Nilgün GÜLTİKEN, Ece KOLDAŞ, Mehmet Emre KÖSE, Mehmet Önder KARAYİĞİT

Sistemik Yangısal Cevap Sendromu Bulunan Pyometralı Bir Köpekte Periton Diyalizi Uygulaması

Koruyucu hekimlik, ruminantlarda endoparazit olarak yaşayan helmint hastalıklarını önlemek ve maksimum verim elde etmek amacıyla önemlidir. Aşı çalışmaları henüz başarıya ulaşmadığından antihelmintik kullanımı, üretim kayıplarının azaltılmasına, zoonoz hastalıkların önlenmesine katkı sağlayan ve hala en sık başvurulan yöntemdir. Bununla birlikte ruminantlarda helmint enfeksiyonlarının kontrolü antihelmintik mücadele ve alternatif kontrol yöntemlerinin eşzamanlı ve bilinçli yapılmasıyla sağlanabilir. Bilinçsiz ve düzensiz antihelmintik uygulamaları etkili bir kontrolü engellemekte ve ilaçlara karşı direnç gelişmesine neden olmaktadır. Antihelmintik ilaç kullanımının temel amacı, konakçınınparazit yükünü mümkün olduğunca azaltmaktır. Kullanılacak ilacın seçiminde parazitin gelişme dönemi, ilacın etkispektrumu, terapotik indeksi, verilme kolaylığı, fiyatı ve kalıntı bırakıp bırakmayacağı gibi kriterler dikkate alınmalıdır.Mücadele etkili ilaçlarla ve uygun zamanda yapılmalıdır. Tedavide etki spektrumu dar olan ilaçlar başka ilaçlarla kombine edilmeli veya geniş spektrumlu ilaçlar tercih edilmelidir. Pratik uygulamada ruminantlar yılda iki kez tedavi edilirler.Tedavide doğru doz uygulamasına, kullanım sıklığına ve ilaç rotasyonuna dikkat edilmesi, ilaçlara karşı direnç gelişimini önleyerek daha az antihelmintik kullanımı sağlayacaktır. Bu derlemede antihelmintik ilaçların etki mekanizması, etkispektrumu, etken maddeleri ve bunların ticari preparatları ile gebelik, laktasyon ve kesim öncesi kullanımında dikkatedilecek hususlar tablolarla özetlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Antihelmintik ilaçlar, koruyucu hekimlik, pratik uygulama, ruminant

Administration of Peritoneal Dialysis in Pyometra Case with Systemic Inflammatory Response Syndrome in a Dog

Preventive medicine is important to avert helminth diseases living in ruminants as endoparasite and toachieve maximum productivity. The usage of anthelmintic is still the most common method used that contributes to thereduction of production losses and prevention of zoonotic diseases because vaccine studies have not succeeded yet.However, the control of helminth infections in ruminants may be achieved by consciously and simultaneously applyinganthelmintic and alternative control methods. Unconscious and irregular applications of anthelmintic prevent aneffective control and lead to the development of drug resistance. The main purpose of anthelmintic drug use is todecrease to the parasite burden on the host as much as possible. The criteria that need to be taken into account/consideration when choosing an antihelmintic drug are the growth period of parasite, the action spectrum of drug,therapeutic index, ease of administration, price, and whether it leaves a residue. Anthelmintic treatments should beperformed with effective drugs at the right time. Narrow-spectrum drugs should be combined with other appropriatemedications, or broad-spectrum drugs should be preferred for treatment. In practice, ruminants are treated twice ayear. Attention to the application of the correct dose, frequency of use, and drug rotation in treatment will result in lessusage of anthelmintic by preventing the development of drug resistance. In this review, the action mechanism ofanthelmintic drugs, the action spectrum, the active ingredients and their commercial forms, as well as precautions fortheir usage during pregnancy, lactation, and pre-slaughter period are summarized in tables.

Keywords:

