Farklı Lisans Programlardaki Öğrencilerin Harita Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Cumhuriyet Üniversitesi Örneği

Bu araştırmanın amacı, farklı programlardaki lisans öğrencilerinin harita okuryazarlık düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Koç ve Demir (2014) tarafından geliştirilen Developing Valid and Reliable Map Literacy Scale isimli harita okuryazarlık ölçeği uygulanmıştır. Araştırma, 2015-2016 öğretim yılında Cumhuriyet Üniversitesi’nde 9 farklı fakültede öğrenim gören 391 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde; t-testi ve tek yönlü varyans analizi (One Way ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, araştırmaya katılan lisans öğrencilerinin harita okuryazarlık (bilgi-beceri ve yeterlik) testi toplam puanları cinsiyet, fakülte, harita kullanma sıklık düzeyi, doğal ortamdaki çeşitli aktivitelere katılma düzeyi, günlük yaşamda harita kullanma amacı ve coğrafya dersine ilgi düzeyi değişkenlerine göre farklılık göstermiştir. Söz konusu farklılıklar; erkek öğrenciler, Tıp, Diş Hekimliği Fakültesi öğrencileri, haritayı daha sık kullanan, aktivitelere fazla katılan ve coğrafya dersine çok fazla ilgi duyan öğrenciler lehine bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre lisans öğrencilerinin harita okuryazarlıklarının geliştirilmesi için harita ile ilgili zorunlu ve seçmeli dersler konulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Harita okuryazarlığı, harita bilgisi ve becerisi, harita yeterlik düzeyi

PDF

___

Buckley, A. R., Muehrcke, P. C. & Muehrcke, J. O. (2011). Map Use: Reading, Analysis and Interpretation. Redlands, CA: Esri Press.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgül, E. Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Carswell, R. J. B. (1971). The Role of the user in the map communication process: children’s abilities in topographic map reading. Cartographica. The İnternational Journal for Geographic Information and Geovisualization, 8(2), 40–45.
Catling, S. J. (1998). Geographical Work in Primary and Middle Schools. Sheffield: Geographical Association.
Clarke, D. (2003). Are you functionally map literate?, Proceedings of the 21st International Cartographic Conference (ICC). South Africa: Durban. 10-16 August, 713-719.
Demiralp, N. (2006). Coğrafya eğitiminde harita ve küre kullanma becerileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(3), 323-343.
Fouberg, H. E., Murphy, A. B. & Blij, H.J. (2012). Human Geography. USA: Wiley Plus.
Gerber, R. & Wilson, P. (1989). Using maps well in the geography classroom. In J. Fien., R. Gerber & P. Wilson (Ed.), The geography teacher’s guide to the classroom. Melbourne: Macmillan.
Gilmartin, P. P. & Patton, J. C. (1984). Comparing the sexes on spatial abilities: map-use skills. Annals of the Association of American Geographers, 74(4), 605–619.
Golledge, R. G., Marsh, M. & Battersby, S. (2008). Matching geospatial concepts with geographic educational needs. Geographical Research, 46(1), 85–98.
Head, C. G. (1984). The map as natural language: A paradigm for understanding, cartographica. 21(1), 1-25.
Jongwon, L. & Bednarz R. (2012). Components of spatial thinking: evidence from a spatial thinking ability test. Journal of Geography, 111(1), 15-26).
Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
Kartal F. & Koç H. (2017), Ortaöğretim (9. Sınıf) Öğrencilerinin Harita Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Yıl:22, Sayı: 37, Sayfa:179-198.
Kızılçaoğlu, A. (2007). Harita becerilerine pedogojik bir bakış. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18.
Krygier, J. & Wood, D. (2005). Making Maps. New York: The Guilford Press.
Koç H. (2008). Coğrafya öğretim programındaki kazanımların öğrencilerin harita beceri düzeyleri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). Koç, H. (2010). Coğrafya eğitiminde harita algısı ve kullanımı. Milli Eğitim Dergisi, 187, 146-158.
Koç H. & Bulut İ. (2014). Gestalt kuramının öğrencilerin harita okuma ve yorumlama beceri düzeyleri üzerine etkisini belirlemeye yönelik bir inceleme. Marmara Coğrafya Dergisi, 30(1), 1-19.
Koç H. & Demir S. B. (2014). Developing valid and reliable map literacy scale. Review of International Geographical Education, 4(2), 120-136.
Koç H. & Karatekin K. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının harita okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. IV. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu. (23-25 Nisan 2015), Bolu.
Koç H. & Çifçi T. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Harita Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 34 ss: 9-20.
Koç, H. & Önal, H. (2016). Developments in Educational Sciences, Recep EFE Irina KOLEVA, Emin ATASOY, ,İsa CÜREBAL (Editor)Investigating Geography Teacher Candidates’ Map Literacy Levels in Terms of Different Variables, Chapter 59, page: 727-744, ST. Kliment Ohridski University Press,Sofia
Liben, L. & Downs, R. (1989). Understanding Maps As Symbols: the Development of Map Concepts in Children. New York: Academic Press.
MacEachren, A. M. (2004). How Maps Work. New York: The Guilford Press.
Mcbride, B. (2011). Essential elements of ecological literacy and the pathways to achieve it: perspectives of ecologists. (Unpublished Doctoral Dissertation, The University of Montana, Missoula).
McClure, R. W. (1992). A conceptual model for map skills curriculum development based upon a cognitive field theory philosophy. (Unpublished Doctoral Dissertation, Oklahoma State University, Oklahoma).
Olson, J. M. (1976). A coordinated approach to map communication improvement. The American Cartographer, 3(2), 151-159.
Paykoç, F.(1991). Tarih Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Yayınları.
Rautenbach, V. Coetzee, S. ve Çöltekin, A. (2017). Development and evaluation of a specialized task taxonomy for spatial planning – A map literacy experiment with topographic maps, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, 127:16-26.
Richard, B., Schultz, J. & Kerski J. & Todd, C. P. (2008). The use of virtual globes as a spatial teaching tool with suggestions for metadata standards. Journal of Geography, 107(1), 27-34.
Weeden, P. (1997). Learning through maps. In D. Tilbury & M. Williams (Eds.), Teaching and learning geography, (pp. 168-179). London: Routledge.
White S. H. (1995). An examination of the effects of mixed-age grouping on learning map reading skills, Unpublished Dissertation, Texas: A&M University.
Wiegand, P. (2006). Learning and Teaching with Maps. New York: Routledge. Wiegand, P. (1993). Children and Primary Geography. London: Cassell. Wood, D. (1992). The Power of Maps. New York: The Guilford.
http://tdk.gov.tr