Aytaç AKÇAY, Savaş SARIÖZKAN, Mehmet KÜÇÜKOFLAZ, Güven GÜNGÖR

Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Sağımcının Verimlilik ve İşletme Gelirine Etkisi

Günümüzde süt sığırcılığında sağım süreci birbiriyle yakından ilişkili olan "hayvan, insan ve makine" üçlüsü ile gerçekleştirilmektedir. Sağım sürecinde beklenen başarı, hayvanın sağım makinesine alışkanlığı, sağımcının deneyimi ve sağım makinesinin fonksiyonel uygunluğu ile sağlanır. Bu çalışmanın amacı sağımcının süt verimi üzerine ve işletme gelirine katkısını belirlemektir. Çalışma materyali olarak, 35 adet sağmal Holstein inek bulunan işletmeye ait 387 sağımdan elde edilen süt verimi ortalamaları kullanılmıştır. İnekler 6 farklı sağımcı tarafından sağılmıştır. Araştırmada farklı sağımcı ve sağımcıların deneyimlerinin ortalama süt verimine üzerine etkisini belirlemek için Linear Mixed Models kullanıldı. Ayrıca sağımcıdan kaynaklanan süt verimindeki fark ekonomik olarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, bireysel olarak sağımcının ve sağımcı deneyiminin ortalama süt verimi üzerindeki etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Buna göre, 1. sağımcı (en yüksek ortalama süt verimi; 22.6±0.46 kg) ve 5. sağımcı (en düşük ortalama süt verimi; 20.3±0.76 kg) arasında günlük ortalama 2.3 kg'lık bir fark belirlenmiş ve bu fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (P=0.011). Sağımcıdan dolayı ortalama süt verimindeki fark; 35 sağmal ineğin bulunduğu işletmede günde yaklaşık 80 lt daha fazla süt verimi ve 184 ₺ (31.9 $)’lik gelir artışı sağlamıştır. Bu gelir farkı, sigortalı bir işçinin maliyetine karşılık gelmektedir. Sağımcı deneyimi üç kategoriye ayrılmıştır, en az deneyimli sağımcıdan elde edilen ortalama süt verimi ile en deneyimli sağımcıdan elde edilen ortalama süt verimi arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (P=0.04). Bu durum, deneyimli sağımcının günde yaklaşık 156 ₺ (27.03 $) daha fazla gelir getirdiğini göstermektedir. Sonuç olarak, süt sığırcılığı işletmesinin karlılığı için sağımcı faktörünün önemli olduğu belirlenmiştir. Tecrübeli sağımcının, kendi giderlerini karşılayacak kadar gelir artışı sağlayabileceği ve işletmeye ilave maliyet oluşturmayacağı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gelir, inek, lineer mixed model, sağımcı, verimlilik

The Effect of Milkman on Productivity and Revenue in Dairy Herds

Nowadays, milking process in a dairy farm is carried out with the "animal, human and machine" trio closely related to each other. Expected success in milking process is ensured by the animal's accustomedness to the milking machine, the skill and experience of the milkman, and the functional conformity of the milking machine. The aim of this study was to determine the effect of milkman on milk productivity and revenue. As study material, average milk yields obtained from 387 milking of 35 Holstein cows raised in the farm was used. The cows were milked by 6 different milkmen. Linear Mixed Models were used to determine the effect of different milkman and milkman experience on the average milk yields. In addition, the difference in milk yields due to milkman was analyzed in terms of economy. In the study, it was determined that the individual milkman and milkman experience were significant for the average milk yields. Thus, a difference of 2.3 kg was determined between 1st milkman (the highest average milk yield; 22.6±0.46 kg), and 5th milkman (the lowest average milk yield; 20.3±0.76 kg), and the difference was statistically significant (P=0.011). This difference in the average milk yield was reflected in 80 liters of additional milk yield per day and 184 ₺ (31.9 $) additional revenue increase achieved in the farm where 35 cows were milked. This difference in income corresponds to the cost of an insured worker. Milkman experience has been split in three categories, the difference between the average milk yield obtained by the least experienced milkman and the average milk yield of the most experienced milkman was found to be statistically significant (P=0.04). This case shows that the experienced milkman income about 156 ₺ (27.03 $) more per day. In conclusion, it was determined that the milkman factor was important for the profitability of the farm in dairy cow. The experienced milkman may earn his own salary with the income increase provided for the farm, and, therefore, economically does not cost extra.