Antihelmintic drugs, practical applications, preventive medicine, ruminant,

PDF

___

Aydın A, Üstün F. Tanenler 1 kimyasal yapıları, farmakolojik etkileri, analiz yöntemleri. İstanbul Üniv Vet Fak Derg 2001; 33 (1): 21-31.
Bauer C, Merkt JC, Janke-Grimm G, Burger HJ. Prevalance and control of benzimidazoleresistant small strongyles on German Thoroughbred studs. Vet Parasitol 1986; 21 (3): 189 -20
Bölükbaş CS, Doğanay A. Helmint enfeksiyonlarında alternatif kontrol yaklaşımları. Türkiye Parazitol Derg 2007; 31 (4): 322-6.
Bruni SFS, Jones DG, Mckellar QA. Pharmacological approaches towards rationalizing the use of endoparasitic drugs in small animals. J Vet Pharmacol Therap 2006; 29: 443-57.
Burgu A, Karaer Z. Veteriner hekimliğinde parazit hastalıklarında tedavi. İzmir: Meta Basım Matbaacılık, Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın No:19, 2005.
Cabaret J, Bouilhol M, Mage C. Managing helminths of ruminants in organic farming. Vet Res 2002; 33: 625-40.
Coles GC, Jackson F, Pomroy WC, Prıchard RC, Samson-Hımmelstrjarn VG, Sılvestre A, Taylor MC, Vercruysse J. The detection of anthelmintic resistance in nematodes of veterinary importance. Vet Parasitol 2006; 136: 167-85.
Craig TM. Anthelmintic resistance. Vet Parasitol 1993; 46 (1-4): 121-31.
Çırak VY. Nematodlarda antelmentik direnç. Uludağ Üniv Vet Fak Derg 1999; 1-2(18): 2879
Çiçek H, Çiçek H, Şenkul Ç, Tandoğan M. Paraziter hastalıkların kontrolünde coğrafi bilgi sistemlerinin (cbs) kullanım olanakları ve hayvan sağlığı ekonomisi açısından önemi. Türkiye Parazitol Derg 2008; 32(3): 288-94.
Eddi C, Caracostantogolo J, Pena M, Schapiro L, Marangunich L, Waller PJ, Hansen JW. The prevalence of anthelmintic resistance of sheep in Southern Latin America: Argentina. Vet Parasitol 1996; 62: 189-9
Harder A. Chemotherapeutic approaches to nematodes: current level of knowledge and outlook. Parasitol Res 2002; 88: 272-7.
Harder A. Chemotherapeutic approaches to trematodes (except schistosomes) and cestodes: current level of knowledge and outlook. Parasitol Res 2002; 88: 587-90.
Kassai T. Veterinary Helmintology. Butterworth-Theinemann; Reededucational and Professional Publishing Ltd, 1999.
Kaya S, Bilgili A. Veteriner Hekimliğinde İlaç Rehberi. Ankara: Medisan Yayınevi, 2001.
Kaya S, Pirinçci İ, Bilgili A. Veteriner Uygulamalı Farmakoloji Cilt 2. 1.Baskı. Ankara: Medisan Yayınevi, 1997.
Kaya S. Ruminantlarda kullanılan önemli antihelmintikler ve antihelmintiklere rezistans. Ankara Univ Vet Fak Derg 1986; 33 (3): 318
Klei TR. Immunological control of gasrointestinal nematode infections. Vet Parasitol 1997; 72(3-4): 507-23.
Knox DP. Development of vaccines against gasrointestinal nematodes. Cambridge Universty Press. Parasitology 2000; 120: 436
Köroğlu E. Veteriner Helmintoloji Ders Notları. Elazığ: Fırat Üniversitesi Veteriner Fakültesi Ders Teksiri No:41, 2000.
Mckellar QA. Chemotherapy and delivery systems-helminths. Vet Parasitol 1994; 54: 249-5
Mckellar QA, Jackson F. Veterinary anthelmintics: old and new. Trends Parasitol 2004; 20(10): 456-61.
Nieuwhof GJ, Bishop SC. Costs of the major endemic diseases of sheep in great britain and the potential benefits of reduction in disease impact. Anim Sci 2005; 81: 23-9.
Prichard RK. Antelmintic resistance in nematodes: exent, recent understanding and future directions for control and research. Int J Parasitol 1990; 20(4): 515-23.
Prichard RK, Hall CA, Kelly JD, Martin ICA, Donald AD. The problem of antelmintic resistance in nematodes. Aust Vet J 1980; 56: 239-5
Sayers G, Sweneey T. Gastrointestinal nematode infection in sheep-a review of the alternatives to anthelmintics in parasite control. Anim Health Res Rev 2005; 6(2): 159 -7
Stear MJ, Mitchell S, Strain S, Bishop SC and McKeller QA. The influence of age on the variation among sheep in susceptibility to natural nematode infection. Vet Parasitol 2000; 89: 31-6.
Stott AW. Costs and benefits of preventing animal diseases: a review focusing on endemicdiseases . http://www.scotland.gov.uk/Resource/Doc/35596/0014448.pdf; Erişim tarihi: 02012
Suarez VH. Helmintic control on grazing ruminants and enviromental risks in south america. Vet Res 2002; 33: 563-73.
Taylor M. Parasites of goats: a guide to diagnosis and control. In Practice 2002; 24: 76-8
Tınar R, Akyol V, Çırak V, Şenlik B, Bauer C. Investigations on the seasonal patterns of strongyle ınfections in grazing lambs and the occurarence of antelmintic resistance on sheep and goat farm in Western Anatolia, Turkey. Parasitol Res 2005; 96: 18-23.
Tınar R. Helmintoloji. 1. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
Toparlak M, Tüzer E. Veteriner Helmintoloji. İstanbul: İÜ Vet Fak Parazitoloji AD Ders Notları, 2000.
Vercruysee J, Dorny P. Integrated control of nematode ınfections in cattle: a realty? a need? a future? Int J Parasitol 1999; 29: 1657
Yüksek N, Altuğ N, Gül A. Koyunlarda endoparazitenfeksiyonlarında triklabendazol- levamizol kombinasyonunun tedavi etkinliği. YYÜ Vet Fak Derg 2007; 18 (1): 19-24.