"Koyunu Hazmederek Arslan Kalmak" Orhan Veli'ye Yöneltilen Taklit ve İntihal Suçlamaları

Ülkemizin yazar-şair camiasında, birbirini taklit ve -daha da kötüsü- intihalle itham etmek, adeta eskimeyen bir modadır. Bu ithamlara, daha sağlığından itibaren maruz kalan şairlerimizden biri de, üstelik Türk şiirinde çığır açmış şairlerden biri olan Orhan Veli'dir (1914-1950). Konu üzerine günümüzün mukayeseli edebiyat ve tercüme bilimi ölçüleriyle eğilince, bu ithamların isabetsizliği ve bunların -m aalesef- hakikat endişesinden ziyade ideolojik-nefsanî çekişmelerin mahsulü olduğu açıkça ortaya çıkmaktadır. Éluard'dan intihal olduğu iddia edilen "Dağ Başı" şiiri, intihal tartışmalarına ışık tutan çok çarpıcı bir örnektir.

Anahtar Kelimeler:

Mukayeseli edebiyat, tercüme bilimi, Türk edebiyatı tarihi, şiirde taklit ve intihal, şiirde ilham, şiir tercümesi, tercüme edilebilirlik, Orhan Veli

Rester Lion Tout en Assimilant le Mouton» Accusations d'imitation et de Plagiat Contre Orhan Veli

Dans les milieux littéraires de notre pays, il est toujours à la mode d'accuser ses confrères d'imitation ou, pire encore, de plagiat. L'un de ces poètes ayant subi une telle accusation est Orhan Veli (1914 1950), bien qu'il se place parmi les poètes originaux ayant renouvelé la poésie turque. Lorsque l'on aborde cette question délicate avec des critères de la littérature comparée et de la traductologie de nos jours on constate clairement et avec regret que ces accusations sont plutôt la manifestation des disputes d'ordres idéologique et égocentrique que d'un véritable souci de vérité. Le poème titré «Dağ Başı (Isolé en montagne)» d'Orhan Veli, qui serait plagié d'Éluard, est un exemple frappant qui éclaire ces discussions sur le plagiat.

Keywords:

Littérature comparée, traductologie, histoire littéraire turque, imitation et plagiat poétiques, inspiration en poésie, traduction poétique, traduisibilté, Orhan Veli,

PDF

___

Alkan, Erdoğan (1995), Şiir Sanatı. Dünyada ve Türkiye'de Şiir Akımları. Şiirin Temel SorunlarıKavramları, İstanbul: Yön Yayıncılık.
Banarlı, Nihad Sami (2001), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. Destanlar Devrinden Zamanımıza
Kadar, İstanbul: Millî Eğitim Bak. Yl., 2 cilt.
Bégué, Louise (1964), Poésie. La Vie entière. Poèmes choisis et annotés, Paris: Lib. Marcel Didier.
Bezirci, Asım (1991), Orhan Veli. Yaşamı, Kişiliği, Sanat Eserleri, 8. baskı, İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
Éluard, Paul (1990), Œuvres complètes I. Textes établis et annotés Par Marcelle Dumas et Lucien
Scheler, Paris: Gallimard/nrf, (1ère éd. en 1968).
Guyard, M.-F. (1965), La Littérature comparée, (Préface de Jean-Marie Carré), Paris: PUF, Coll. Que sais-je?
Joffroy, André Berne (1989), "Préface", pp. 5-41; Radiguet, Raymond (1989), Le Diable au corps, Paris: Gallimard/Folio.
Kısakürek, Necip Fazıl (1975), Bâbıâlî, İstanbul: Büyk Doğu Yl.
Oktay Rifat (1992), Şiir Konuşması, İstanbul: Adam Yl.
Orhan Veli (1956), Fransız Şiiri Antolojisi, İstanbul: Varlık Yl., (ilk baskı: 1947).
Orhan Veli (1975), Edebiyat Dünyamız. Bütün Eserleri - 1, (Derleyip düzenleyen: Asım Bezirci) Ankara: Bilgi Ye.
Orhan Veli (2000a), Bütün Şiirleri, 40. baskı, İstanbul: Adam Yl.
Orhan Veli (2000b), Çeviri Şiirler, 2. baskı, İstanbul: Adam Yl.
Özcan, Tarık (2005), Şair ve Sözün Mahşeri. Oktay Rifat, Ankara: Akçağ Yl.
Özsoy, M. Şeref (2002), Kanık'sadığım biri Orhan Veli, İstanbul: Ayna Ye. (2. baskı; 1. baskı: 2001).
Radiguet, Raymond (2001), Œuvres, Paris: La Pochotèque, Le Livre de Poche.
Roy, Claude (1953), Jules Supervielle, Paris: Pierre Seghers, coll. Poètes d'Aujourd'hui.
Sazyek, Hakan (1999), Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi, İstanbul: T. İş Bankası Kültür Yl. (Genişletilmiş 2. baskı; ilk baskı: 1996).
Tercüme dergisi, Şiir Özel Sayısı, 19 Mart 1946, sayı: 34-36.
Yağcı, Öner (1999), Cumhuriyet Dönemi Edebiyat Çevirileri Seçkisi, Ankara: TC Kültür Bak.Yl.
Yasa, Ş. Alparslan (2007), "Jacques Prévert ve Orhan Veli Şiirlerinin Akrabalığı", Frankofoni, Ortak Kitap No 17, Ankara, ss. 219-239