Sainuddin İbn Türke’nin Varlık Anlayışında İnsân-ı Kâmil

Öz Bu makalede Sainüddin İbn Türke’nin varlık anlayışı içerisinde insanın konumu ve gerekliliği hususu incelenmiştir. Bu bağlamda varlık dairesinde insân-ı kâmilin gerekliliği hususunda onun ileri sürdüğü argümanlar/deliller ve bunlara yöneltilebilecek karşı argümanlar ele alınmıştır.İbn Türke’nin insana olan bakışını ve insân-ı kâmilin gerekliliği hususunda ileri sürdüğü düşünceleri anlayabilmek için önce onun varlığı ve varoluşu nasıl ele aldığı hususuna dikkat çekilmiştir. Daha sonra varlık dairesi içerisinde insanın yeri ve önemi ele alınmıştır. Sûfî gelenek ve İbn Türke’nin düşüncesinde insân-ı kâmil gaye varlık ve Hakk’ın isim ve sıfatlarının tecellilerini kendinden toplaması açısından kevn-i câmidir. İbn Türke burada savunduğu düşüncelere gelebilecek bir takım şüphe ve eleştirileri gündeme getirmektedir. İbn Türke, “neden insân-ı kâmil kevn-i câmi özelliğine sahip oluyor da insan dışındaki diğer varlık mertebeleri bu özelliklere sahip olamıyor? Örneğin varlık mertebelerinden ilk mertebe olan ahadiyyet mertebesi veya âlemin tamamı kevn-i câmi olma özelliğine daha layık değil midir?”gibi eleştirilere cevap aramaktadır. Bu makale de İbn Türke’nin bu ve bunun gibi birçok soruya getirdiği cevaplar incelemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ibn Türke, Varlık, İnsan-ı Kamil

PDF

___

Dâvûd Kayserî, “Mukaddime”, Şerhu Fusûsi’l-Hikem, thk. Hasanzâde Âmulî, Bostan-ı Kitap, 1394.

Ekrem Demirli, İslam Metafiziğinde Tanrı ve İnsan, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2009.

Ekrem Demirli, Konevî’nin Bilgi ve Varlık Anlayışı, İz Yayıncılık,

Hatice Toksöz, “İbn Sînâ’ya Göre Tıp-Felsefe İlişkisi Bağlamında İnsanın Maddi Yapısı”, Kutadgubilig, Ekim 2013, sayı.24.

İbnü’l-Arabî, Fusûsu’l-Hikem, çev. Ekrem Demirli, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2006.

İbnü’l-Arabî, Futûhat-ı Mekkiyye, Darul Fikr, c.VI,

İbnü’l-Arabî, İnşâu’d-Devâir, İtişârât-ı Mevlâ, 1391.

İbn Sînâ, Metafizik, çev. Ekrem Demirli Ömer Türker, Litera Yayıncılık, İstanbul 2004.

İbn Türke, Şerhu Fusûsi’l-Hikem, İntişârât-ı Bidâr, Kum.

İbn Türke, Temhîdu’l-Kavâid, thk. Celâleddin Âştiyânî, Bostan-ı Kitab, Kum1393.

Kasım Kakaî, Hestî, Aşk, Nistî, Hermes 1389.

Kayserî, Şerhu Fusûsi’l-Hikem, thk. Hasanzâde Âmulî, Bostan-ı Kitab, Kum

Kemal Haydarî, er-Ru’yetu’l-Kevniyye, Müessesetu’l-İmam Cevâd, 20015.

Kemal Haydarî, Şerhu Temhîdi’l-Kavâid, Müessesetu’l-İmam Cevâd,

Mehmet Aydın, Din Felsefesi, İİFVY, İzmir 2002.

Molla Fenarî, Miftahu’l-Gayb ve Şerhuhu Misbahu’l-Üns, tahk. Muhammed Hacûî, İntişâtı Movla, 3. Baskı.

Mueyyeddin Cendî, Şerhu Fusûsi’l-Hikem, Bostan-ı Kitap 1387.

Osman Nuri Küçük, Fusûsu’l-Hikem ve Mesnevî’de İnsan-ı Kâmil, İnsan Yayınları İstanbul 20011.

Sadreddin Konevî, Tasavvuf Metafiziği, çev. Ekrem Demirli, İz Yayıncılık, İstanbul 2004.