Türkiye’de Hayvancılıkta İhmal Edilen Bir Disiplin: Çiftlik Hayvanlarına Değer Takdiri

Türkiye’de tarımsal değer biçme denildiğinde; genellikle tarımsal taşınmazlara değer takdiri, kamulaştırma, toplulaştırma, sigorta kapsamındaki değerlendirmeler anlaşılmakta ve özellikle hayvancılık konusunda hiçbir çalışmaya rastlanmamaktadır. Oysa Türkiye’nin tarımsal üretiminin 2016 yılında %56’sı hayvansal üretimden kaynaklanmakta, canlı hayvanlar ise 89.8 milyar TL ile toplam tarımsal üretim değerinin %33’ünü oluşturmaktadır. Hayvancılık özellikle son yıllarda damızlık besi materyali ve et ithalatı ile fazlaca gündeme gelmekte, kurban bayramının yaklaştığı dönemlerde ise piyasada hareketlilik artmaktadır. Özellikle bu dönemlerde hayvancılıkta değerleme uzmanlığı özel bir önem taşımaktadır. Tarımsal varlıklara değer biçme ekonominin en eski disiplinlerinden birisi olmasına karşın araştırma ve öğretimde geri planda kalmıştır. Bu durum özellikle hayvancılık gibi özel alanlarda daha yoğun bir şekilde gerçekleşmiştir. Bunda tarımsal mallara değer biçmenin ekonomik teori ve metotların yanı sıra ilgili mevzuat bilgisi gibi alana yönelik birçok ilave bilgiye, tecrübeye ve disiplinler arası bir çalışmaya ihtiyaç duyması ve bu nedenle zor bir alan olarak görülmesi de etkili olmuştur. Bununla birlikte uluslararası muhasebe standartlarına uyum, tarımsal faaliyette bulunan işletmelerin/ şirketlerin borsalarda faaliyette bulunmaları gibi yeni uygulama alanlarının ortaya çıkması ile değerleme uzmanlığı önemi gittikçe artan bir alan olmuştur. Bu çalışmada hayvancılıkta değer biçmenin amaç ve yöntemleri genel hatları ile anlatılmış ve Türkiye’de hayvancılıkta değerleme uygulamalarında en çok karşılaşılan durumlara dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Değer biçme, değerleme uygulamaları, değerleme yöntemleri, hayvancılıkta değer biçme

