Modern Bireyin Tereddütleri: “Çıplaklık” Düşüncesi ve “Bir Tereddüdün Romanı”

Modern birey, yaşadığı yüzyılların doğası gereği teknolojik olarak ilerleme kaydedildiği ölçüde sıkışmışlık duygusu ile yüz yüze gelir. Buduygu fiziksel veya psikolojik olarak bazı marazlara neden olabileceğigibi farklı düşünme biçimleriyle de kendini ortaya koyabilir. Bireyinmerkezî unsur haline geldiği modern toplum yapısı, bu durumlarınaçığa çıkış biçimlerini de çeşitlendirmiştir. Bu noktada “çıplaklık”düşüncesi de kendini gösterebilir. Peyami Safa’nın “Bir TereddüdünRomanı” adlı eserinde öne çıkarılan bu düşünce birçok farklı anlamalanına açılmaktadır. Bu çalışmada, “giyinme” düşüncesiyle birlikteortaya çıkaan “çıplaklık” kavramı diyalektik bir bakış açısıyla değerlendirilmesi ve bu doğrultuda modern bireyin var oluş sancılarının birboyutuyla ele alınması amaçlanmıştır. Bu bağlamda, “çıplaklık” düşüncesinin hem metaforik hem de gerçek anlamı üzerinde durularak modern bireyin yaşamında kapladığı alan tartışılmış, “çıplaklık” düşüncesinin açtığı anlam alanları doğrultusunda modern insanın yaşamdakikonumlanışı üzerinden değerlendirilmiştir.Çalışmanın ana teması özelinde, özellikle eserin iki ana karakteri olanVildan ve Muharrir karakterleri etrafında oluşturulan ana gövde üzerinden bu iki karakterin birbirleriyle ve diğer karakterlerle kurduklarıilişkinin temaya olan katkısı üzerinde durulmuştur. Söz konusu ilişkiler ağının, özellikle, Vildan ve Muharrir’in benzer bakış açılarına sahipolmaları nedeniyle giderek daralan bir yapıya sahip olduğu görülmüş,toplumsallıktan bireyselliğe doğru ilerleyen helezonik bir görüntü ortaya çıkmıştır. Bu görüntünün çokkatmanlı yapısının arkasında modern bireyin kendini var etme gayretlerinin etkilendiği unsurların bulunduğu düşünülebilir. Zira, modern çağ ile birlikte insanoğlu birçoketkenin etkisi altına girmiş ve kendini var etme yolculuğunda önceliklebu etkenlerden kurtulma çabasını göstermek zorunda kalmıştır. Vil dan ve Muharrir karakterlerinin bu etkenlerden kurtularak kendi özlerine yönelik birtakım arayışlar içine girdiği tespit edilmiştir. Öyle kiçağrışımsal yükü oldukça fazla olan “çıplaklık” düşüncesi etrafında felsefi anlamı yüksek bir diyaloglar silsilesi açığa çıkmıştır. İnsanın özünedönüşü ile özdeşleştirebileceğimiz “çıplaklık” düşüncesi, kendindenuzaklaşan insana yönelik bir uyarı niteliğindedir.Bu çalışmada da amaçlanan söz konusu iki karakter özelinde “çıplaklık” ve “giyinme” düşüncelerinin altında yatan felsefi derinliği, modernite sonrası düşünceler ve düşünürler ışığında tartışmak ve öne atılanargümanları mümkün olduğunca bir yere oturtma gayesi taşımaktadır.

The Hesitations of Moden Person: The Thought of “Nakedness” and “A Novel of the Hesitation

Modern person faces to the feeling of being stuck by the nature of the centuries which he/she lives. This feeling can either cause physical or psycological diseases or reveals itself as different way of thinking forms. The modern society structure which man becomes at the center element diversifies the emerging forms of this situations. At this point, the thought of “nakedness” can reveal itself. This thought, which put forward by Peyami Safa’s “A Novel of the Hesitation”, opens different meaning fields. In this study, the concept of “nakedness” which emerges with the thought of “dressing” will be examined in a dialectical point of view and we aim to deal with the existence of pain of modern human in an extent. At this context, by laying emphasis on the real and metaphoric meaning of the thought of “nakedness”, the field of this concept in the life of modern person will be discussed, through the meaning fields of “nakedness”, it will be evaluated on the basis of the position of modern person in the life. Specially for the main theme of the study, through the main corpus which creating around the main characters of the novel, Vildan and Muharrir, laid emphasis on the contribution of the relationships of this two and others on the theme. It is seen that the relation network becomes gradually narrow, cause of the similarity of Vildan and Muharrir’s point of views, emerges a spiral image which proceeds from community to individuality. It can be thought that behind this image’s multilayer structure, there are elements which modern person’s efforts of realization himself. Because, with modern era human being fall under the influence of many factors and he is primarily obliged to get over these factors through the realization trip of him. It is determined that the characters of Vildan and Muharrir evaded from these factors and in search of something about their selves. Therefore, some dialogues which have high philosophical values can reveal themselves. The thought of “nakedness”, which has a high evacatory value, can be assimilated with the return of human to himself is like an alert of human who departs of him. The aim of this study is to discuss the philosophical depth of which lay behind the thought of “nakedness” and “dressing” through in the light of thoughts of after modernity and it’s thinkers, especially on the two characters and there is also an another aim is to settle the arguments, which are executed, on a ground.

___

  • Adorno, Theodor W., Max Horkheimer (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği, Çev. Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
  • Berman, Marshall (2013). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, Çev. Ümit Altuğ, Bülent Peker, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Calinescu, Matei (2017). Modernliğin Beş Yüzü, Çev. Sabri Gürses, İstanbul: Küre Yayınları.
  • Enginün, İnci (2017). Cumhuriyet Devri Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Foucault, M. (2015). İktidarın Gözü, (Çeviren: Işık Ergüden), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Habermas, J. (1996). Modernity: An Unfinished Project. Habermas and the Unfinished Project of Modernity: Critical Essays on the Philosophical Discourse of Modernity (Der. M.P. d’Entreves ve S. Benhabib) içinde, Polity Press, Cambridge.
  • Nietzsche, F. (2017). Putların Alacakaranlığı (5. Baskı), (Çeviren: Mustafa Tüzel). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları s.7.
  • Safa, Peyami (2016). Bir Tereddüdün Romanı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Taylor, Charles (2017). Modernliğin Sıkıntıları, Çev. Uğur Canbilen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Touraine, Alain (2016). Modernliğin Eleştirisi, Çev. Hülya Uygur Tanrıöver, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Woolf, Virginia (1934). “Mr. Bennett and Mrs. Brown” Collected Essays, Ed. Leonard Woolf, Vol. 1 London: Hogarth, 1924, ss. 1-24.