Mehmet YAMAN, Ramazan ÖZDEMİR, Nuri ALTUĞ

Ruminantlarda Koruyucu Hekimlik: II. Endoparaziter Kontrol

Bu çalışma, theileriozisli sığırlarda tedavi öncesi ve sonrası klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametrelerde meydanagelen değişimlerin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Çalışmanın materyalini 21 hasta ile 10 sağlıklı sığır oluşturdu. Hayvanlarınsistemik olarak tedavi öncesi (TÖ) ve tedavi sonrası (TS) klinik muayeneleri yapılarak elde edilen bulgular değerlendirildi. Hematolojik (HCT, HGB, MCHC, WBC, granülosit sayısı ve yüzdesi, lenfosit/monosit sayısı ve yüzdesi, PLT) ve biyokimyasalparametreler [serum total protein (TP), albumin, glikoz, BUN, kreatinin, AST, total bilirubin, direkt bilirubin, Na, K, Cl] için kanörnekleri alındı. Klinik olarak theileriozisli hayvanlarda TÖ beden ısılarının istatistiksel olarak (p˂0.01) önemli oranda yükseldiği, TS’ında ise azalarak kontrol grubu değerlerine yaklaştığı belirlendi. Hematolojik parametrelerden HCT ve HGB konsantrasyonlarının TÖ önemli oranlarda azaldığı (p˂0.001), TS değerlerinde artışlar görülmesine rağmen, kontrol değerlerinden düşükoldukları saptandı. PLT değerlerinin TÖ’inde düşük olduğu, TS ise artış göstererek kontrol değerlerine yaklaştığı belirlendi.Biyokimyasal parametrelerden TP ve albumin değerlerinde azalmaların olduğu, TS’nda ise istenilen düzeyde artışların olmadığı tespit edildi. Serum BUN ve kreatinin değerleri TÖ ve TS değerleri arasında anlamlı farklılığın (p˂0.05, p˂0.001) olduğubelirlendi. AST, total bilirubin, direkt bilirubin değerlerinde TÖ anlamlı artışların olduğu (p˂0.05), TS’nda azalarak kontrol grubudeğerlerine yaklaştığı tespit edildi. Sonuç olarak, theileriozisli sığırlarda klinik, hematolojik ve biyokimyasal parametrelerdeönemli değişimler olduğu belirlendi. Ancak TS bazı parametrelerde (HCT, HGB, total protein, albumin) beklenen düzelmelerinoluşmadığı, bu nedenle özellikle hastalığın prognozunun değerlendirilmesinde TS kısa sürede düzelme gösteren PLT, BUN,kreatinin, AST, direkt ve total bilirubin gibi bazı parametrelerin değerlendirilmesinin yararlı olacağı kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler:

Biyokimya, hematoloji, klinik bulgu, sığır, tedavi, theileriozis

Preventive Medicine in Ruminants: II. Endoparasitic Control

This study was conducted to investigate the changes occurred in clinical, haematological and biochemicalparameters before and after treatment of cattle naturally infected with theileriosis. Twenty one sick cattle and 10 healthy cattlewere the animal material of the present study. Systemic clinical examination findings of the animals before and after treatmentwere evaluated. Blood samples were taken for haematological (HCT, HGB, MHCH, WBC, granulocyte count and percentage,lymphocyte/monocyte count and percentage and PLT) and biochemical parameters (serum total protein, albumin, glucose,BUN, creatinine, AST, total bilirubin, direct bilirubin, Na, K and Cl). In clinically sick animals, body temperatures beforetreatment was significantly (p˂0.01) higher compared to the healthy ones, and it reached to the control level after treatment. Itwas found that the HTC and HGB concentrations decreased significantly (p˂0.001) before treatment and although thesevalues increased after treatment, they were still lower than the control values. Platelet (PLT) counts were also low beforetreatment, and it increased to almost control levels after treatment. Total protein (TP) and albumin concentrations decreasedbefore treatment, and they did not increase to the expected normal values after treatment. Serum BUN and creatinine valueswere also different statistically (p˂0.05, p˂0.001, respectively) when values obtained before and after treatment werecompared. The AST, total and direct bilirubin values increased significantly (p˂0.05) before treatment and they reached tonormal values after treatment. As a result; clinical, haematological and biochemical parameters changed greatly in cattle withtheileriosis. But, after the treatment, some parameters (HCT, HGB, TP and albumin) did not reach to their expected values. Itcan be concluded that some parameters such as PLT, BUN, creatinine, AST, direct and total bilirubin should be taken into inthe evaluation of prognosis as they return to their normal values short after the treatment.