PDF

___

1. Antepli A. Canlı varlıklarda maliyetlerin 7/b seçeneği ile izlenmesi ve uygulama örneği. PIBYD 2015; 2(1): 1-18. 2. Arpacık R. Sığır besiciliğinde karlılığı etkileyen başlıca faktörler. Ankara Üniv Vet Fak Derg 1978; 25(1): 183-90. 3. Bewertung Zoo- und Nutztieren, http://www.kommunale-verwaltung.sachsen.de/download/ Kommunale_Verwaltung/Anlage_4_Zoo-_und_Nutztiere.pdf, Erişim tarihi: 10.04.2017. 4. Dellal İ, Keskin G, Dellal G. GAP Bölgesinde Küçükbaş Hayvan Yetiştiren İşletmelerin Ekonomik Analizi ve Hayvansal Ürünlerin Pazara Arzı. Ankara: Tepge Yayınları (83), 2002; ss. 7-40. 5. Gekle L. Leidfaden zur Lösung landwirtschaftlicher Bewertungsprobleme. Erste Auflage. Sankt Augustin: HLBS Verlag, 2002; pp. 1-40. 6. Gökgöz A. Tarımsal faaliyetlerde gerçeğe uygun değerin tespiti ve muhasebeleştirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi 2012; 4(4): 95-108. 7. Keskin G, Dellal İ. AB’de küçükbaş hayvan yetiştiren ihtisaslaşmış işletmeler ve Türkiye’nin uyum sürecindeki durumu. Yedinci Türkiye Tarım Ekonomisi Kongresi. Eylül, 13-15, 2006; Antalya-Türkiye. 8. Keskin G, Dellal İ. Trakya bölgesinde süt sığırcılığı üretim faaliyetinde brüt kar analizi. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(2): 177-82. 9. Keskin G. Ziraat mühendisi bilirkişilerin eğitim gereksinimleri ve uygulamada karşılaştıkları sorunlara ilişkin bir araştırma. HR.Ü.Z.F.Dergisi 2007; 11(3-4): 15-22. 10. Kor A, Karaca S, Ertuğrul M. Farklı barındırma sistemlerinin Akkeçi erkek oğlaklarında besi performansı, kesim ve karkas özelliklerine etkisi. Altıncı Zootekni Bilim Kongresi. Haziran, 24-26, 2009; Erzurum-Türkiye. 11. Köhne M. Landwirtschaftliche Taxationslehre. Zweite Auflage. Hamburg und Berlin: Verlag Paul Parey, 1993; pp. 20-99. 12. Köhne M. Landwirtschaftliche taxationslehre –Eine unterbewertete Disziplin-. Agrarwirtschaft 2006; 55(4): 173-4. 13. Kutlu HR, Özen N. Hayvan beslemede son gelişmeler, Altıncı Zootekni Bilim Kongresi. Haziran, 24-26, 2009; Erzurum-Türkiye. 14. Land- und Forstwirtschaft: Bewertung von Tieren, https://www.thueringen.de /imperia/md/content/nkfthueringen/schlussbericht/kapitel_3/03_anhang2.12_bmf14-11-2001.pdf, Erişim tarihi: 15.04.2017. 15. Mülayim ZG. Tarımsal Değer Biçme ve Bilirkişilik. İkinci Genişletilmiş ve Yenilenmiş Baskı. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2001; ss.10-250. 16. Anonim 1. 4081 Sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkındaki Kanun. 10.07.1941 tarih ve 4856 sayılı Resmi Gazete. 17. Anonim 2. 5488 Sayılı Tarım Kanunu. 25.04.2006 tarih ve 26149 sayılı Resmi Gazete. 18. Anonim 3. 2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkındaki Yönetmelik. 27.08.2006 tarih ve 26272 sayılı Resmi Gazete. 19. Anonim 4. 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu. 21.06.2005 tarih ve 25852 sayılı Resmi Gazete. 20. Anonim 5. 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu. 13.06.2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete. 21. Anonim 6. Canlı Hayvan Ticareti Yapan Satıcıların Çalışma ve Denetlenmesi İle İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. 18.01.2012 tarih ve 28177 sayılı Resmi Gazete. 22. Anonim 7. Hayvan Hastalıkları Tazminat Yönetmeliği. 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmi Gazete. 23. Anonim 8. Hayvan Satış Yerlerinin Ruhsatlandırılma ve Denetleme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. 12.2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazete. 24. Anonim 9. Tarım Sigortaları Havuzu Tarafından Kapsama Alınacak Riskler, Ürünler ve Bölgeler ile Prim Desteği Oranlarına İlişkin Karar. 31.12.2016 tarih ve 29935 sayılı Resmi Gazete. 25. Anonim 10. Tarımsal Faaliyetlere İlişkin Türkiye Muhasebe Standardı (TMS 41) Hakkında Tebliğ (Sıra No: 22). 24/2/2006 tarih ve 26090 sayılı Resmi Gazete. 26. Anonim 11. Tazminatlı Hayvan Hastalıkları ve Tazminat Oranlarına Dair Yönetmelik. 14.01.2012 tarih ve 28173 sayılı Resmi Gazete. 27. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM), Devlet Destekli Hayvan Hayat Sigortası Genel Şartları 2017, https://web.tarsim.gov.tr, Erişim tarihi: 12.06.2017. 28. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM), Devlet Destekli Hayvan Hayat Sigortası Tarife ve Talimatlar 2017, https://web.tarsim.gov.tr, Erişim tarihi: 12.06.2017. 29. Top T. Türkiye’de muhasebe standartlarına göre canlı varlıkların değerlemesi; büyükbaş hayvanlar üzerine bir uygulama, Yüksek lisans tezi, SDÜ Sos Bil Ens, Isparta 2009; ss.1-50. 30. Tuğay O. Türkiye muhasebe standardı 41’e göre canlı varlıkların gerçeğe uygun değerinin tespiti ve muhasebeleştirilmesi. MAKÜ Sobed 2013; 5(8):148-65. 31. Uygur M. Sığırcılıkta besi performansını etkileyen faktörler. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Çiftçi Broşürü 138, https://arastirma.tarim.gov.tr/etae/Belgeler/EgitimBrosur/138-ciftcibro.pdf, Erişim tarihi: 10.05.2017.