Keywords:

Cow, income, linear mixed models, milkman, productivity,

PDF

___

Akbaş A. Çiftlik hayvanlarında davranış ve refah ilişkisi. MAKÜ Sağ Bil Enst Derg 2013; 1(1): 42-9.
Alpan O, Arpacık R. Sığır Yetiştiriciliği. 2. Baskı, Ankara: Şahin Matbaası, 1998; ss. 184-97.
Bakır G, Kibar M. Muş ilinde bulunan süt sığırcılığı işletmelerinin bazı yapısal özelliklerinin Crostabb analiziyle belirlenmesi KSÜ Tar Doğa Derg 2019; 22(4): 609-19.
Bozkurt Z, Kılıç İ, Hacan ÖG, Lenger ÖF. İnsan-hayvan etkileşimlerinin hayvan refahına etkisi. Kocatepe Vet Derg 2013; 6(1): 41-50.
Breuer K, Hemsworth PH, Barnett JL, Matthews LR, Coleman GJ. Behavioural response to humans and the productivity of commercial dairy cows. Appl Anim Behav Sci 2000; 66(4): 273-88.
Çukur F, Saner G. Süt sığırcılığının geliştirilmesinde birliklerin rolü ve önemi: Milas ilçesi süt üreticileri birliği örneği. X. Tarım Ekonomisi Kongresi. September, 5-7, 2012; Konya-Türkiye.
de Ondarza MB, Behaviour. http://www.milkproduction.com/Library/Scientific-articles/Animal-welfare/ Behavior/, Accessed Date: 21.08.2019.
Göncü S, Koluman N, Serbester U, Görgülü M. Süt sığırcılığında refah istekleri ve kritik kontrol noktaları. Çukurova Tarım ve Gıda Bil Derg 2016; 31(1): 9-20.
Hemsworth, PH, Coleman GC. Human-livestock interactions-the stockperson and the productivity and welfare of intensively farmed animals. JSAVA 1998; 69: 92-2.
Hemsworth PH. Human–animal interactions in livestock production. Appl Anim Behav Sci 2003; 81(3): 185-98.
Knight CH, Peaker M, Wilde CJ. Local control of mammary development and function. Reviews of Reproduction 1998; 3(2): 104-12.
Koyubenbe N, Konca Y. İzmir ili Ödemiş ilçesi süt sanayiindeki gelişmeler üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim 2006; 47(1): 47-53.
Lensink BJ, Fernandez X, Cozzi G, Florand L, Veissier I. The influence of farmers' behavior on calves' reactions to transport and quality of veal meat. J Anim Sci 2001; 79(3): 642-52.
Munksgaard L, DePassillé AMB, Rushen J, Herskin MS, Kristensen AM. Dairy cows’ fear of people: social learning, milk yield and behaviour at milking. Appl Anim Behav Sci 2001; 73(1): 15-26.
Öz H, Bilgen H. Bilgisayar destekli sürü yönetimi. Tarım Araştırma Yayım Eğitim Koordinasyonu (TAYEK) hayvancılık grubu bilgi alişveriş toplantısı bildirileri. Nisan, 24-26, 2002; Menemen/İzmir-Türkiye.
Özdemir G, Singin E. Sığırlarda barınak, nakil ve insan-hayvan etkileşimi gibi bazı faktörlerin hayvan refahı üzerine etkileri. Erciyes Üniv Vet Fak Derg 2016; 13(3): 215-22.
Rushen J, DePassille AMB, Munksgaard L. Fear of people by cows and effects on milk yield, behavior, and heart rate at milking. J Dairy Sci 1999; 82(4): 720-7.
Rushen J, Munksgaard L, Marnet PG, DePassillé AMB. Human contact and the effects of acute stress on cows at milking. Appl Anim Behav Sci 2001; 73(1): 1-14.
Sreekumar D, Experiment-8 full-hand milking of a dairy cow/buffalo. http://14.139.40.199/bitstream/123456789/45102/1/Experiment-8.pdf; Accessed Date: 12.10.2019. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB). http://www3.tcmb.gov.tr. Accessed Date:12.11.2019.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK). Hayvancılık İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/. Accessed Date: 09.09.2019.
Yavuz F, Akbulut Ö, Keskin A. Türkiye sığırcılık sektöründe ıslah ve destekleme politikalarının etkinliği üzerine bir araştırma. Turk J Vet Anim Sci 2003; 27: 645-50.