Kaynaklarda Kuzeybatı Karadeniz’de Osmanlı Kaleleri

Bu araştırma metni Karadeniz kapalı havzasının Orta Avrupa’danbaşlayarak, çeşitli nehir, ırmak ve derelerle beslenerek büyüyen ve taşıdığı alüvyonlarla kuzeybatı Karadeniz kıyı çizgisini sürekli değiştiren alüvyonlarla oluşan, önceleri bataklık iken günümüzde kara olaraktanınmakta olan, sulu zeminlerdeki yapılaşmalar ki, hisar, kale, kaleşehir olarak meydana getirilmiş toplu yaşam yapılarının planlaması,uygulama teknikleri, yönetimi ve askerî yapı özellikleriyle tanıtmakta. Çalışmanın ana kaynağını Evliya Çelebi’nin Seyahatname eserioluşturmakla beraber varsa yayınlanmış plan, resimlerle özgün yazılıkaynağın verdiği bilgilerin teyidi yapılmaya çalışılmaktadır. OsmanlıDevleti’nin 15-17. yüzyıl süresince konuya ilgisi de vurgulanmağa çalışılmaktadır.

OTTOMAN CASTLES IN NORTH-WEST BLACK SEA REGION IN THE SOURCES

This research paper introduces the collective living buildings which were built as fort, fortress and citadels in today’s lands once were watery fields, which was formed by the aluvions brought from the beginning close havza of Black Sea By planning, application technics, methods and properties of military structures. The main source of the study depends on Evliya Celebi’s Seyahatname but confirmated by the other existing and published materials such as plans, pictures and original written sources. Ottoman’s interest in this subject during 15th-17th centuries is also tried to emphasize.

PDF

___

Akalın,Şükrü Haluk (2011). Seyyâh-ı Âlem Evliya Çelebi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Altınay, A.Refik (1936). Türk Mimarları, İstanbul.
Barkan, Ö.L. (1942). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Vakıflar ve Temlikler”, Vakıflar Dergisi, c .II, Ankara, s.279-386.
_____________ (1942). “Vakıfların Bir İskân ve Kolonizasyon Metodu Olarak Kullanılmasında Diğer Şekiller”, Vakıflar Dergisi, c. II, s.354-365, Ankara.
Cantay, Gönül (21-23 Nisan 1988). “Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Kitabelerinde Yapıların Adlandırılması”, Sanat Tarihinde Terminoloji Semineri.
_____________ (1993). “16. yüzyıl Külliyelerinin Şehirlerin Tarihî Topografyasını Belirlemesi”, Prof. Dr. Yılmaz Önge Armağanı, s.75-78, Konya.
_____________ (1994), “Ahlat ve Van’ın Şehir Kuruluşu”, IV. Ahlat Kültür Haftası, (20-24 Ağustos 1994/Ahlat), Bildiriler, Ankara. Çulpan, Cevdet (1966). “Moldovya’da Bender Kalesi Kitabesi”, Türk Kültürü, IV/46, s.881-883.
Güreşsever, Gönül (1975). Anadolu’da Osmanlı Devri Kervansaraylarının Gelişmesi, İ.Ü.E.F. Sanat Tarihi Bölümü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Güreşsever (Cantay), Gönül (2001). “Osmanlı Döneminde Güneydoğu Anadolu’da Ticaret Yolları ve Menzil Kuruluşları”, Ortadoğu’da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri Uluslararası Bilgi Şöleni (25-27 Ekim 2000, Hatay), c. 1, s. 131-137Ankara.
_____________ (2002). “Ahlat ve Van’ın Şehir Kuruluşu”, Prof. Dr. Halûk Karamağaralı Armağanı, Ankara, s. 55-70.
_____________ (2003). “Kayseri’de Selçuklu Yapılaşmasının Önemi ve Koruma”, Erciyes Üniversitesi Kayseri Yöresi Araştırmaları Merkezi (KAYTAM), Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildiriler, (10 – 11 Nisan 2003, Kayseri.), s. 101-110, Kayseri.
_____________ (2004). “Doğu Anadolu’nun Aldığı Göçler ve Diyarbakır”, T.C. Diyarbakır Valiliği, 1. Uluslararası Oğuzlardan Osmanlıya Diyarbakır Sempozyumu (20-22 Mayıs 2004, Diyarbakır) Bildiriler, s. 25-32, Diyarbakır.
_____________ (2007). “Yollar, Göçler ve Mardin Kale Şehri”, Artuklular (I. Uluslararası Artuklu Sempozyumu Bildirileri 25-27 Ekim 2007 Mardin),c. 2, s.167-178. _____________ (2007). “Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn ile Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Sivas”, Osmanlılar Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, 21-25 Mayıs 2007, c. 1, Sivas 2007, s. 7-13.
_____________ (2008). “Filibe Tarihi Topografyasında Hüdavendigâr
Külliyesi”, Bulgaristan,Filibe Murat Hüdavendiğar Cuma Camii Bildirileri, (7 Haziran 2008), s.1-6. Filibe.
Eren, Meşküre (1960). Evliya Çelebi Seyahatnamesi Birinci Cildinin Kaynakları Üzerinde Bir Araştırma, İstanbul.
Ergin, Osman (1939). Türk Şehirlerinde İmaret Sistemi, İstanbul.
Evliya Çelebi (1970). Seyahatname. c.7 , (Zuhuri Danışman tabbı), s. 279, İstanbul.
Eyice, Semavi (1992). “Bender Kalesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, c.5, s.431, kol.3, İstanbul.
Gözaydın, Nevzat (1972). “Evliya Çelebi Seyahatnamesi Üzerine”, Türk Kültürü, X/119, Eylül 1972. s.28-30.
Heyet: İnstitut Naradov Azii (1961) Evliya Çelebi Kniga puteşestivijazemley Moşdavii i Ukrayiny, Moskva.
Konyalı, İ. Hakkı (1948). Mimar Koca Sinan’ın Eserleri, İstanbul.
Kuban, Doğan (1961). “Türk Şehir Yapısı Üzerine”, Mimarlık ve Sanat, I, s.37-41 İstanbul.
Meriç, Rıfkı Melül (1965). Mimar Sinan Hayatı, Eseri I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
Orhonlu, Cengiz (1967). Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilâtı,İstanbul.
Sönmez, Zeki (1988). Mimar Sinan ile ilgili Tarihi Yazmalar-Belgeler, Mimar Sinan Üniversitesi Yayını, İstanbul.
Ülken, H. Ziya (1970). “Bir Türk Sitesinin Kuruluşu”, Yeni İnsan, S. 86, s.18- 24, İstanbul.
____________ (1971) “Vakıf Sistemi ve Türk Şehirciliği”, Vakıflar Dergisi, S. 9, s. 13-38, Ankara
Resim kaynağı:
Rusça internet sitesi kaynağı: http://forum.zamki-kreposti.com.ua/ Wikipedia.