Hilmi Yavuz’un “Çöl ve Ay” Şiirinde Metaforik İkilik ve Dilin Merkeziliği

Bu yazıda Hilmi Yavuz’un “Çöl ve Ay” adlı şiirinin içerik ve dil açısından iki düzlemde incelenmesine çalışılacaktır. İlk düzlemde, Yavuz’un özellikle şiirde kullandığı “blue mo on” ifadesiyle dili merkezîleştirme çabası ortaya konacaktır. İkinci olarak, şiir içerik açısından incelendiğinde “çöl ve ay”, “iki menzil”, “bir menzilden ötekine geçmek”, “ikiye ayrılmak”, “blue mo on”, “şakk-ı kamer” gibi sözcüklerin ikiliğe gönderimde bulunduğu gösterilecektir. Bahsedilen ikili oluş, şairin arada kaldığı bu dünyaya ait olanla öteki dünyaya ait olanı imlemesiyle tasavvufi bir anlam kazanır. Bu şekilde şiir, anlatıcının ikilikten/kesretten vahdete erme çabası olarak yorumlanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İkilik, vahdet, dilin merkezileşmesi, Hilmi Yavuz, “Çöl ve Ay”

Metaphoric Duality and the Centrality of Language in Hilmi Yavuz’s Poem “Çöl ve Ay”

In this article, Hilmi Yavuz’s poem entitled “Çöl ve Ay” will be evaluated in terms of content and language. In the first place, Yavuz’s attempt for centralizing the language by using the expression of “blue mo on” in the poem will be discussed. Secondly, considering the poem in terms of content, it will be revealed that such concepts as “desert and moon”, “two reaches”, “to pass from one reach to another”, “to split up two”, “blue mo on” and “şakk-ı kamer” refer to duality. The mentioned duality gains a mystical meaning by implying the poet’s in betweenness from this world to the other. Thus the poem will be interpreted as the poet’s attempt to reach from duality to unity

Keywords:

Duality, unity, centrality of the language, Hilmi Yavuz, “Çöl ve Ay”,

PDF

___

Andrews, Walter G. (2004). “Stepping Aside: Ottoman Literature in Modern Turkey”, Journal of Turkish Literature 1, s. 9-32.
Bachelard, Gaston (1996). Mekânın Poetikası, Çev. Aykut Derman, İstanbul: Kesit Yayınları.
Gölpınarlı, Abdülbaki (1968). Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk, İstanbul: Altın Kitaplar.
Levend, Agah Sırrı (1984). Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul: Enderun Kitabevi.
Muhammed Ebu Zehra (t.y). İslâm’da İtikadî, Siyasî ve Fıkhî Mezhepler Tarihi, Çev.
Sıbğatullah Kaya, İstanbul: Yeni Şafak Yayınları.
Schimmel, Annemarie (2001). İslâmın Mistik Boyutları, Çev. Ergun Kocabıyık, İstanbul: Kabalcı Kitabevi.
Todorov, Tzvetan (2005). Yazın Kuramı, Çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Uludağ, Süleyman, (1991). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Marifet Yayınları.
Yavuz, Hilmi (1996). Yazın, Dil ve Sanat, İstanbul: Boyut Kitapları.
——— (2004). “Çöl ve Ay”, Büyüsün Yaz!, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 308-309.