Keywords:

Biochemistry, cattle, clinical findings, haematology, theileriosis, treatment,

PDF

___

Altuğ N, Yüksek N, Ağaoğlu ZT, Keleş İ. Determination of adenosine deaminase activity in cattle naturally infected with Theileria annulata. Trop Anim Health Prod 2008; 40: 449-5
Başbuğ O, Gül Y. Tropikal tayleriyozisli sığırlarda hemoliz üzerine araştırmalar. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(3): 421-7.
Çöl R, Uslu U. Haematological and coagulation profiles during severe tropical theileriosis in Cattle. Turk J Vet Anim Sci 2006; 30: 577-82.
Çöl R, Uslu U. Changes in selected serum components in cattle naturally infected with Theileria annulata. Bull Vet Inst Pulawy 2007; 51: 15-8.
Dumanlı N, Aktaş M, Çetinkaya B, Çakmak A, Köroğlu E, Saki CE, Erdoğmuş Z, Nalbantoğlu S, Öngör H, Şimşek S, Karahan M, Altay K. Prevalance and distrubution of tropical theileriosis in eastern Turkey. Vet Parasitol 2005; 127: 9-15.
Dumanlı N, Keleştimur H, Nizamlıoğlu M. Theileria annulata ile deneysel olarak enfekte edilmiş danalarda hematolojik araştırmalar. Doğu TU Vet ve Hay Derg 1987; 11(2): 108
El-Deeb WM, Younis EE. Clinical and biochemical studies on Theileria annulata in Egyptian buffaloes (Bubalus bubalis) with particular orientation to oxidative stress and ketosis relationship. Vet Parasitol 2009; 164: 301Gökçe G, Paşa S, Öcal N. Theileriosisli sığırlarda bazı kan parametreleri, kan gazları ve idrar analizleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 1998; 4 (1-2): 43-7.
Gül Y. Theileriozisli bir buzağıda semptomatik burun kanaması. Turk J Vet Anim Sci 1999; 23 (1): 209-12.
Gül Y, Aksoy G, Özdemir H. Elazığ ve çevresinde Theileria annulata ile enfekte sığırların buparvaquone (Butalex)’la tedavisi üzerine araştırmalar. YYÜ Vet Fak Derg 1991; 2 (1-2): 97-1
Hasanpour A, Moghaddam GA, Nematollahi A. B i o c h e mi c a l , h e m a t o l o g i c a l , a n d electrocardiographic changes in buffaloes naturally infected with Theileria annulata. Korean J Parasitol 2008; 46(4): 223-7.
Hooshmand-Rad P. The pathogenesis of anemia in Theileria annulata infection. Res Vet Sci 1976; 20: 324-9.
Hussein AH, Mohammed NA-ES, Mohammed HK. Theileriosis and babesiosis in cattle: Haemogram and some biochemical parameters. XIII. International Congress of ISAH Tartu, Estonia, June 17-21, 2007.
İnci A, İça A, Yıldırım A, Vatansever Z, Çakmak A, Albasan H, Çam Y, Atasever A, Düzlü Ö. Epidemiology of tropical theileriosis in the Cappadocia region. Turk J Vet Anim Sci 2008; 32 (1): 57-64.
İssi M, Gül Y. Bir buzağıda hematüri ile seyreden prenatal tropikal tayleriyozis olgusu. YYÜ Vet Fak Derg 2008; 2: 67-9.
İssi M, Gül Y, Başbuğ O, Şahin N. Tropikal theileriozisli sığırlarda klinik, hematolojik ve bazı biyokimyasal parametreler ile serum kobalt ve B 12 vitamin düzeyleri. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2010; 16 (6): 909-13.
Keleş İ, Değer S, Altuğ N, Karaca M, Akdemir C. Tick-borne diseases in cattle: clinical and haematological findings, diagnosis, treatment, seasonal distribution, breed, sex and age factors and the transmitters of the diseases. YYU Vet Fak Derg 2001; 12 (1-2): 26-32.
Khan IA, Khan A, Hussain A, Riaz A, Aziz A. Hemato-biochemical alterations in cross bred cattle affected with bovine theileriosis in semi arid zone. Pak Vet J 2011; 31(2): 137-40.
Kızıl Ö, Karapınar T, Balıkçı E, Kızıl M. Tropikal tayleriyozisli sığırlarda hemogram ve bazı serum parametrelerindeki değişiklikler. F Ü Sağ Bil Derg 2007; 21(1): 11-4.
Laiblin CH, Bayşu N, Müller M. Klinische untersuchungen zur experimentelle Theileria annulata infection des rindes I. Klinische Chemische Untersuchungen, Berl. Münch. Tierarztl. Wschr 1978; 91: 25-7.
Nazifi S, Razavi SM, Hasanshahi F, Esmailnezhad Z. Effect of the severity of Theileria annulata infection on some haematological parameters and antioxidant enzymes in naturally infected cattle. Bulgarian J Vet Med 2009; 12(1): 63-71.
Omer OH, El-Malil KH, Mahmoud OM, Haroun EM, Hawas A, Sweeney D, Magzoub M. Haematological profiles in pure bred cattle naturally infected with Theileria annulata in Saudi Arabia. Vet Parasitol 2002; 107: 161-8. 100