. Toplanan verilere içerik analizi uygulanmış ve analiz sonucunda 88 çeşit metaforun 6 temel kategoride toplandığı saptanmıştır. Bu kategoriler, Eğitici/öğretici/yol gösterici olarak öğretmen, sevgi ve güven yansıtan öğretmen, şekillendirici/biçimlendirici olarak öğretmen, model olan öğretmen, zıt duygulanım, olumsuz duygulanımdır. Öğretmen adayları en fazla Eğitici/ öğretici/ yol gösterici olarak öğretmen kategorisi için metafor üretmişlerdir. Öğretmen adaylarının belirlediği metaforların Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği öğretmen yeterliklerine göre dağılımda ise 43 metaforun öğretmenin mesleki bilgi ve becerisine, 45 metaforun ise öğretmenin tutum ve değerlerine yönelik olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına yönelik olumsuz olarak ürettiği metaforların öğretmenin tutumuna bağlı olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

öğretmen, metafor

PDF

___

Akgün, E. (2016). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının “Çocuk” ve “Okul Öncesi Öğretmeni” Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16(4), 1652- 1672.
Aydın, İ. S. ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” ve “Öğrenci” Kavramlarına İlişkin Kullandıkları Metaforlar. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 5(3), 818- 842.
Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(4), 639-712.
Ekiz, D. ve Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin “Öğretmen” Kavramına İlişkin Metaforlarının Tespit Edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 21(2), 439- 458.
Ekici, G., Baş, M. ve Kızılkaya, O. (2017). Öğretmen Adaylarının “Öğretmenlik Mesleği” Kavramına İlişkin Algılarının Belirlenmesi: Bir Metafor Analizi Çalışması. International Journal of Eurasia Social Sciences. 8(28), 288-313.
Farrell, T. S. C. (2006). The Teacher is an Octopus’: Uncovering Preservice English Language Teachers’ Beliefs Through Metaphor Analysis. RELC Journal. 37 (2), 236-248. DOI: 10.1177/0033688206067430.
Giren, S. (2015). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Okul Öncesi Eğitimi Öğretmeni Kavramına İlişkin Metaforları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 25(2), 123- 132.
Goldstein, L. S. (2005). Becoming a Teacher as a Hero’s Journey: Using Metaphor in Preservice Teacher Education. Teacher Education Quarterly. Winter, 2005, 7-24.
Holman, C. H. (1980). A handbook of literature. (4th ed.). Indianapolis: Bobbs-Merrill.
Kıral, E. (2015). Öğretmen Adaylarının Algılarına Göre Öğretmen Metaforları. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 6(1), 57- 65.
Koç, E. S. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(1), 51- 72.
Lakoff, G. (1993). The Contemporary Theory of Metaphor. .
MEB. (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. California: SAGE Pub.
Nikitina, L. ve Furuoka, F. (2008). “A Language Teacher is Like…”: Examining Malaysian Students’ Perceptian of Language Teacher through Metaphor Amalysis. Electronic Journal of Foreign Language Teaching. 5(2), 192-205.
Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim Fakültesini Yeni Kazanan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Giriş Dersini Almadan Önce ve Aldıktan Sonra Öğretmenlik Mesleği Hakkındaki Metaforlarının Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(2), 293-310.
Oxford, R., Tomlinson, S., Barcelos, A., Harrington, C., Lavine, R. Z. ve Saleh, A. (1998). Clashing Metaphors About Classroom Teachers: Toward a Systematic Typology for the Language Teaching Field. System. 26 (1), 3-50.
Saban, A. (2006). A Function of Metaphor in Teaching and Teacher Education: A Review Essay. Teaching Education. 17(4), 299-315.
Saban, A. Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 6(2), 461-522.
Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(2), 131- 155.
Sayar, E. (2014). Yabancı Dil Olarak İngilizce Öğreten Öğretmenlerin ve Öğrencilerinin Mesleki Öğretmen Kimliği Kavramına İlişkin İmgelerinin Metafor Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Schmitt, R. (2005). Systematic Metaphor Analysis as a Method of Qualitative Research. The Qualitative Research. 10(2) 358-394. .
Stylianou, M., Kulinna, P. H., Cothran, D. Ve Kwon, J. Y. (2013). Physical Education Teachers’ Metaphors of Teaching and Learning. Journal of Teaching in Physical Education. 32, 22-45.
Tunçeli, H. İ. ve Şahan, B. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin Algılarına Yönelik Metafor Çalışması. VI. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Ankara.
Yalçın Wells, Ş. (2015). Görsel Sanatlar Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Sanatçı Algısına İlişkin Metafor Analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30(3), 160-175.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yıldırım, A., Ünal, A., ve Çelik, M. (2011). Öğretmen Kavramına İlişkin Öğretmen, Yönetici ve Müfettiş Algılarının Analizi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 8(2), 92-108.
Yılmaz, F., Göçen, S. ve Yılmaz, F. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metaforik Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 9(1), 151-164.
Wan, W., Low, G. D., ve Li, M. (2011). From Students’ and Teachers’ Perspectives: Metaphor Analysis of Beliefs abour EFL Teachers’ Roles. System. 39 (2011), 403-415. DOI: 10.1016/j.system.2011.07.012.