Öğretmen Adaylarında Öz-yeterlik Algılarının Yordayıcısı Olarak Beş Faktör Kişilik Özellikleri

Bu araştırmada, öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ile beş faktör kişilik özellikleriarasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiş olup,araştırma grubunu yedi farklı öğretmen yetiştirme programının üçüncü ve dördüncü sınıflarındaöğrenim gören 176 erkek, 142 kadın olmak üzere toplam 318 eğitim fakültesi öğrencisioluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Beş Faktör Kuramına dayalı olarakgeliştirilen Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT), Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği kullanılmıştır.Araştırma sorularını cevaplamak için çoklu doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırmadanelde edilen sonuçlara göre; duygusal dengesizlik, deneyime açıklık ve sorumluluk değişkenleriÖğrenci Katılımına Yönelik Öz-yeterlik Algısının; dışa dönüklük, deneyime açıklık ve sorumlulukdeğişkenleri Öğretim Stratejilerine Yönelik Öz-yeterlik Algısının; dışa dönüklük ve sorumlulukdeğişkenleri ise Sınıf Yönetimine İlişkin Öz-yeterlik Algısının pozitif yordayıcıları olduğu tespitedilmiştir. Araştırmada ayrıca dışa dönüklük, deneyime açıklık ve sorumluluk değişkenlerininÖğretmen Öz-yeterlik Algısını pozitif; duygusal dengesizlik (nevrotizm) değişkeninin negatifyönde yordadığı ve yumuşak başlılık (uyumluluk) değişkeninin anlamlı bir yordayıcı olmadığıgörülmüştür.

Five-Factor Personality Traits as a Predictor of Self-Efficacy Perceptions in Pre-service Teachers

In this study, the relationship between the self-efficacy perceptions of the pre-service teachers and the five factor personality traits were examined. The research was carried out in the relational scanning model, and research group was formed with a total of 318 pre-service teachers, 176 male and 142 females, studying at the third and fourth grades of seven different teacher training programs in the Faculties of Education. As data collection tools, Adjective-Based Personality Test (ABPT) developed based on the Five Factor Theory and Teacher Self Efficacy Scale (TSES) were used in the study. Multiple linear regression analysis was performed to answer the research questions. According to the results obtained from the research; emotional imbalance, openness to experience, and responsibility variables were found to be the predictor of Perception of Self- Efficacy towards Student Participation; variables of extroversion and responsibility to be the positive predictor of Perception of Self-efficacy Toward Classroom Management; variable of neurotism to be negative predictor and the variable of docility to be non-predictor. In the study, variables of extroversion, openness to experience and responsibility were found to predict the perceptions of teacher self-efficacy in positive way, however emotional neurotism in negative way, and variable of docility was found not to be predictor of perceptions of teacher self-efficacy.

PDF

___

Albayrak, E., Yazıcı, H., ve Reisoğlu, S. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Kişilik Özellikleri, Akademik Öz-Yeterlik, Akademik Kontrol Odağı ve Akademik Erteleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 90-102.
Ayan, A. (2017). Yalnızlık ve utangaçlık düzeyinin öz-yeterlik ve öfke kontrolü üzerine etkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 87-108.
Bacanlı, H., İlhan, T., ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261- 279.
Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior, 4, 71-81, New York: Academic Press.
Berens, L. V. & Nardi, D. (1999). The sixteen personality types: descriptions for self-discovery. Huntington Beach - California: Telos Publications.
Burger, J. M. (2006). Kişilik, (Çev. İ. Deniz ve E. Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers’ sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim (Education and Science), 30(137): 74-81.
Çelikten, M. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
Clark, L., A. & Watson, D. (1991). General affective dispositions in physical and psychological health. In C.R. Snyder & D.R. Forsyth (Eds.) Handbook of social and clinical psychology: The health perspective. New York: Pergamon.
Costa, P. T. & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Odessa, Florida: Psychological Assessment Resources.
Cousins, J., B., & Walker, C.A. (2000). Predictors of educators’ valuing of systemic inquiry in schools. Canadian Journal of Program Evaluation (Special Issue), 25–53.
Doğan, T. (2012). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
Duban, N. Y. ve Gökaçan, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançları ve fen öğretimine yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 267-280
Grant, A., M. & Wrzesniewski, A. (2010). Core self evaluations, other-orientation, anticipated guilt and gratitude and job performance. Journal of Applied Psychology, 95(1), 108-121.
Hughes, D., J., Rowe, M., Batey, M. & Lee, A. (2012). A tale of two sites: Twitter vs. Facebook and the personality predictors of social media usage. Computers in Human Behavior, 28(2), 561-569.
İnanç, B. Y. ve Yerlikaya, E. E. (2018). Kişilik kuramları, Ankara: Pegem Akademi.
Kalafat, S. (2012). Lise öğretmenleri kişilik özelliklerinin öğretmen yeterliliklerine etkisi. Journal of Higher Education & Science/Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(3), 193-200.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5(2), 137-152.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1987). Validation of a five-factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
Moran, M., T. , Hoy, A. W., & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68(2), 202-248.
Moran, M., T., & Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
Rothmann, S., & Coetzer, E., P. (2003). The big five personality dimensions and job performance. SA Journal of Industrial Psychology, 29(1), 68-74.
Sığrı, Ü. ve Gürbüz, S. (2011). Akademik başarı ve kişilik ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi, 10 (1), 30-48.
Somer,O., M. Korkmaz ve Tatar, A. (2002), Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması, Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 2(4), 597-608.